Τεράστια κεφάλαια καθώς και εταιρίες-κολοσσούς φέρνουν στην
Ελλάδα οι διαρθρωτικές αλλαγές στην εγχώρια ενεργειακή αγορά αλλά και η
μετεξέλιξη της χώρας σε κόμβο, που θα επιτρέπει τη διέλευση πρόσθετων
ποσοτήτων 100 δισ. κυβικών μέτρων φυσικού αερίου για τις ανάγκες της
Ε.Ε. έως το 2030.
Ειδικότερα, οι αποκρατικοποιήσεις των πάλαι ποτέ ισχυρών κρατικών μονοπωλίων των ΔΕΗ, ΕΛ.ΠΕ, ΔΕΠΑ και ΔΕΣΦΑ, και η απελευθέρωση των αγορών ηλεκτρισμού και φυσικού αερίου «ανάβουν» έναν πόλεμο μεταξύ εγχώριων και ξένων ομίλων, που επιδιώκουν να διεκδικήσουν κομμάτι από την πίτα των πωλήσεων ύψους 13 δισ. ευρώ.
Μυτιληναίος, ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, ΕΛΒΑΛΧΑΛΚΟΡ, εταιρίες συμφερόντων Βαρδινογιάννη και Κοπελούζου αλλά και ξένες πολυεθνικές όπως η κοινοπραξία Snam - Enagas - Fluxys, Vitol, Glencore, ENI, Edison, CHN Energy, EPH και Indoverse συνωστίζονται για την επόμενη μέρα της ελληνικής αγοράς ενέργειας.
Οι πωλήσεις 13 δισ. ευρώ κατανέμονται ως εξής: Στις μικτές πωλήσεις των 9 δισ. ευρώ της διύλισης και της λιανικής πώλησης των ΕΛ.ΠΕ, στις πωλήσεις των 2,5 δισ. ευρώ που θα πρέπει να δώσει στον ανταγωνισμό η ΔEΗ μέσω της διάθεσης των λιγνιτικών σταθμών και άλλων μεταρρυθμίσεων, και στα μερίδια των περίπου 1,2 με 1,5 δισ. ευρώ των ΔΕΠΑ και ΔΕΣΦΑ.
Πέραν του πολέμου εντός των συνόρων, ένας άλλος έχει ανοίξει για την υλοποίηση επενδυτικών σχεδίων διεθνούς ενδιαφέροντος, τα οποία περιλαμβάνουν αγωγούς φυσικού αερίου, ηλεκτρικές διασυνδέσεις καθώς και τις πολλά υποσχόμενες έρευνες για τον εντοπισμό κοιτασμάτων φυσικού αερίου και πετρελαίου. Κολοσσοί όπως οι Total, ExxonMobil, Repsol, Edison, Gazprom, State Grid of China, BP - Socar - Snam - Fluxys - Enagas - Axpo, αλλά και οι ελληνικές ΕΛ.ΠΕ, Energean Oil & Gas, όμιλος Κοπελούζου, ΔΕΠΑ, ΔΕΣΦΑ και ΑΔΜΗΕ προωθούν projects τουλάχιστον 13 δισ. ευρώ.
Βρυξέλλες, ΗΠΑ και Ρωσία στηρίζουν συγκεκριμένους αγωγούς κι ένα έντονο διπλωματικό παρασκήνιο βρίσκεται σε εξέλιξη, με φόντο την άντληση ποσοτήτων τουλάχιστον 100 δισ. κ.μ. από τα πρόσφατα ανακαλυφθέντα κοιτάσματα της νοτιοανατολικής Μεσογείου. Τόσες είναι οι πρόσθετες ενεργειακές ανάγκες της Ε.Ε. το 2030.
Ας δούμε όμως τις εξελίξεις ανά μέτωπο.
