Το ερώτημα για το αν έχει κάνει «κωλοτούμπα» η νέα κυβέρνηση
θα
απαντηθεί και από το τι θα κάνει σε σχέση με την ενέργεια. Θα προχωρήσει
σε ιδιωτικοποιήσεις ισχύος και δικτύων; Θα συνεχίσει η ΔΕΗ να παράγει
τη πιο βρώμικη κιλοβατώρα της Ευρώπης; Η ΔΕΗ θέλει να μας επιβαρύνει με
1,4 δισ. για να φτιάξει εργοστάσιο τέρας που θα καίει 1.000 τόνους
κάρβουνο την ώρα. Πίσω απ΄τη βρώμικη επένδυση μια γερμανική τράπεζα. Σε
λίγες μέρες ο Υπουργός Π. Λαφαζάνης θα αποφασίσει αν θα δώσει την άδεια.
Θα τη δώσει;
Το ζήτημα της ηλεκτρικής ενέργειας, ως κοινωνικού-συλλογικού αγαθού
Ο εφοδιασμός του πληθυσμού σε ηλεκτρική ενέργεια έχει να κάνει σε ένα μεγάλο βαθμό με την εξασφάλιση ενός κοινωνικού -συλλογικού αγαθού. Γιατί ναι μεν υπάρχουν σήμερα τεχνολογικές δυνατότητες παραγωγής της σε ατομικό ή επίπεδο νοικοκυριού, όμως η επένδυση σε τέτοια συστήματα είναι αρκετά υψηλή ακόμα. Το γεγονός αυτό δεν δίνει τη δυνατότητα, ιδίως σε νοικοκυριά με χαμηλό εισόδημα, να ανεξαρτοποιηθούν σε σχέση με τον εφοδιασμό σε ηλεκτρική ενέργεια, πράγμα το οποίο μπορεί να συμβαίνει με τις άλλες μορφές ενέργειας. Και επειδή ο εφοδιασμός στηρίζεται στα δίκτυα διανομής(ΥΤ,ΜΤ,ΧΤ), η ηλεκτρική ενέργεια έχει τα χαρακτηριστικά περισσότερο ενός συλλογικού-κοινωνικού αγαθού (το κοινωνικό γιατί αφορά στις νεωτεριστικές κοινωνίες και δεν είναι ένα φυσικό αγαθό, όπως π.χ. το νερό), παρά ενός αγαθού που ο κάθε καταναλωτής του μπορεί να εξασφαλίσει άμεσα και καθημερινά από την αγορά.
Με αυτή την έννοια και σαν καταναλωτές ηλεκτρικής ενέργειας-και όχι μόνο σαν πολίτες-θα πρέπει να μας απασχολεί το θέμα της παραγωγής, της διανομής και της κατανάλωσής της, σαν να πρόκειται για ένα συλλογικό αγαθό, που μας αφορά όλους. Αν π.χ. παράγεται με τρόπο που μολύνει τον αέρα ή τα νερά ή γενικότερα το περιβάλλον, αυτό μας αφορά όλους, γιατί τις συνέπειες όλοι θα τις υποστούμε. Αν το δίκτυο διανομής μιας εταιρείας (π.χ. ΔΕΗ) στήνεται σε δημόσια ή δημοτική γη και δρόμους αυτό αφορά όλους τους πολίτες ή δημότες. Αν αυξάνεται η τιμή του ρεύματος επίσης μας αφορά όλους και ιδίως αυτούς που δεν μπορούν να πληρώσουν την αύξηση, αφού και να αλλάξουν πάροχο, όπως δείχνει και η διεθνής εμπειρία, δε θα το καταφέρουν. Βλέπουμε επίσης πως χρησιμοποιεί τους λογαριασμούς όχι μόνο της ΔΕΗ, αλλά και των άλλων παρόχων η κάθε κυβέρνηση. Για να εισπράττονται οφειλές και προς τρίτους (π.χ. ΕΡΤ)και προς το ίδιο το κράτος( π.χ. ο φόρος κατοικίας, το λεγόμενο χαράτσι μέχρι πέρσι). Το κεντρικό δίκτυο διανομής και η διαχείρισή του από εταιρείες και όχι από την κοινωνία, μετατρέπει αυτό το συλλογικό-κοινωνικό αγαθό στο να καταναλώνεται μόνο ατομικά, μέσω των ιδιοκτητών των συνδέσεων και της πληρωμής των λογαριασμών. Η μη δυνατότητα πληρωμής του λογαριασμού από κάποια μέλη της κοινωνίας όμως δεν θα πρέπει να οδηγεί και στη μη δυνατότητα χρήσης του από αυτά(διακοπή της σύνδεσης). Γιατί τότε χάνεται ο κοινωνικός-συλλογικός του χαρακτήρας και άρα σπάει και η συναίνεση στο γενικότερο «κοινωνικό συμβόλαιο».
