Κάποτε η
Βρετανία, στις δεκαετίες του 1960-70 κυρίως, έκτιζε, με δημόσιο χρήμα βεβαίως,
ανθρακικά και πυρηνικά εργοστάσια ηλεκτροπαραγωγής, με τα οποία εξασφάλιζε
φθηνή και διεθνώς ανταγωνιστική ηλεκτροδότηση. Έπειτα ήρθε η Θάτσερ,
συγκρούστηκε με τους ανθρακωρύχους, έκλεισε πολλά παλιά και αντιοικονομικά
υπόγεια ορυχεία και ιδιωτικοποίησε τα εργοστάσια ηλεκτροπαραγωγής. Τώρα που
σιγά-σιγά τα εργοστάσια εκείνης της εποχής συμπληρώνουν τον κύκλο ζωής τους και
ένα-ένα κλείνουν, η Βρετανία θέλοντας και μη θα βρεθεί αντιμέτωπη με τις..
συνέπειες του Θατσερισμού.
Τον
περασμένο Νοέμβριο η Υπουργός Ενέργειας είχε εξαγγείλει στροφή στην ενεργειακή πολιτική, εγκαταλείποντας
τις ΑΠΕ ("enough is enough - ό,τι βάλαμε, βάλαμε" είχε
πει ο Κάμερον προεκλογικά για τα χερσαία αιολικά) κι επιστρέφοντας σε νέα
πυρηνικά και μονάδες φυσικού αερίου, καθώς η Βόρεια Θάλασσα έχει ακόμα
αποθέματα. Με τη νέα πολιτική τα εναπομένοντα παλιά εργοστάσια κάρβουνου θα
έκλειναν οριστικά μέχρι το 2025. Αλλά η κυβέρνηση για ακόμα μια φορά ξέχασε
"τις δυνάμεις της αγοράς" και πλέον βρίσκεται προ δυσάρεστων
εκπλήξεων, οι εταιρείες που έχουν στην κατοχή τους τα ανθρακικά εργοστάσια δεν
δείχνουν διατεθειμένες να περιμένουν μέχρι το 2025 κι εξαγγέλλουν η μια πίσω
απ' την άλλη την πρόωρη απόσυρση των παλιών εργοστασίων.
Τον Οκτώβριο
2015 είχαμε δει πως η SSE (Scottish and Southern Energy) είχε ανακοινώσει το πρόωρο
κλείσιμο του εργοστασίου Longannet, του μεγαλύτερου ανθρακικού της Σκωτίας, με
ισχύ 2400MW. Μόλις στις αρχές Φεβρουαρίου 2016 είχαμε δει πως ρίγη ανατριχίλας σκόρπισε στη
Βρετανία η ανακοίνωση της SSE για πρόωρο κλείσιμο του εργοστασίου Fiddlers
Ferry κοντά στο Λίβερπουλ, με ισχύ
2000MW. Και μια βδομάδα μετά η Engie, πιο γνωστή με το παλαιότερο όνομά
της ως Gaz de France-Suez, ανακοίνωσε πως ...
κλείνει μέσα στο καλοκαίρι του 2016 το ισχύος 1026ΜW
λιθανθρακικό εργοστάσιο Rugeley στην περιοχή Staffordshire,
φέρνοντας τρόμο για την ασφάλεια ηλεκτροδότησης.
Η Βρετανία
έχει το δικό της φόρο άνθρακα, 18 στερλίνες/MWh, κι ο φόρος οδηγεί το κόστος
ψηλά, κάνοντας την ανθρακική ηλεκτροπαραγωγή μη ανταγωνιστική στην αγορά. Χωρίς
δυνατότητα επενδύσεων σε νέα εργοστάσια, καθώς η κυβέρνηση θέλει ν'
απομακρυνθεί απ' το κάρβουνο μέχρι το 2025, τα οικονομικά δεν βγαίνουν και τα
εργοστάσια κλείνουν το ένα πίσω απ' το άλλο. Ποιος θα πληρώσει το κόστος της
ασφάλειας ηλεκτροδότησης; Αυτός που πληρώνει συνήθως, ο Βρετανός καταναλωτής: η
κυβέρνηση δεν μπορεί ν' αφήσει τη Βρετανία χωρίς ρεύμα και θ' αναγκαστεί να
προκηρύξει διαγωνισμό για εξασφάλιση επαρκούς ισχύος για τον επόμενο χειμώνα.
Τα εργοστάσια, αυτά που τώρα κλείνουν επειδή λόγω του φόρου άνθρακα δεν
"βγαίνουν" με τις τιμές του ρεύματος στη χονδρική αγορά, θα βρεθούν
με νέα συμβόλαια, για να δουλεύουν εάν κι εφόσον χρειαστεί, παράλληλα με τις
βιομηχανίες εκείνες που θα έχουν συμβόλαια "διακοψιμότητας", αυτές που
θα πληρώνονται για να μην δουλεύουν και να μην καταναλώνουν ρεύμα σε περιόδους
υψηλής ζήτησης.
