Του Γιώργου Φιντικάκη
Αντί να βάλει στα ταμεία της 2 δισ.
ευρώ, που υπολογίζεται ότι θα εισέπραττε από το σχέδιο πώλησης της
"Μικρής ΔΕΗ" ή κάποιας παραλλαγής του, τώρα θα χάσει άλλα 2,5 δισ. ευρώ,
δίχως να πάρει ούτε σεντ σαν αντάλλαγμα !
Αυτή είναι η περίφημη ισοδύναμη λύση που
περηφανεύεται μήνες τώρα ότι πέτυχε η κυβέρνηση για το καλό της ΔΕΗ και
του δημοσίου συμφέροντος, επιδεινώνοντας στην ουσία το ταμειακό
πρόβλημα της εταιρείας.
Διότι το νούμερο ένα πρόβλημα αυτή τη
στιγμή για τη ΔΕΗ είναι η ρευστότητα, τα έσοδά της που συρρικνώνονται,
και η δυστοκία στην αναπλήρωσή τους, όχι αν το Δημόσιο θα κατέχει το 34%
ή το 51% της εταιρείας, όπως ανέφερε προ ημερών ο πρόεδρός της Μανώλης
Παναγιωτάκης. Αυτός ακριβώς ο κίνδυνος να "σκάσει" η ΔΕΗ μέσα στο 2017
από τα οικονομικά της αδιέξοδα είναι που θα έπρεπε πραγματικά να
απασχολεί την κυβέρνηση, αυτούς τους πολιτικούς
κλυδωνισμούς θα έπρεπε
να φοβάται, και όχι το αν θα πουληθεί ή όχι το 17%. Το κράτος άλλωστε,
είτε με 51%, είτε με 34%, τον ίδιο έλεγχο θα ασκεί στην εταιρεία, όπως
είπε προ ημερών ο Μ. Παναγιωτάκης, αλλού είναι τα προβλήματα.
Απλήρωτοι λογαριασμοί σταθερά πάνω από
τα 2 δισ. ευρώ, καθυστερήσεις στις πληρωμές των προμηθευτών, συνεχώς
μειούμενες πωλήσεις ρεύματος λόγω ανταγωνισμού (μόνο το α’ εξάμηνο
απώλεσε 296,7 εκατ. ευρώ), μαζί με την απώλεια του ΑΔΜΗΕ και του ετήσιου
τζίρου του (257 εκατ. ευρώ), πολλαπλασιάζουν τα ερωτήματα για το αύριο
της ΔΕΗ, δίχως η κυβέρνηση να έχει τις απαντήσεις.
Η ειρωνεία όμως είναι ότι αρκετοί από
όσους είχαν χειροκροτήσει τη πρωτοβουλία του ΣΥΡΙΖΑ να ακυρώσει το
σχέδιο της προηγούμενης κυβέρνησης για τη "Μικρή ΔΕΗ" (2014), από
συνδικαλιστές έως και ηγετικά στελέχη της επιχείρησης, τώρα δεν είναι
και τόσο σίγουροι ότι ο διαφορετικός αυτός δρόμος ήταν ο καλύτερος.
Ναι μεν μετά την πώληση της "Μικρής
ΔΕΗ", η επιχείρηση θα μίκραινε κατά 30% σε μονάδες και πελατολόγιο,
ωστόσο τα 2 δισ ευρώ που εκτιμάται ότι θα έβαζε στο ταμείο της, όταν
γύρω στο 2016-2017 ολοκληρωνόταν η διαδικασία, θα ήταν ζεστό χρήμα που
σήμερα της λείπει.
Στον αντίποδα, με τη λύση που
προκρίθηκε, δηλαδή να μειώσει υποχρεωτικά η εταιρεία στο 49% το μερίδιό
της ως το 2020 με εργαλείο τις δημοπρασίες προθεσμιακών προιόντων
ρεύματος (ΝΟΜΕ) πουλώντας το σε τιμές χαμηλότερες απ’ ότι στη χονδρική, η
ΔΕΗ όχι μόνο δεν θα εισπράξει ποτέ 2 δισ, αλλά θα χάσει και άλλα 2,5
δισ ευρώ τζίρου. Τόσο υπολογίζεται ότι αξίζει το μερίδιο που πρέπει να
δώσει στον ανταγωνισμό, ώστε από το σημερινό 88%, να πέσει σε τρία
χρόνια στο 49% της αγοράς.