Η ολλανδική Vitol και η ελβετική Glencore είναι εκείνες που θα κονταροχτυπηθούν για το πλειοψηφικό ποσοστό του ελληνικού πετρελαϊκού ομίλου. Οι προθέσεις των δύο πολυεθνικών, σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, είναι η αξιοποίηση του συγκεκριμένου asset για δραστηριότητες trading. Η εμπορία πετρελαιοειδών προϊόντων, σύμφωνα με τις πρακτικές ξένων παικτών, είναι άγνωστη για την ελληνική αγορά.
Η Vitol έχει έσοδα πωλήσεων 181 δισ. δολ., διαθέτει έξι διυλιστήρια και καθημερινά εμπορεύεται 7 εκατομμύρια βαρέλια πετρελαίου και άλλων προϊόντων για λογαριασμό κρατικών εταιριών διύλισης, βιομηχανικών, χημικών αλλά και αεροπορικών εταιριών. Μετρά 6.500 θαλάσσιες μεταφορές ετησίως, ενώ 250 δεξαμενόπλοια είναι στη διάθεσή της οποιαδήποτε στιγμή.
Η ελβετική Glencore διακρίνεται για την πολυσχιδή δραστηριότητά της στην ενέργεια, στα ορυκτά και στα μέταλλα. Ιδρύθηκε το 1974 και παράγει και εμπορεύεται περισσότερα από 90 commodities. Στα εμπορεύματα αυτά περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων το κάρβουνο, το φυσικό αέριο, αγροτικά προϊόντα (βαμβάκι, ζάχαρη, ηλιέλαιο κ.λπ.) αλλά και η εμπορία πετρελαϊκών προϊόντων. Στα 6 εκατομμύρια βαρέλια πετρελαίου υπολογίζονται οι καθημερινές συναλλαγές της. Τα προσαρμοσμένα EBITDA του κολοσσού ήταν το 2017 στα 14,8 δισ. δολάρια, διαθέτει 150 assets και 146.000 εργαζόμενους και εργολάβους σε 50 χώρες παγκοσμίως.
Μεταξύ αυτών και μεγάλους ελληνικούς ομίλους που δραστηριοποιούνται στην ενέργεια. Οι Μυτιληναίος και ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ. Επίσης στον διαγωνισμό κατέβηκε η κοινοπραξία DAMCO Energy (συμφερόντων Κοπελούζου) με την κινεζική CHN Energy, τη μεγαλύτερη παραγωγό άνθρακα στον κόσμο και μίας εκ των μεγαλύτερων εταιριών ηλεκτρικής ενέργειας. Το μετοχικό της κεφάλαιο ανέρχεται στα 17 δισ. ευρώ και τα περιουσιακά της στοιχεία στα 235,6 δισ. ευρώ.
O όμιλος επίσης ΕΛΒΑΛΧΑΛΚΟΡ, συμφερόντων Στασινόπουλου, είναι εκ των υποψήφιων επενδυτών, με προφανή στόχο τη σύσταση κοινοπραξίας με κάποιον από τους υπόλοιπους επενδυτές-παραγωγούς, ώστε να διασφαλίσει ανταγωνιστική ηλεκτρική ενέργεια.
Επίσης δύο τσεχικές εταιρίες θέλουν να χτυπήσουν τους δύο λιγνιτικούς σταθμούς της ΔEΗ. Πρόκειται για την Indoverse του ομίλου Seven Energy, ο οποίος διαθέτει ανθρακικές μονάδες στο χαρτοφυλάκιό του. Οι Τσέχοι το 2017 παρουσίασαν ενοποιημένο ισολογισμό στα 850 εκατ. ευρώ, ενοποιημένα έσοδα στα 560 εκατ. ευρώ και EBITDA στα 140 εκατ. ευρώ.
Πρόσφατα ο όμιλος ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ και η Seven Energy ανακοίνωσαν τη σύσταση κοινοπραξίας προκειμένου να υποβάλλουν από κοινού δεσμευτική προσφορά.
