Το καθοριστικό βήμα γίνεται με τις δημοπρασίες του 25% της λιγνιτικής και υδροηλεκτρικής ενέργειας παραγόμενης από τα εργοστάσια της ΔΕΗ, στο πρότυπο του γαλλικού μοντέλου ΝΟΜΕ. Η εφαρμογή του μέτρου, το οποίο εκκρεμεί εδώ και περίπου ένα χρόνο, προβλέπεται στο τρίτο Μνημόνιο με πολύ αυστηρά χρονοδιαγράμματα, ακόμα και με «ποινές», αν δεν υλοποιηθεί:
• Tον Σεπτέμβριο οι αρμόδιες αρχές θα πρέπει να συζητήσουν με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή με στόχο τον σχεδιασμό των δημοπρασιών κατά τρόπο που να μειώνουν σε πρώτη φάση κατά 25% το μερίδιο της ΔΕΗ στη λιανική και τη χονδρική αγορά με οριακές τιμές που καλύπτουν το κόστος παραγωγής και θα συμμορφώνονται με τους κανόνες της Ε.Ε.
• Αν ως τα τέλη Οκτωβρίου δεν επιτευχθεί συμφωνία με την Κομισιόν, τότε η κυβέρνηση θα πρέπει να συμφωνήσει με τους θεσμούς διαρθρωτικά μέτρα, τα οποία θα εγκριθούν αμέσως και θα οδηγήσουν στο ίδιο αποτέλεσμα τόσον όσον αφορά στο χρονοδιάγραμμα όσο και στο μερίδιο αγοράς της ΔΕΗ, το οποίο ως το 2020 θα πρέπει να έχει μειωθεί στο 50% της συνολικής ηλεκτρικής ενέργειας που παράγεται ή εισάγεται στην Ελλάδα. Αν αυτό δεν συμβεί, τότε η Επιτροπή Ανταγωνισμού θα μπορεί να επιβάλει πρόστιμο στη ΔΕΗ από 5% ως 10% του ετήσιου τζίρου της.
Παρότι το κείμενο του μνημονίου δεν κατονομάζει τα ισοδύναμα «διαρθρωτικά μέτρα», αυτά δεν μπορεί να είναι άλλα παρά η πώληση μονάδων της ΔΕΗ ή της λεγόμενης «μικρής ΔΕΗ», εξέλιξη που με κάθε τρόπο επιδιώκει να αποφύγει η κυβέρνηση.
Κλειστή αγορά
Η λιανική αγορά ηλεκτρισμού παραμένει στην πράξη κλειστή, παρότι θεωρητικά έχει απελευθερωθεί εδώ και χρόνια. Το μερίδιο της ΔΕΗ σήμερα ξεπερνά το 90%, επειδή οι ιδιωτικές εταιρείες που δραστηριοποιούνται στον χώρο δεν έχουν πρόσβαση σε φθηνή ηλεκτροπαραγωγή, η οποία παράγεται από τον εγχώριο λιγνίτη και τα υδροηλεκτρικά, προνόμιο μόνον της ΔΕΗ. Προκειμένου να εξασφαλιστεί η πρόσβαση τρίτων στον λιγνίτη και τα νερά, όπως χρόνια τώρα επιτάσσουν οι σχετικοί ευρωπαϊκοί κανονισμοί, η ελληνική πλευρά είχε υιοθετήσει το γαλλικό μοντέλο «ΝΟΜΕ», που προβλέπει τις δημοπρασίες ποσοτήτων ηλεκτρισμού από τα αντίστοιχα εργοστάσια της ΔΕΗ. Η εφαρμογή του ΝΟΜΕ, που σύμφωνα με τον σχεδιασμό της προηγούμενης κυβέρνησης επρόκειτο να ξεκινήσει από τις αρχές του χρόνου «πάγωσε» εξ αιτίας των εκλογών, ενώ επί θητείας του κ. Παναγιώτη Λαφαζάνη στο υπουργείο Παραγωγικής Ανασυγκρότησης έμεινε στο συρτάρι το όλο σχέδιο που είχε εκπονήσει η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας, καθώς ο τέως υπουργός διαφωνούσε με τις δημοπρασίες.
Η τότε πρόταση της ΡΑΕ, η οποία όπως όλα δείχνουν θα αποτελέσει τον κορμό των νέων ρυθμίσεων, δεδομένου ότι είχε διαμορφωθεί σε συνεργασία με τους εκπροσώπους της Κομισιόν, προέβλεπε ότι συμμετοχή στους διαγωνισμούς θα έχουν αποκλειστικά οι εταιρείες προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας, οι οποίες θα την μεταπωλούν σε τελικούς καταναλωτές.
Η προοπτική του ανοίγματος της αγοράς είχε ήδη κινητοποιήσει ανεξάρτητες ενεργειακές εταιρείες όπως η ELPEDISON (μεικτή εταιρεία των ΕΛΠΕ και της ιταλικής Edison), την Protergia του ομίλου Μυτιληναίου, την «Ηρων», τη «Volterra» κ.ά. Συνολικά 20 εταιρείες είναι εγγεγραμμένες στο σχετικό μητρώο προμηθευτών ηλεκτρισμού του Λειτουργού της Αγοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας. Μέχρι σήμερα όμως η παρουσία τους στη λιανική αγορά γίνεται με περιορισμένο αριθμό πελατολογίου και μικρές ποσότητες πωλούμενης ενέργειας, Η πρόσβαση σε ηλεκτρική ενέργεια με ανταγωνιστικούς όρους μπορεί να αλλάξει τα δεδομένα του παιχνιδιού και είναι πιθανόν στο άμεσο μέλλον να οδηγήσει στη δραστηριοποίηση και άλλων εταιρειών.
Δημοπρασίες
Το «αγκάθι» στις δημοπρασίες είναι οι τιμές εκκίνησης, με τη ΔΕΗ να θέτει ως βασική προϋπόθεση οι τιμές που θα διαμορφώνονται να καλύπτουν το κόστος συν ένα εύλογο κέρδος και η δημοπρατούμενη ηλεκτρική ενέργεια να διατίθεται στους τελικούς καταναλωτές όλων των κατηγοριών (οικιακοί επαγγελματικοί, βιομηχανικοί, μέση και χαμηλή τάση).
Το μνημόνιο αναφέρει ότι οι οριακές τιμές θα καλύπτουν το κόστος παραγωγής και θα συμμορφώνονται πλήρως με τους κανόνες της Ε.Ε.
Σε περίπτωση πάντως που οι νέες ηγεσίες της ΡΑΕ, του υπουργείου Παραγωγικής Ανασυγκρότησης και της ΔΕΗ δεν συναινέσουν με το σχέδιο ΝΟΜΕ, τότε είναι φανερό ότι η Κομισιόν θα επιμείνει σε άλλα μέτρα, όπως η πώληση μονάδων ή της «μικρής ΔΕΗ». Πρόκειται για το σχέδιο της προηγούμενης κυβέρνησης κατά του οποίου είχαν αντιδράσεις έντονα οι εργαζόμενοι στη ΔΕΗ όπως και η τότε αξιωματική αντιπολίτευση. Προέβλεπε τη δημιουργία μίας θυγατρικής, στην οποία θα περνούσε το 30% του παραγωγικού και εμπορικού χαρτοφυλακίου της ΔΕΗ μαζί με τους εργαζόμενους που αντιστοιχούν στις δραστηριότητες αυτές και σε δεύτερο στάδιο την πώληση της νέας εταιρείας.
Ημερησία