Η απαιτούμενη νέα πολιτική για τον ενεργειακό εφοδιασμό
Το ζήτημα της ηλεκτρικής ενέργειας στη χώρα αντιμετωπίζονταν τα τελευταία χρόνια υπό το πρίσμα της πολιτικής των "μνημονίων". Ιδιωτικοποίηση της ΔΕΗ, ιδιώτες πάροχοι ισχύος, πώληση όχι μόνο θερμοηλεκτρικών εργοστασίων σε ιδιώτες κεφαλαιούχους, αλλά και τμημάτων των δικτύων κ.λπ.
Επειδή η νέα κυβέρνηση έχει πάρει θέση ενάντια στην ιδιωτικοποίηση της παραγωγής και των δικτύων διανομής ηλεκτρικής ενέργειας, είναι η ευκαιρία για τη διατύπωση του γενικότερου αιτήματος, όσον αφορά στην παραγωγή, την διανομή και την κατανάλωση της ενέργειας. Του αιτήματος για ένταξη του ενεργειακού εφοδιασμού εκεί που ανήκει, δηλαδή στα «κοινά».Αυτό μπορεί να γίνει σήμερα με την ουσιαστική κοινωνικοποίηση-δημοτικοποίηση της ηλεκτρικής ενέργειας. Και αυτό να γίνει με αιχμή τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας(ΑΠΕ).
Η πρόταση θα μπορούσε να πάρει τη μορφή: επιδίωξη ενεργειακής αυτοδυναμίας μέσω ενεργειακού εφοδιασμού από δημοτικές-διαδημοτικές επιχειρήσεις, που παράγουν ηλεκ. ενέργεια από ΑΠΕ, αγοράζουν από τον διαχειριστή του Δικτύου ΥΤ το ποσοστό της που ακόμα δεν παράγουν οι ίδιες, κατέχουν τα τοπικά δίκτυα ΜΤ-ΧΤ και διαχειρίζονται τη διανομή της ηλεκτρικής ενέργειας στους τελικούς καταναλωτές της περιοχή τους. Και όλα αυτά να συνδέονται με καμπάνιες εξοικονόμησης ενέργειας από τη μεριά τους. Αυτή όμως η στροφή απαιτεί και αλλαγή στο νομικό πλαίσιο της μέχρι τώρα Τοπικής Αυτοδιοίκησης, που στηρίζεται στον πρόσφατο σχετικά «Καλλικράτη».
Ταυτόχρονα θα μπορούσε να προτείνεται και προς τους πολίτες-δημότες:
Όσοι μπορούν οικονομικά(αφού αποσύρουν τις πιθανές οικονομίες από τις τράπεζες) να εγκαθιστούν φ/β συστήματα στις στέγες και ταράτσες των σπιτιών, στις στέγες των αγροτικών υπόστεγων και αποθηκών, σε μη παραγωγική γη. Να εγκαθιστούν μικρές ανεμογεννήτριες σε ευνοϊκά σημεία μη παραγωγικής γης. Να δημιουργούν μη κερδοσκοπικές εταιρείες και συνεταιρισμούς, εταιρείες λαϊκής βάσης( π.χ. ετερόρρυθμες) κ.λπ. για την παραγωγή ενέργειας από μικρές εγκαταστάσεις ΑΠΕ και διάθεσή της στα τοπικά δημοτικά δίκτυα.
Αυτό θα αποτελούσε μια κοινωνικοποίηση της παραγωγής της ενέργειας και θα οδηγούσε στην ενεργειακή αυτονομία των νοικοκυριών, των αγροτών, των μικρών επιχειρήσεων(με εφαρμογές στα κτίριά τους)και στη συνέχεια και στην ενεργειακή αυτονομία των δήμων και των περιοχών καθώς και σε φθηνότερους λογαριασμούς για όσους δημότες δεν μπορούν να προχωρήσουν σε δικές τους εφαρμογές.
Αν η νέα ελληνική κυβέρνηση αποφάσιζε ή πιεζόταν να αποφασίσει-τι κάνουν π.χ. οι οικολόγοι που συμμετέχουν στην κυβέρνηση- να ακολουθήσει αυτό το δρόμο «απελευθέρωσης», δηλαδή της κοινωνικοποίησης της ενέργειας τα επόμενα χρόνια, τότε η ΔΕΗ αναγκαστικά θα προχωρούσε και αυτή σε αποκεντρωμένες εγκαταστάσεις παραγωγής και διανομής, καθώς και στο κλείσιμο των λιγνιτικών εργοστασίων της.