Ο έτερος Τσέχος παίκτης, η EPH, με έσοδα 6 δισ. ευρώ, EBITDA 1,9 δισ. ευρώ και asset 12,8 δισ. ευρώ δραστηριοποιείται πέραν της χώρας του, στη Σλοβακία, στη Γερμανία, στην Ιταλία, στο Ηνωμένο Βασίλειο, στην Ουγγαρία και στην Πολωνία. Διαθέτει μονάδες και ορυχεία άνθρακα, συστήματα τηλεθέρμανσης, δίκτυα, αποθήκες φυσικού αερίου και είναι και πάροχος ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου.
Στην αγορά ηλεκτρισμού, είναι επίσης σε εξέλιξη παρεμβάσεις που έχουν σαν στόχο το άνοιγμα και την απελευθέρωσή της. Η ΔEΗ υποχρεωτικά θα πρέπει μέχρι το τέλος του 2019 να κατεβάσει το μερίδιό της κάτω από το 50%. Ένας εκ των μεγάλων παικτών στην αγορά, η Μυτιληναίος, προωθεί μεγάλη επένδυση ύψους 300 εκατ. ευρώ για την κατασκευή άλλης μίας μονάδας φυσικού αερίου, ισχύος 650 MW. Με τον τρόπο αυτό η εισηγμένη επιδιώκει να μπει ακόμη πιο δυναμικά στην επόμενη μέρα της αγοράς ρεύματος. Επιπλέον, μέσω της Protergia δραστηριοποιείται και στην προμήθεια ρεύματος και φυσικού αερίου, διεκδικώντας μερίδιο λιανικής.
Με στρατηγική επέκτασης κινείται και η ΗΡΩΝ της ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, στην οποία συμμετέχει και η γαλλική ENGIE.
Τρίτος παίκτης είναι και η Elpedison της κοινοπραξίας ΕΛ.ΠΕ - Εdison - ΕΛΛΑΚΤΩΡ, η οποία όπως και οι άλλοι δύο όμιλοι διαθέτουν χαρτοφυλάκιο με μονάδες παραγωγής φυσικού αερίου.
Η μάχη για τα μερίδια στη λιανική ρεύματος είναι σε πλήρη εξέλιξη, με τους μεγάλους ιδιώτες παραγωγούς-προμηθευτές να έχουν βάλει στο μικροσκόπιο μικρότερους εναλλακτικούς παρόχους, σηματοδοτώντας έναν γύρο συγκεντρώσεων ανάλογο με αυτό των τηλεπικοινωνιών.
Η Μυτιληναίος θέλει να διεκδικήσει τη ΔΕΠΑ Εμπορίας, όπως και ο όμιλος Κοπελούζου, ενώ από κοντά παρακολουθεί τη σχετική αποκρατικοποίηση και ο όμιλος Βαρδινογιάννη. Για τη ΔΕΠΑ Υποδομών, μέχρι στιγμής το παρών φέρεται να δίνει η Edison.
Στη ΔΕΠΑ Εμπορίας συμπεριλαμβάνονται η ΕΠΑ Αττικής, στην οποία μοναδικός μέτοχος μετά την εξαγορά του μεριδίου της Shell είναι η ΔΕΠΑ, η χονδρική αγορά αλλά και οι διεθνείς συμβάσεις προμήθειας αερίου με τις Gazprom, Botas και Sonatrach.
Στη ΔΕΠΑ Υποδομών θα ανήκουν οι συμμετοχές της ΔΕΠΑ στα δίκτυα διανομής αερίου, όπως η ΕΔΑ Αττικής, η ΔΕΔΑ και το 51% της ΕΔΑ ΘΕΣΣ.
Στην αγορά φυσικού αερίου δυναμικά κινήθηκε και η ιταλική ΕΝΙ εξαγοράζοντας το μερίδιο της ΔΕΠΑ στην ΕΠΑ Θεσσαλονίκης - Θεσσαλίας (ZeniΘ). Στην εγχώρια αγορά φυσικού αερίου, με την αποκρατικοποίηση της ΔΕΠΑ, δεδομένη θεωρείται και η εμφάνιση κι άλλων ξένων παικτών.