Χρηματικό όφελος για την απώλεια αυτή
δεν προκύπτει από πουθενά για τη ΔΕΗ, παρά μόνο ότι δεν παραχωρεί
μονάδες. Στο ταμείο της η επιχείρηση θα βάλει λιγότερα χρήματα απ’ ότι
αν πωλούσε κανονικά τις ίδιες ποσότητες ρεύματος στη σποτ αγορά, όπως
έδειξε η πρώτη εκ των δημοπρασιών αυτών που ολοκληρώθηκε την περασμένη
εβδομάδα. Απ’ αυτήν η ΔΕΗ εισέπραξε περίπου 150 εκατ. ευρώ, διαθέτοντας
το ρεύμα σε τιμή κατά 5%-6% κάτω από την αντίστοιχη χονδρική του μηνός
Σεπτεμβρίου.
Οι όμορφες εμμονές, όμορφα καίγονται
Και μπορεί στο δημόσιο διάλογο, διοίκηση
και συνδικαλιστές να ξορκίζουν ακόμη την πώληση μονάδων- άλλωστε "Μικρή
ΔΕΗ" και πολιτικό κόστος συνεχίζουν να είναι έννοιες ασύμβατες- ωστόσο
στις κατ’ ιδίαν συζητήσεις, διαπιστώνει κανείς ότι αρκετές συριζαικές
εμμονές της πρώιμης περιόδου, τελούν υπό αναθεώρηση. Ακόμη και κάποιοι
σφοδροί πολέμιοι της "Μικρής ΔΕΗ" αναγνωρίζουν σήμερα πως αυτό που είχαν
κάποτε πολεμήσει ως τη χειρότερη λύση, ίσως τελικά και να μην ήταν.
Αλλωστε οι δημοπρασίες ΝΟΜΕ είναι ένα
μεταβατικό εργαλείο, που σημαίνει ότι το μνημόνιο δεν περιλαμβάνει
κάποια προβλεψη για τη μεθεπόμενη ημέρα. Τι θα συμβεί για παράδειγμα αν
μετά το 2020 η ΔΕΗ αρχίσει και πάλι να αυξάνει τα μερίδιά της και να
"κλείνει" ξανά την αγορά ; Άραγε η Κομισιόν δεν θα επαναφέρει στο
τραπέζι σενάρια πώλησης μονάδων ; Το ίδιο άλλωστε δε θα συμβεί και αν
για κάποιο λόγο το επόμενο διάστημα αποδειχθεί ότι δεν προχωρούν όπως
πρέπει οι δημοπρασίες ;
Χρειάστηκε με άλλα λόγια να χαθούν κοντά
δύο χρόνια, προκειμένου ακόμη και κάποιοι από τους πιο σφοδρούς
πολέμιους της "Μικρής ΔΕΗ", να αρχίσουν να αναρωτιούνται μήπως τελικά το
σχέδιο της προηγούμενης κυβέρνησης ήταν καλύτερη λύση για το πρόβλημα
ρευστότητας της εταιρείας συγκριτικά με αυτό που εφαρμόζεται. Το ίδιο
κάποιοι σκέφτονται και για τον ΑΔΜΗΕ, αφού για την πώληση του 66% που
προέβλεπε το σχέδιο του 2014, η ΔΕΗ θα έβαζε στα ταμεία της κοντά στα
900 εκατ. ευρώ, ενώ τώρα δεν πρόκειται να λάβει ούτε σεντ για το 51% που
μεταβιβάζει στο Δημόσιο.
Ένεση ρευστότητας 500 εκατ ευρώ...
Στον αντίποδα βέβαια η ΔΕΗ πρόκειται
στις αρχές του 2017 να εισπράξει 320 εκατ. ευρώ από τη πώληση του 24%
του ΑΔΜΗΕ στη κινεζική State Grid, και αν σε αυτό προσθέσει κανείς τα
100 εκατ. ευρώ που θα λάβει ως προκαταβολή από τη συμφωνία με το
Αλουμίνιο, τα 94 εκατ. ευρώ που της δίνει ο ΑΔΜΗΕ ως επιστροφή
κεφαλαίου, όπως αποφασίστηκε από τη πρόσφατη γενική συνέλευση της
εταιρείας, τότε αθροίζεται ένα ποσό γύρω στα 500 εκατ. ευρώ.
... αλλά και λήξεις δανείων 787 εκατ. ευρώ
Εκτός όμως από τα έξτρα έσοδα, υπάρχουν
και οι έξτρα δαπάνες. Τέτοιες είναι τα 144 εκατ. ευρώ που κατέθεσε προ
ημερών η ΔΕΗ στο Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων για τις αποζημιώσεις
862 ιδιοκτητών για τη μετεγκατάσταση της Ποντοκώμης, προκειμένου να
προχωρήσει η επένδυση της νέας λιγνιτικής μονάδας της Πτολεμαΐδας.