* Ο Γιώργος Κολέμπας είναι καθηγητής, βιοκαλλιεργητής και συγγραφέας
(tvxs.gr)
Το ζήτημα της ηλεκτρικής ενέργειας, ως κοινωνικού-συλλογικού αγαθού
Ο εφοδιασμός του πληθυσμού σε ηλεκτρική ενέργεια έχει να κάνει σε ένα μεγάλο βαθμό με την εξασφάλιση ενός κοινωνικού -συλλογικού αγαθού. Γιατί ναι μεν υπάρχουν σήμερα τεχνολογικές δυνατότητες παραγωγής της σε ατομικό ή επίπεδο νοικοκυριού, όμως η επένδυση σε τέτοια συστήματα είναι αρκετά υψηλή ακόμα. Το γεγονός αυτό δεν δίνει τη δυνατότητα, ιδίως σε νοικοκυριά με χαμηλό εισόδημα, να ανεξαρτοποιηθούν σε σχέση με τον εφοδιασμό σε ηλεκτρική ενέργεια, πράγμα το οποίο μπορεί να συμβαίνει με τις άλλες μορφές ενέργειας. Και επειδή ο εφοδιασμός στηρίζεται στα δίκτυα διανομής(ΥΤ,ΜΤ,ΧΤ), η ηλεκτρική ενέργεια έχει τα χαρακτηριστικά περισσότερο ενός συλλογικού-κοινωνικού αγαθού (το κοινωνικό γιατί αφορά στις νεωτεριστικές κοινωνίες και δεν είναι ένα φυσικό αγαθό, όπως π.χ. το νερό), παρά ενός αγαθού που ο κάθε καταναλωτής του μπορεί να εξασφαλίσει άμεσα και καθημερινά από την αγορά.
Με αυτή την έννοια και σαν καταναλωτές ηλεκτρικής ενέργειας-και όχι μόνο σαν πολίτες-θα πρέπει να μας απασχολεί το θέμα της παραγωγής, της διανομής και της κατανάλωσής της, σαν να πρόκειται για ένα συλλογικό αγαθό, που μας αφορά όλους. Αν π.χ. παράγεται με τρόπο που μολύνει τον αέρα ή τα νερά ή γενικότερα το περιβάλλον, αυτό μας αφορά όλους, γιατί τις συνέπειες όλοι θα τις υποστούμε. Αν το δίκτυο διανομής μιας εταιρείας (π.χ. ΔΕΗ) στήνεται σε δημόσια ή δημοτική γη και δρόμους αυτό αφορά όλους τους πολίτες ή δημότες. Αν αυξάνεται η τιμή του ρεύματος επίσης μας αφορά όλους και ιδίως αυτούς που δεν μπορούν να πληρώσουν την αύξηση, αφού και να αλλάξουν πάροχο, όπως δείχνει και η διεθνής εμπειρία, δε θα το καταφέρουν. Βλέπουμε επίσης πως χρησιμοποιεί τους λογαριασμούς όχι μόνο της ΔΕΗ, αλλά και των άλλων παρόχων η κάθε κυβέρνηση. Για να εισπράττονται οφειλές και προς τρίτους (π.χ. ΕΡΤ)και προς το ίδιο το κράτος( π.χ. ο φόρος κατοικίας, το λεγόμενο χαράτσι μέχρι πέρσι). Το κεντρικό δίκτυο διανομής και η διαχείρισή του από εταιρείες και όχι από την κοινωνία, μετατρέπει αυτό το συλλογικό-κοινωνικό αγαθό στο να καταναλώνεται μόνο ατομικά, μέσω των ιδιοκτητών των συνδέσεων και της πληρωμής των λογαριασμών. Η μη δυνατότητα πληρωμής του λογαριασμού από κάποια μέλη της κοινωνίας όμως δεν θα πρέπει να οδηγεί και στη μη δυνατότητα χρήσης του από αυτά(διακοπή της σύνδεσης). Γιατί τότε χάνεται ο κοινωνικός-συλλογικός του χαρακτήρας και άρα σπάει και η συναίνεση στο γενικότερο «κοινωνικό συμβόλαιο».