Το πλειοψηφικό πακέτο των μετοχών, 66%, εξαγόρασαν με τίμημα 535 εκατ. ευρώ οι εταιρίες Snam - Fluxys - Enagas, οι οποίοι είναι και μέτοχοι του αγωγού TAP, μπαίνοντας με τον τρόπο αυτό δυναμικά στην εγχώρια αγορά φυσικού αερίου όπως και στην υπόθεση της διέλευσης ποσοτήτων προς την Ε.Ε.
Ο TAP έρχεται ως συνέχεια του δικτύου των αγωγών TANAP (Τουρκία) και SCP (Γεωργία). Το μεγάλο σύμπλεγμα των αγωγών συνολικού μήκους 3.000 χλμ. θα μεταφέρει ποσότητες φυσικού αερίου από το κοίτασμα του Σαχ Ντενίζ ΙΙ του Αζερμπαϊτζάν, οι οποίες εκτιμάται να δοθούν στην παραγωγή το 2020.
Σε πρώτη φάση, θα μεταφέρονται 10 δισ. κ.μ. ετησίως, με δυνατότητα μελλοντικής αναβάθμισης ώστε να χωράει 20 δισ. κ.μ.
Τον ΤΑP στηρίζουν οι ΗΠΑ και οι Βρυξέλλες. Μέτοχοι είναι οι εταιρείες BP, SOCAR (Αζερμπαϊτζάν), Snam (Ιταλία), Fluxys (Βέλγιο), Enagas (Ισπανία) και Axpo (Ελβετία). Το κοίτασμα του Σαχ Ντενίζ εκμεταλλεύονται οι BP, SOCAR και Total.
O ΤΑP ουσιαστικά μπλόκαρε το μεγάλο ρωσικό δίκτυο αγωγών South Stream που σχεδίαζε η Gazprom. Επίσης είχε προκριθεί το 2012 έναντι του άλλου επενδυτικού σχεδίου, του Nabucco, αλλά και του ελληνοϊταλικού. Το ελληνικό τμήμα του TAP αναμένεται να ολοκληρωθεί το 2019. Ο αγωγός που από την Καστοριά θα περνά στην Αλβανία έχει σαν σκοπό τη μεταφορά φυσικού αερίου προς την Ιταλία και την παροχή εναλλακτικών ποσοτήτων στις χώρες των Βαλκανίων έναντι του ρωσικού αερίου.
Εκτείνεται σε μήκος περίπου 1.900 χιλιομέτρων, με σχεδιαζόμενη δυναμικότητα 10 δισ. κυβικών μέτρων φυσικού αερίου ετησίως, ξεκινώντας από τα κοιτάσματα φυσικού αερίου στη Νοτιοανατολική Μεσόγειο μέχρι το σημείο διασύνδεσης με τον αγωγό ΠΟΣΕΙΔΩΝ (Ελληνοϊταλικός - IGI). Το έργο, με αρχικό κόστος 5,2 δισ. ευρώ και δυνατότητα αναβάθμισης της δυναμικότητάς του στα 20 δισ. κ.μ., αποτελείται από τα παρακάτω επιμέρους τμήματα:
* 165 χλμ. περίπου υποθαλάσσιου αγωγού από τη Λεκάνη της Λεβαντίνης μέχρι την Κύπρο.
* 732 χλμ. περίπου υποθαλάσσιου αγωγού από την Κύπρο έως την Κρήτη.
* 421 χλμ. περίπου υποθαλάσσιου αγωγού από την Κρήτη μέχρι την Πελοπόννησο.
* 292 χλμ. περίπου για τη διάσχιση της Πελοποννήσου μέχρι τα παράλια του Πατραϊκού κόλπου.
* 17 χλμ. περίπου υποθαλάσσιου αγωγού για τη διάσχιση του Πατραϊκού κόλπου.
