Σχεδόν σε όλες τις ομιλίες του προέδρου της
ΔΕΗ, Μ. Παναγιωτάκη, υπάρχουν ορισμένες επαναλαμβανόμενες αναφορές: στις ανεξόφλητες οφειλές και την ανάγκη η ΔΕΗ να λάβει μέτρα για τον περιορισμό τους, στις δημοπρασίες ΝΟΜΕ που δεν πρέπει να γίνουν σε βάρος της ΔΕΗ και βεβαίως στο άνοιγμα της αγοράς το οποίο πρέπει να γίνει με τέτοιο τρόπο ώστε να μη λεηλατηθεί η εταιρεία από το καλό πελατολόγιο.
Πίσω από αυτές τις αναφορές, ωστόσο κρύβεται ένα εκρηκτικό μείγμα δεδομένων και εξελίξεων που αφορούν τη ΔΕΗ και συνολικά την κατάσταση στην αγορά του ηλεκτρισμού, η οποία επί χρόνια ακροβατεί σε τεντωμένο σχοινί, ως αποτέλεσμα πρωτίστως της κρίσης. Άλλωστε όπως παρατηρούν πηγές της αγοράς, σε όλες τις χώρες που βρέθηκαν αντιμέτωπες με το φάσμα της χρεωκοπίας τα τελευταία 40 χρόνια, υπήρξε κίνδυνος και σε ορισμένες..
περιπτώσεις είχαμε και κατάρρευση όχι μόνο του τραπεζικού αλλά και του ενεργειακού συστήματος. Υπό αυτήν την έννοια αλλά και με δεδομένες τις εξελίξεις που έχουν συμφωνηθεί για το μέλλον της ΔΕΗ στο πλαίσιο της συμφωνίας, υπάρχει πάντα ορατός ο κίνδυνος για τη ΔΕΚΟ.
Ποια είναι τα κυριότερα ζητήματα που προκαλούν προβληματισμό και που σύμφωνα με πηγές της αγοράς εφόσον δεν αντιμετωπιστούν οδηγούν με μαθηματική ακρίβεια σε σύντομο χρονικό διάστημα, ίσως και σε δύο χρόνια τη ΔΕΗ σε default;
Καταρχάς το γνωστό πρόβλημα με τις ανεξόφλητες οφειλές που σύμφωνα με την επίσημη εκδοχή της διοίκησης ανέρχονται σε περίπου 2,2 δισ. ευρώ, σύμφωνα με την εκδοχή των συνδικαλιστών στα 2,5 δισ. ευρώ. Ένα σημαντικό κομμάτι αυτών των οφειλών, πιθανόν πάνω από το μισό, εκτιμάται ότι δεν οφείλεται σε αδυναμία των πελατών αλλά σε ασυνέπεια. Για αυτό το λόγο άλλωστε η εταιρεία έχει ξεκινήσει το νέο σαφάρι για την διεκδίκηση των οφειλομένων καθώς η κατάσταση θεωρείται μη διατηρήσιμη και μη βιώσιμη. Αρκεί να σημειωθεί ότι οι ανεξόφλητες οφειλές προς τη ΔΕΗ πλησιάζουν σχεδόν το 50% των πωλήσεων.
Η δεύτερη εξέλιξη που προκαλεί ιδιαίτερο προβληματισμό, αφορά στις δημοπρασίες ΝΟΜΕ, που περιλαμβάνονταν τόσο στο προηγούμενο όσο και στο τελευταίο μνημόνιο και οι οποίες αναμένεται να αφαιρέσουν από τη ΔΕΗ ένα σημαντικό κομμάτι του καλαθιού του χαμηλού κόστους παραγωγικού της δυναμικού. Η δομή της ΔΕΗ, τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η εταιρεία, τα αναποτελεσματικά κόστη και οι δομικές αδυναμίες που έχουν δημιουργηθεί στο επί χρόνια κρατικό μονοπώλιο, εγείρει σοβαρά ερωτηματικά για το κατά πόσο η εταιρεία θα μπορέσει να ανταπεξέλθει και να επιβιώσει από το μέτρο. Έτσι εξηγείται άλλωστε και ο σκεπτικισμός με τον οποίο αντιμετωπίζονται οι δημοπρασίες.
Η τρίτη εξέλιξη που σε συνδυασμό με τις δύο πρώτες συμπληρώνει το παζλ των προβλημάτων που έχει μπροστά της η ΔΕΚΟ, αφορά στην υποχρεωτική παραχώρηση μεριδίου 25% σε πρώτη φάση και 50% μέχρι το 2020. Όπως εξηγούν πηγές της αγοράς τα χρονικά περιθώρια είναι εξαιρετικά στενά και χωρίς προηγούμενο. Ενδέχεται δε να οδηγήσουν σε απρόβλεπτες εξελίξεις, με δεδομένο ότι η λιανική αγορά, παρά τα προβλήματα εισπραξιμότητας, αποτελεί το οξυγόνο για την επιχείρηση αποτελώντας την κύρια και βασική πηγή εσόδων. Και εδώ βεβαίως παίζουν σημαντικό ρόλο τα δομικά προβλήματα που αντιμετωπίζει εσωτερικά η ΔΕΗ αλλά και οι υποχρεώσεις που της έχουν ανατεθεί (τελευταίο καταφύγιο).
Άλλωστε μια από τις βασικές προϋποθέσεις για να εξέλθει από το αδιέξοδο η ΔΕΗ και κατ΄ επέκταση η αγορά είναι να ενισχυθεί η εισπραξιμότητα και να περιοριστούν σημαντικά οι υπερήμεροι πελάτες.
Αυτό όμως ίσως να μην είναι πλέον αρκετό. Κάποιες φωνές στην αγορά, θεωρούν ότι ένα σημαντικό κομμάτι των οφειλών, είναι αδύνατο να εισπραχθεί με αποτέλεσμα να είναι απαραίτητο να αντιμετωπιστεί δραστικά, πιθανόν και με μια "μίνι ανακεφαλαιοποίηση" που θα αφορά στη ΔΕΗ. Για να προχωρούσε ωστόσο μια τέτοια κίνηση θα έπρεπε αφενός να διασφαλιστεί ένα – έστω και μικρό - κομμάτι (500 – 600 εκατ. ευρώ) από το δάνειο των 80 δισ. αφετέρου το υπόλοιπο κομμάτι θα πρέπει να καλυφθεί από τους μετόχους και από ιδιώτες επενδυτές.
Η κατάσταση στην αγορά πάντως παραμένει προβληματική, καθώς με αφετηρία τα 2,5 δισ. των ανεξόφλητων λογαριασμών της ΔΕΗ, υπάρχει μια αλυσίδα στην αγορά όπου όλοι χρωστούν σε όλους (λειτουργός αγοράς ΛΑΓΗΕ, διαχειριστής συστήματος ΑΔΜΗΕ, παραγωγοί, ΑΠΕ κλπ). Στον αντίποδα, πιθανή διευθέτηση του προβλήματος που υπάρχει στην αγορά, θα μπορούσε να δημιουργήσει μια νέα αναπτυξιακή δυναμική, να προσελκύσει επενδύσεις και κεφάλαια και να αλλάξει το τοπίο. Εάν αντίθετα υπάρξει αδράνεια, τότε κάποιες πλευρές επιμένουν ότι οδεύουμε με μαθηματική ακρίβεια σε default εντός της επόμενης διετίας.
Χ. Φλουδόπουλος, capital.gr