Ένα τέτοιο συμβόλαιο εξασφάλισε πριν μερικές μέρες για τον
ερχόμενο χειμώνα το ισχύος 2000ΜW και ηλικίας 53 ετών ανθρακικό εργοστάσιο
Eggborough στο Βόρειο Yorkshire,
το οποίο επρόκειτο κι αυτό να κλείσει το Μάρτιο. Αντί ο
καταναλωτής να πληρώνει τα εργοστάσια να παράγουν, θα τα πληρώνει για να
διασφαλίζουν την επάρκεια και την ευστάθεια του συστήματος. Και θα καταλήξει να
πληρώνει πιο ακριβά, καθώς οι υπηρεσίες αιχμής πάντα είναι πιο ακριβές απ' τις
υπηρεσίες που παρέχονται σε μακρά διάρκεια.
Σε μια
πλήρως "απελευθερωμένη" αγορά δεν μπορείς να έχεις πολλά εργοστάσια,
καθώς η ηλεκτρική ενέργεια έχει την ιδιομορφία να μην αποθηκεύεται και η
παραγωγή πρέπει να παρακολουθεί τη ζήτηση σε πραγματικό χρόνο. Αν υπάρχουν
λιγότερα εργοστάσια απ' όσα χρειάζονται, η ζήτηση φορτίου μοιραία θα πρέπει να
περιοριστεί στη διαθέσιμη παραγωγή, τα επιπλέον φορτία δεν θα μπορούν να
εξυπηρετηθούν και θα περικόπτονται. Αλλά κι αν υπάρχουν περισσότερα εργοστάσια
απ' όσα μπορεί να "σηκώσει" το σύστημα, τα επιπλέον δεν θα δουλεύουν
κι ένα εργοστάσιο που δεν δουλεύει μοιραία κλείνει, έχοντας "κάψει"
κεφάλαια.
Η παλαβομάρα
με την αθρόα εγκατάσταση αιολικών και Φ/Β οδηγεί σε επενδύσεις εξωφρενικά
μεγάλων ποσών χωρίς αντίστοιχο αντίκρυσμα σε ασφάλεια ηλεκτροδότησης, όπως
ανακαλύπτει ήδη η νησιωτική Βρετανία, που έχει αποδυθεί σε αγώνα γεφύρωσης της Μάγχης και της Βόρειας Θάλασσας με καλώδια
υψηλής τάσης, προκειμένου να μπορεί να πάρει ρεύμα απ' τα
υδροηλεκτρικά και πυρηνικά της Σκανδιναβίας ή τα πυρηνικά
Γαλλίας-Βελγίου-Ολλανδίας. Ακόμα και στην
Ισλανδία αναγκάστηκε πρόσφατα να σπεύσει ο Κάμερον, για να πάρει
αξιόπιστο γεωθερμικό ρεύμα απ' τα Ισλανδικά ηφαίστεια.
Και
την ίδια παλαβομάρα αντιμετωπίζουμε κι εμείς εδώ, καθώς μετά τη Μπιρμπίλη που
ήθελε να βάλει 7500MW αιολικά μέχρι το 2020, κι ευτυχώς απέχουμε ακόμα αρκετά
απ' αυτό τον "εθνικό στόχο", τώρα έχουμε και το Σύριζα, που, όπως
μάθαμε πριν λίγες μέρες δια στόματος του Γενικού Γραμματέα Ενέργειας και
Ορυκτών Πρώτων Υλών του ΥΠΕΝ, ονειρεύεται να βάλει 2,5GW αιολικών & Φ/Β μέχρι το 2020. Για να
σιγουρευτούμε προφανώς πως θα ηλεκτροδοτούμαστε είτε από 100% εισαγόμενο φυσικό αέριο είτε από
εισαγωγές ρεύματος απ' το λιγνίτη των Σκοπίων: αν κάποιος βρεθεί αυτές τις
μέρες στα Ελληνοσκοπιανά σύνορα θα δει απ' τη μια μεριά το δικό μας ΑΗΣ Μελίτης σβηστό, την πιο σύγχρονη λιγνιτική μονάδα της χώρας κι απ' την άλλη
μεριά των συνόρων το εργοστάσιο της RΕΚ στο Μοναστήρι-Bitola να
δουλεύει στο φουλ, για να ηλεκτροδοτεί εκτός απ' τα Σκόπια και τη χρεοκοπημένη
Ελλάδα, στέλνοντας μάλιστα την κάπνα με το βοριαδάκι στα δικά μας χωριά.
Πραγματικά
αξεπέραστο το εθνικό μας success story! Πού θα βρούμε έναν πολιτικό να
πει και στη χρεοκοπημένη Ελλάδα, όπως ο Κάμερον, ένα ανάλογο enough is
enough, ό,τι βάλαμε, βάλαμε από αιολικά και τα Φ/Β θα τα πάμε με
ρέγουλα, χωρίς τις εξαλλότητες του πρόσφατου παρελθόντος και καταρχήν
εκεί όπου υποκαθιστούν πετρέλαιο;