* 245 χλμ. για τη διάσχιση της Δυτικής Ελλάδας μέχρι το Φλωροβούνι Θεσπρωτίας (σημείο διασύνδεσης με τον υποθαλάσσιο αγωγό Ελλάδας - Ιταλίας, ΠΟΣΕΙΔΩΝ).
Στο σημείο αυτό προβλέπεται η διασύνδεση με τον υποθαλάσσιο αγωγού φ.α. Ελλάδας - Ιταλίας ΠΟΣΕΙΔΩΝ, μήκους 210 χλμ. περίπου.
O EastMed γνώρισε σε δύο φάσεις έντονο ανταγωνισμό από εναλλακτικά σχέδια. Η μία ήταν τη διετία 2012-2013, όταν η Κύπρος σχεδίαζε τερματικό σταθμό εισαγωγής - εξαγωγής αλλά οι Βρυξέλλες δεν το ενέκριναν.
Το 2014, στο έργο μαζί με τη ΔΕΠΑ μπήκε και η ιταλική Edison, με την οποία η δημόσια επιχείρηση έχει συστήσει την εταιρία ΠΟΣΕΙΔΩΝ, που περιλαμβάνει τον αγωγό Ελλάδας - Ιταλίας (IGΙ) και τον ελληνοβουλγαρικό (IGB). Η Edison συμμετέχει στην ανάπτυξη κοιτασμάτων του Ισραήλ και της Αιγύπτου, οπότε έχει κάθε λόγο να στηρίζει τον EastMed.
Το Ισραήλ σχεδίαζε επίσης τη μεταφορά των κοιτασμάτων του στην Ε.Ε. και μέσω Τουρκίας με διασύνδεση του αγωγού στο σύστημα του TANAP - TAP. Οι Βρυξέλλες, όμως, δεν θέλουν τέτοια όδευση, ανησυχώντας για τον ρόλο της Τουρκίας.
Ο EastMed χρηματοδοτείται από την Ε.Ε. ως έργο κοινού ενδιαφέροντος.
Ο διασυνδετήριος αγωγός Ελλάδας - Βουλγαρίας έχει και τη δυνατότητα αντίστροφης ροής. Τον υλοποιούν οι ΔΕΠΑ, Edison και η βουλγαρική BEH και αυτός αναμένεται να «κουμπώσει» με τον TAP, ώστε να δίνει αζέρικο αέριο ή ποσότητες από άλλα κοιτάσματα της Κασπίας στη γειτονική χώρα. Ο IGB, που ξεκινά να κατασκευάζεται στο δεύτερο εξάμηνο, αποτελεί τον πρώτο κρίκο μιας αλυσίδας αγωγών που θα μπορούσε να φτάνει στην Ουκρανία καθώς και σε άλλες χώρες της κεντρικής και ανατολικής Ευρώπης, δημιουργώντας τον Κάθετο Διάδρομο. Ο ελληνοβουλγαρικός αγωγός θα μπορεί να εφοδιάζεται και από τον πλωτό σταθμό της Αλεξανδρούπολης (FSRU Αλεξανδρούπολης) κι έχει τη δυνατότητα της αύξησης της δυναμικότητάς του στα 6 δισ. κ.μ. ετησίως.
Τον IGB δεν τον ήθελαν αρχικά οι Βούλγαροι, σύμφωνα με όσα διαδραματίστηκαν τα προηγούμενα χρόνια, διαπραγματευόμενοι με Ρώσους και Τούρκους για δίκτυα κι άλλων αγωγών. Τελικά το 2015 άλλαξαν στάση, στο πλαίσιο και της υλοποίησης σχεδίων για τη δημιουργία ενός hub τιμολόγησης φυσικού αερίου στη Βάρνα.
Το έργο «Νέο Τερματικό ΥΦΑ Βορείου Ελλάδος» συμπεριελήφθη τόσο στην τελική λίστα των 10 έργων απολύτου προτεραιότητας CESEC (Dubrovnik 10/07/2015), όσο και στην 3η λίστα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τα Έργα Ευρωπαϊκού Ενδιαφέροντος (Projects of Common Interest) περιόδου 2018-2019.