Η απαιτούμενη νέα πολιτική για τον ενεργειακό εφοδιασμό
Το ζήτημα της ηλεκτρικής ενέργειας στη χώρα αντιμετωπίζονταν τα τελευταία χρόνια υπό το πρίσμα της πολιτικής των "μνημονίων". Ιδιωτικοποίηση της ΔΕΗ, ιδιώτες πάροχοι ισχύος, πώληση όχι μόνο θερμοηλεκτρικών εργοστασίων σε ιδιώτες κεφαλαιούχους, αλλά και τμημάτων των δικτύων κ.λπ.
Επειδή η νέα κυβέρνηση έχει πάρει θέση ενάντια στην ιδιωτικοποίηση της παραγωγής και των δικτύων διανομής ηλεκτρικής ενέργειας, είναι η ευκαιρία για τη διατύπωση του γενικότερου αιτήματος, όσον αφορά στην παραγωγή, την διανομή και την κατανάλωση της ενέργειας. Του αιτήματος για ένταξη του ενεργειακού εφοδιασμού εκεί που ανήκει, δηλαδή στα «κοινά».Αυτό μπορεί να γίνει σήμερα με την ουσιαστική κοινωνικοποίηση-δημοτικοποίηση της ηλεκτρικής ενέργειας. Και αυτό να γίνει με αιχμή τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας(ΑΠΕ).
Η πρόταση θα μπορούσε να πάρει τη μορφή: επιδίωξη ενεργειακής αυτοδυναμίας μέσω ενεργειακού εφοδιασμού από δημοτικές-διαδημοτικές επιχειρήσεις, που παράγουν ηλεκ. ενέργεια από ΑΠΕ, αγοράζουν από τον διαχειριστή του Δικτύου ΥΤ το ποσοστό της που ακόμα δεν παράγουν οι ίδιες, κατέχουν τα τοπικά δίκτυα ΜΤ-ΧΤ και διαχειρίζονται τη διανομή της ηλεκτρικής ενέργειας στους τελικούς καταναλωτές της περιοχή τους. Και όλα αυτά να συνδέονται με καμπάνιες εξοικονόμησης ενέργειας από τη μεριά τους. Αυτή όμως η στροφή απαιτεί και αλλαγή στο νομικό πλαίσιο της μέχρι τώρα Τοπικής Αυτοδιοίκησης, που στηρίζεται στον πρόσφατο σχετικά «Καλλικράτη».
Ταυτόχρονα θα μπορούσε να προτείνεται και προς τους πολίτες-δημότες:
Όσοι μπορούν οικονομικά(αφού αποσύρουν τις πιθανές οικονομίες από τις τράπεζες) να εγκαθιστούν φ/β συστήματα στις στέγες και ταράτσες των σπιτιών, στις στέγες των αγροτικών υπόστεγων και αποθηκών, σε μη παραγωγική γη. Να εγκαθιστούν μικρές ανεμογεννήτριες σε ευνοϊκά σημεία μη παραγωγικής γης. Να δημιουργούν μη κερδοσκοπικές εταιρείες και συνεταιρισμούς, εταιρείες λαϊκής βάσης( π.χ. ετερόρρυθμες) κ.λπ. για την παραγωγή ενέργειας από μικρές εγκαταστάσεις ΑΠΕ και διάθεσή της στα τοπικά δημοτικά δίκτυα.
Αυτό θα αποτελούσε μια κοινωνικοποίηση της παραγωγής της ενέργειας και θα οδηγούσε στην ενεργειακή αυτονομία των νοικοκυριών, των αγροτών, των μικρών επιχειρήσεων(με εφαρμογές στα κτίριά τους)και στη συνέχεια και στην ενεργειακή αυτονομία των δήμων και των περιοχών καθώς και σε φθηνότερους λογαριασμούς για όσους δημότες δεν μπορούν να προχωρήσουν σε δικές τους εφαρμογές.
Αν η νέα ελληνική κυβέρνηση αποφάσιζε ή πιεζόταν να αποφασίσει-τι κάνουν π.χ. οι οικολόγοι που συμμετέχουν στην κυβέρνηση- να ακολουθήσει αυτό το δρόμο «απελευθέρωσης», δηλαδή της κοινωνικοποίησης της ενέργειας τα επόμενα χρόνια, τότε η ΔΕΗ αναγκαστικά θα προχωρούσε και αυτή σε αποκεντρωμένες εγκαταστάσεις παραγωγής και διανομής, καθώς και στο κλείσιμο των λιγνιτικών εργοστασίων της.
* Ο Γιώργος Κολέμπας είναι καθηγητής, βιοκαλλιεργητής και συγγραφέας
(tvxs.gr)