Τετοιες είναι επίσης οι λήξεις δανείων ύψους 640 εκατ. ευρώ που καλείται
να αναχρηματοδοτήσει του χρόνου η ΔΕΗ, και που μαζί με τις
υπολειπόμενες του 2016, αθροίζουν ένα ποσό 787 εκατ. ευρώ. Ανάμεσα σε
αυτά και ομόλογο ύψους 200 εκατ. ευρώ για το οποίο η εταιρεία αφενός
διαβεβαιώνει ότι έχει λάβει τα απαραίτητα μέτρα για την αποπληρωμή του,
αφετέρου λέει ότι θα εξετάσει ακόμη και την αναχρηματοδότησή του με την
έκδοση νέου, ανάλογα με τις συνθήκες της αγοράς. Αλλά η ΔΕΗ δεν είναι
ΕΛΠΕ που λόγω εξωστρέφειας πέτυχαν πρόσφατα να αναχρηματοδότησουν δικό
τους ομόλογο με 4,87%. Εξαρτάται απόλυτα από το Δημόσιο και τα
σκαμπανεβάσματα της ελληνικής οικονομίας, επομένως η έξοδος της
επιχείρησης του χρόνου στις αγορές παραμένει ερωτηματικό με αρκετούς
αστερίσκους.
Το υπερ-Ταμείο και το προσωπικό
Δίχως διάθεση για κινδυνολογία, αυτή τη
στιγμή η ΔΕΗ βρίσκεται "στα σχοινιά", οι αριθμοί δεν είναι με το μέρος
της, ενώ δίχως κάποια δραματική αλλαγή τα δεδομένα δείχνουν ότι
μετατρέπεται σε μια μικρότερη επιχείρηση αλλά με προβλήματα μεγάλης. Στο
δεύτερο τρίμηνο του έτους έγραψε ζημιές προ φόρων ύψους 29,8 εκατ. ευρώ
(από κέρδη 87,8 εκατ. ευρώ πέρυσι), ενώ ο κύκλος εργασιών στο εξάμηνο
υποχώρησε από τα 2,913 δισ. στα 2,664 δισ. (όμιλος).
Ουδείς αμφισβητεί ότι το μνημόνιο
δείχνει στη μεγαλύτερη ελληνική βιομηχανία το πιο σκληρό του πρόσωπο,
αλλά και ουδείς αγγίζει για παράδειγμα το θέμα-ταμπού που λέγεται
προσωπικό. Είναι για παράδειγμα δυνατόν όταν το 2020 ο τζίρος της
επιχείρησης θα είναι 50% μικρότερος από τον σημερινό, η ΔΕΗ, ακόμη και
αν αφαιρεθούν οι 1.450 του ΑΔΜΗΕ, να συνεχίζει να απασχολεί 16.900
εργαζόμενους όσους στο τέλος του 2015 ; Ερωτήματα σαν αυτά, θα
επιχειρήσει να απαντήσει το υπερ-Ταμείο που στόχο έχει να βελτιώσει την
αποδοτικότητα όσων ΔΕΚΟ, ενταχθούν σε αυτό, όπως το 34% της ΔΕΗ. Το
ερώτημα είναι όμως πως σε συνθήκες απώλειας μεριδίων της ΔΕΗ μπορεί η
αποδοτικότητά της να βελτιωθεί, δίχως γενναίες αποφάσεις σε θέματα
δαπανών, δηλαδή προσωπικού.
Με άλλα λόγια τον επόμενο χρόνο ο
"κορσές" στο μάνατζμεντ της ΔΕΗ θα γίνει στενότερος και ο έλεγχος των
δανειστών ασφυκτικότερος, αφού μετά τη μεταβίβαση του 34% στην "Εταιρεία
Δημοσίων Συμμετοχών" (ΕΔΗΣ), η διοίκησή της δεν θα υπάγεται στα
υπουργεία, αλλά σε νέα πρόσωπα, τα οποία και θα επιλεγούν από κοινού με
τους θεσμούς.
Υπό αυτή την έννοια, τα κριτήρια του
μάνατζμεντ θα αλλάξουν, αφού ο ισχυρός διευθύνων σύμβουλος του Δ.Σ. του
υπερ-Ταμείου θα έχει ένα και μόνο στόχο, την αύξηση της αξίας των υπό
την ομπρέλα του ΔΕΚΟ, άρα και της ΔΕΗ.