Στις 2 Οκτωβρίου 2017 ΔΕΠΑ και Gastrade υπέγραψαν Συμφωνία Συνεργασίας, με αντικείμενο τη συμμετοχή της ΔΕΠΑ στο μετοχικό κεφάλαιο της GASTRADE. Επίσης σε αυτό συνεργασία υπάρχει και με τη βουλγαρική BEH, ενώ θέλει να μπει και η αμερικανική Tellurian, ως προμηθευτής με ποσότητες LNG.
Ο FSRU Αλεξανδρούπολης μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την προμήθεια επιπλέον ποσοτήτων φυσικού αερίου των κρατών των Βαλκανίων μέσω του IGB. Η Ουάσιγκτον προωθεί το συγκεκριμένο έργο, επιδιώκοντας τον εφοδιασμό με αμερικανικό LNG.
Αποτελεί συνέχεια του Turk Stream ΙΙ και τον προωθεί η Gazprom για να παρακάμψει την Ουκρανία, εφοδιάζοντας από άλλη όδευση τους πελάτες της. Οι ΗΠΑ δεν επιθυμούν τον αγωγό αυτό. Ωστόσο, τον στηρίζουν οι Ιταλοί και οι Γάλλοι, θέλοντας να αποφύγουν την ενεργειακή εξάρτηση από τη Γερμανία. Η τελευταία χώρα αποκτά κι άλλη πηγή προμήθειας ρωσικού αερίου μέσω του βόρειου αγωγού Nord Stream 2.
Τον Νότιο Ευρωπαϊκό Αγωγό τρέχουν οι ΔΕΠΑ, Edison και Gazprom. Στις 2 Ιουνίου 2017 υπεγράφη στην Αγ. Πετρούπολη της Ρωσίας Συμφωνία Συνεργασίας (Cooperation Agreement) μεταξύ των τριών εταιριών για την ανάπτυξή του.
Για την υλοποίηση του συγκεκριμένου project η εταιρία «Υποθαλάσσιος Αγωγός Φυσικού Αερίου Ελλάδας - Ιταλίας ΠΟΣΕΙΔΩΝ» υπέβαλε στις 6 Ιουνίου αίτηση στη ΡΑΕ, προκειμένου να της χορηγηθεί Άδεια Ανεξάρτητου Συστήματος Φυσικού Αερίου για τον συγκεκριμένο αγωγό.
Σκοπός του επενδυτικού σχεδίου είναι η διασύνδεση των χωρών για τη μεταφορά ηλεκτρικής ενέργειας και την ασφάλεια εφοδιασμού. Μόνο η διασύνδεση Αττικής - Κρήτης που «τρέχουν» ο ΑΔΜΗΕ με τον Κινέζο επενδυτή στο μετοχικό του κεφάλαιο State Grid ανέρχεται σε 1 δισ. ευρώ.
Το μεγάλο έργο της διασύνδεσης Ισραήλ - Κύπρου - Κρήτης το τρέχει η κοινοπραξία EuroAsia Interconnector. ΑΔΜΗΕ και EuroAsia κλήθηκαν από τις Ρυθμιστικές Αρχές Ενέργειας της Ελλάδας και της Κύπρου καθώς και της Ε.Ε. να αντιμετωπίσουν ως ενιαίο το έργο, συμπεριλαμβανομένης και της διασύνδεσης της Αττικής με την Κρήτη. Οι διαπραγματεύσεις μεταξύ των δύο πλευρών δεν καρποφόρησαν. Πάντως για λόγους ενεργειακής ασφάλειας του ελληνικού νησιού, θεωρείται δεδομένη η υλοποίηση της επένδυσης σε ό,τι αφορά το τμήμα Αττικής - Κρήτης.
