Τις
τελευταίες δεκαετίες οι επιστήμονες μπορούν να μετρήσουν τα επίπεδα οξυγόνου
στον ωκεανό και τα στοιχεία δείχνουν μείωση κατά 2% των επιπέδων οξυγόνου τα
τελευταία 50 χρόνια. Αν και αυτή η μείωση των επιπέδων οξυγόνου του ωκεανού
φαίνεται μικρή, μπορεί να μεταβάλλει τα οικοσυστήματα. Σε συνδυασμό με
εκτιμήσεις ότι, λόγω της "ανθρωπογενούς κλιματικής αλλαγής", τα
επίπεδα οξυγόνου θα συνεχίσουν να μειώνονται κατά ένα έως επτά τοις εκατό έως
το 2100, δίνει τη δυνατότητα να διατυπώνονται ανησυχίες για το τι πρόκειται να
ακολουθήσει, ανησυχίες που κατά κανόνα συνοδεύονται από αναζήτηση
χρηματοδότησης για έρευνα.
Η μείωση στο
οξυγόνο του ωκεανού θα πιέσει τα οικοσυστήματα και θα αλλάξει τις συνήθειες των
ψαριών και των θηλαστικών. Για παράδειγμα, τα μεγαλύτερα ψάρια, που απαιτούν
περισσότερο οξυγόνο, θα έχουν στη διάθεσή τους πιο περιορισμένες περιοχές που
μπορούν να φάνε να φάνε και να αναπαραχθούν, οπότε έχει πολύ μεγάλη σημασία η
διερεύνηση των λόγων για τους οποίους μειώνεται το οξυγόνο στους
ωκεανούς, που μπορεί να επηρεάζεται από πολλούς παράγοντες, ωστόσο οι βασικοί
"ένοχοι" πιθανότατα είναι η αυξημένη η χρήση λιπασμάτων και η αύξηση
της θερμοκρασίας.
Η ποσότητα
λιπάσματος στη γεωργία έχει αυξηθεί δραστικά, στο κυνήγι ολοένα και υψηλότερης
παραγωγής. Με την άρδευση και τις βροχές τα νιτροφωσφορικά λιπάσματα
ξεπλένονται απ' το χώμα, μπαίνουν στις υδάτινες οδούς και νομοτελειακά
καταλήγουν στους ωκεανούς, παρέχοντας τροφικές ουσίες στις μικροβιακές
κοινότητες και στην άλγη. Με τον ευτροφισμό των θαλασσών αυξάνονται εκθετικά τα
βακτηρίδια και οι αποικίες των φυκών και παίρνουν το οξυγόνο που είναι
διαλυμένο στον ωκεανό, απελευθερώνοντας διοξείδιο του άνθρακα. Κατά τα λοιπά,
τον πλανήτη τον "υπερθερμαίνει" το CO2 απ' την καύση των ορυκτών
καυσίμων και γι' αυτό πρέπει να βάλουμε αιολικά.
Τυπικό
παράδειγμα νέκρωσης ωκεάνιας ζώνης λόγω μεταφοράς θρεπτικών ουσιών με τα
ποτάμια αποτελεί η νέκρωση μιας ζώνης στον Κόλπο του Μεξικού στις
εκβολές του Μισσισσιππή, του ποταμιού που αποστραγγίζει το 41% των ΗΠΑ. Ο
ευτροφισμός στη θάλασσα έχει φθάσει σε τέτοιο βαθμό, που σκοτώνει τα ψάρια
κοντά στην ακτή, προκαλώντας απόγνωση σ' όσους περιμένουν να ζήσουν απ' την
αλιεία. Ανοξικό φαινόμενο (χωρίς οξυγόνο) στην Ελλάδα έχουμε τα τελευταία
χρόνια στον Αμβρακικό κόλπο, αλλά φαίνεται να προέρχεται μάλλον από διαφορετικές αιτίες.
Για τη
μελέτη και κατανόηση των φαινομένων αυτών μπορεί κανείς ν' ανατρέξει στο πολύ
μακρινό παρελθόν, καθώς ένα παρόμοιο, καλά τεκμηριωμένο επιστημονικά ...
ωκεάνιο
ανοξικό γεγονός, κατά το οποίο μεγάλες περιοχές ωκεανών δεν είχαν οξυγόνο επί
περίπου 600 χιλ. χρόνια, συνέβη πριν από 94 εκατομμύρια χρόνια, κατά τη
διάρκεια της λεγόμενης Κρητιδικής περιόδου, (στο άνω Κρητιδικό και στο όριο Κενομάνιου-Τουρώνιου
βαθμίδας). Αυτά τα ανοξικά γεγονότα αποτελούν βασική πηγή πετρελαίου και
φυσικού αερίου σε όλο τον κόσμο, καθώς, όταν ο ωκεανός είναι ανοξικός, τα
βακτήρια δεν μπορούν να διασπάσουν τον οργανικό άνθρακα που φθάνει με διάφορες
μορφές, (φύλλα, κλαδιά, κλπ), στο βυθό του ωκεανού. Έτσι, ο οργανικός άνθρακας
διατηρείται, θάβεται, θερμαίνεται και με την πάροδο εκατομμυρίων ετών
σχηματίζει υδρογονάνθρακες.