Η εμφάνιση των μεγάλων πετρελαϊκών ομίλων στην Ελλάδα, στους διαγωνισμούς για την έρευνα κι εκμετάλλευση υδρογονανθράκων σε περιοχές της χώρας, αναζωπύρωσε το παραπάνω αφήγημα. Ταυτόχρονα οι πρόσφατες μεγάλες ανακαλύψεις κοιτασμάτων ανοικτά του Ισραήλ, της Αιγύπτου και της Κύπρου ώθησε την επιστημονική κοινότητα να ερευνήσει πιο συστηματικά την ευρύτερη περιοχή της Μεσογείου και μεταξύ άλλων και την Ελλάδα. Έτσι, διαπιστώθηκαν ομοιότητες με αυτές του Ζορ στην Αίγυπτο και των πηγαδιών της Κύπρου στα νότια και νοτιοδυτικά της Κρήτης και του Ιονίου.
Η έλευση στον διαγωνισμό της Κρήτης των Total και ExxonMobil σε συνεργασία με τα ΕΛ.ΠΕ αλλά και της Repsol στο Ιόνιο και σε χερσαίες περιοχές της Δυτικής Ελλάδας, αν μη τι άλλο, δείχνει αυξημένες πιθανότητες ανακάλυψης σοβαρών ποσοτήτων κοιτασμάτων. Ο διαγωνισμός για τις δύο θαλάσσιες περιοχές της Κρήτης βαίνει προς το τέλος του, ενώ ακολουθεί και εκείνος για το Ιόνιο. Δεν αποκλείεται το φθινόπωρο να κυρωθούν στη Βουλή οι συμβάσεις παραχώρησης του ελληνικού δημοσίου με τους επενδυτές. Οι γεωτρήσεις, βέβαια, δεν αναμένονται πριν το 2024 με 2025.
Παράλληλα, του χρόνου πρόκειται να γίνουν και οι πρώτες γεωτρήσεις στον Πατραϊκό Κόλπο από την κοινοπραξία των Edison - ΕΛ.ΠΕ, ενώ σε παραγωγή θα μπει και το κοίτασμα του Κατάκολου από την Energean Oil & Gas. Σε ερευνητική διαδικασία βρίσκονται επίσης το θαλάσσιο «οικόπεδο 2», δυτικά της Κέρκυρας, των Total - Edison - ΕΛ.ΠΕ και τα Ιωάννινα των Repsol - Energean Oil & Gas.
(του Χρήστου Κολώνα, euro2day.gr)
Ειδικότερα, οι αποκρατικοποιήσεις των πάλαι ποτέ ισχυρών κρατικών μονοπωλίων των ΔΕΗ, ΕΛ.ΠΕ, ΔΕΠΑ και ΔΕΣΦΑ, και η απελευθέρωση των αγορών ηλεκτρισμού και φυσικού αερίου «ανάβουν» έναν πόλεμο μεταξύ εγχώριων και ξένων ομίλων, που επιδιώκουν να διεκδικήσουν κομμάτι από την πίτα των πωλήσεων ύψους 13 δισ. ευρώ.
Μυτιληναίος, ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, ΕΛΒΑΛΧΑΛΚΟΡ, εταιρίες συμφερόντων Βαρδινογιάννη και Κοπελούζου αλλά και ξένες πολυεθνικές όπως η κοινοπραξία Snam - Enagas - Fluxys, Vitol, Glencore, ENI, Edison, CHN Energy, EPH και Indoverse συνωστίζονται για την επόμενη μέρα της ελληνικής αγοράς ενέργειας.
Οι πωλήσεις 13 δισ. ευρώ κατανέμονται ως εξής: Στις μικτές πωλήσεις των 9 δισ. ευρώ της διύλισης και της λιανικής πώλησης των ΕΛ.ΠΕ, στις πωλήσεις των 2,5 δισ. ευρώ που θα πρέπει να δώσει στον ανταγωνισμό η ΔEΗ μέσω της διάθεσης των λιγνιτικών σταθμών και άλλων μεταρρυθμίσεων, και στα μερίδια των περίπου 1,2 με 1,5 δισ. ευρώ των ΔΕΠΑ και ΔΕΣΦΑ.