Μια πρόσφατη
μελέτη του συγκεκριμένου ανοξικού γεγονότος, με τίτλο "Constraining the rate of oceanic deoxygenation leading up to
a Cretaceous Oceanic Anoxic Event (OAE-2: ~94 Ma)",
δημοσιεύτηκε πριν λίγες ημέρες στο Science Advances, από ερευνητές
Πανεπιστημίων της Αριζόνα και της Φλόριντα. Η μελέτη εξέτασε ισότοπα θαλίου και
βαναδίου προσροφημένα σε οξείδια μαγγανίου, από δείγματα πλούσιων σε οργανικά
συστατικά σχιστολίθων του ωκεάνιου φλοιού. Τα δείγματα ελήφθησαν κατά τη
διάρκεια γεωτρητικού ερευνητικού προγράμματος σε μια ράχη του Ατλαντικού κοντά στο Σουρινάμ και τη
Γαλλική Γουιάνα. Βρέθηκε πως υπήρχε μια περίοδος 43 ± 11 χιλ. ετών πριν από το
ανοξικό γεγονός, κατά τη διάρκεια της οποίας οι ωκεανοί είχαν σταδιακά
μειούμενα επίπεδα οξυγόνου και μάλιστα παρόμοια με τα ποσοστά οξυγόνου που
μετριούνται σήμερα, παρέχοντας καλές αναλογίες ώστε να προβλέψει κανείς το
μέλλον της Γης αν συνεχιστεί το ανοξικό περιβάλλον στους ωκεανούς.
Οι
αναρτήσεις μας δημοσιεύονται στο
greeklignite.blogspot.gr και στο Facebook, στη
διεύθυνση Greeklignite! Πατήστε "Μου αρέσει" (Like) στη
σελίδα μας, για να έχετε πιο άμεση ενημέρωση! Και να επισκέπτεστε τακτικά το
ιστολόγιο για να δείτε τις αναρτήσεις, καθώς το Facebook δεν είναι βέβαιο πως
θα σας στείλει σχετική ειδοποίηση.
Προφανώς
πριν από 94 εκατομμύρια χρόνια δεν υπήρχαν άνθρωποι για να ρυπαίνουν με
λιπάσματα τους ωκεανούς και η περίοδος της τότε μείωσης των επιπέδων οξυγόνου
συμπίπτει με αισθητή αύξηση της ηφαιστειακής δραστηριότητας. Τα ηφαίστεια
εκπέμπουν μεγάλες ποσότητες διοξειδίου του άνθρακα, είτε κατά τη διάρκεια μιας
έκρηξης είτε και κατά τη φάση ηρεμίας, ίσως γι' αυτό η ΝΑΣΑ, προκειμένου να
δημιουργεί τις κατάλληλες εντυπώσεις, μετρά το ποσοστό CO2 στην ατμόσφαιρα στις
πλαγιές του ηφαίστειου Μάουνα Λόα της Χαβάης, του μεγαλύτερου ηφαίστειου στη Γη από την άποψη όγκου
και της περιοχής που καλύπτει.. Κατά τους ερευνητές, η έντονη
ηφαιστειακή δραστηριότητα πριν 94 εκατομμύρια χρόνια θα είχε παρόμοιο
αποτέλεσμα με την καύση ορυκτών καυσίμων σήμερα, μια αύξηση στη θερμοκρασία του
πλανήτη. Επιπλέον, μεγάλες ηφαιστειακές εκρήξεις μπορούν να στείλουν
ηφαιστειακή τέφρα και σκόνη σε όλο τον πλανήτη, παρέχοντας θρεπτικά στοιχεία
στους ωκεανούς.
Ο πλανήτης
μας έχει μια ιστορία 4,5 δισεκατομμυρίων ετών, κατά τη διάρκεια των οποίων έχει
γνωρίσει τεράστιες μεταβολές στη μορφή του, η θέση των ηπείρων διαρκώς
μεταβάλλεται, εύφορες περιοχές μετατρέπονται σε ερήμους, πολλά
ηφαίστεια παραμένουν ενεργά, το κλίμα διαρκώς αλλάζει. Μόνο τα τελευταία 200
εκατομμύρια απ' τα 4,5 δισεκατομμύρια χρόνια βλέπετε στην εικόνα της αρχής το
πώς έχει αλλάξει και πόσο έχει αλλάξει. Η εξέλιξη του πλανήτη μας γίνεται στη
κλίμακα του γεωλογικού χρόνου, όχι του ανθρώπινου και σίγουρα όχι στην κλίμακα
χρόνου των δελτίων προπαγάνδας περί "ανθρωπογενούς" κλιματικής
αλλαγής. Ως εκ τούτου, η μελέτη των πολύ παλαιότερων ωκεάνιων ανοξικών
συμβάντων παρέχει χρήσιμες γνώσεις σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο ο πλανήτης
μας θα αντιδράσει, ειδικά όσον αφορά τα επίπεδα οξυγόνου του ωκεανού, τα οποία
επηρεάζουμε με τα λιπάσματα. Παρόλο που σαφώς δεν θα δούμε την επίδραση αυτού
του γεγονότος στα όρια της δικής μας ζωής, θα επηρεάσει ασφαλώς τις μελλοντικές
γενιές. Αλλά ακούσατε ποτέ κανέναν να μιλά για "ανθρωπογενή" κλιματική
αλλαγή, η οποία να οφείλεται στα λιπάσματα κι όχι στο CO2;