Πέραν του πολέμου εντός των συνόρων, ένας άλλος έχει ανοίξει για την υλοποίηση επενδυτικών σχεδίων διεθνούς ενδιαφέροντος, τα οποία περιλαμβάνουν αγωγούς φυσικού αερίου, ηλεκτρικές διασυνδέσεις καθώς και τις πολλά υποσχόμενες έρευνες για τον εντοπισμό κοιτασμάτων φυσικού αερίου και πετρελαίου. Κολοσσοί όπως οι Total, ExxonMobil, Repsol, Edison, Gazprom, State Grid of China, BP - Socar - Snam - Fluxys - Enagas - Axpo, αλλά και οι ελληνικές ΕΛ.ΠΕ, Energean Oil & Gas, όμιλος Κοπελούζου, ΔΕΠΑ, ΔΕΣΦΑ και ΑΔΜΗΕ προωθούν projects τουλάχιστον 13 δισ. ευρώ.
Βρυξέλλες, ΗΠΑ και Ρωσία στηρίζουν συγκεκριμένους αγωγούς κι ένα έντονο διπλωματικό παρασκήνιο βρίσκεται σε εξέλιξη, με φόντο την άντληση ποσοτήτων τουλάχιστον 100 δισ. κ.μ. από τα πρόσφατα ανακαλυφθέντα κοιτάσματα της νοτιοανατολικής Μεσογείου. Τόσες είναι οι πρόσθετες ενεργειακές ανάγκες της Ε.Ε. το 2030.
Ας δούμε όμως τις εξελίξεις ανά μέτωπο.
Το φιλέτο των ΕΛ.ΠΕ.
Η δεύτερη φάση του του διεθνούς διαγωνισμού του ΤΑΙΠΕΔ για την πώληση του 50,1% των Ελληνικών Πετρελαίων ξεκίνησε και δύο μεγάλοι ξένοι παίκτες θα διεκδικήσουν το ποσοστό που πωλούν από κοινού το ελληνικό δημόσιο και ο όμιλος Λάτση.Η ολλανδική Vitol και η ελβετική Glencore είναι εκείνες που θα κονταροχτυπηθούν για το πλειοψηφικό ποσοστό του ελληνικού πετρελαϊκού ομίλου. Οι προθέσεις των δύο πολυεθνικών, σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, είναι η αξιοποίηση του συγκεκριμένου asset για δραστηριότητες trading. Η εμπορία πετρελαιοειδών προϊόντων, σύμφωνα με τις πρακτικές ξένων παικτών, είναι άγνωστη για την ελληνική αγορά.
Η Vitol έχει έσοδα πωλήσεων 181 δισ. δολ., διαθέτει έξι διυλιστήρια και καθημερινά εμπορεύεται 7 εκατομμύρια βαρέλια πετρελαίου και άλλων προϊόντων για λογαριασμό κρατικών εταιριών διύλισης, βιομηχανικών, χημικών αλλά και αεροπορικών εταιριών. Μετρά 6.500 θαλάσσιες μεταφορές ετησίως, ενώ 250 δεξαμενόπλοια είναι στη διάθεσή της οποιαδήποτε στιγμή.
Η ελβετική Glencore διακρίνεται για την πολυσχιδή δραστηριότητά της στην ενέργεια, στα ορυκτά και στα μέταλλα. Ιδρύθηκε το 1974 και παράγει και εμπορεύεται περισσότερα από 90 commodities. Στα εμπορεύματα αυτά περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων το κάρβουνο, το φυσικό αέριο, αγροτικά προϊόντα (βαμβάκι, ζάχαρη, ηλιέλαιο κ.λπ.) αλλά και η εμπορία πετρελαϊκών προϊόντων. Στα 6 εκατομμύρια βαρέλια πετρελαίου υπολογίζονται οι καθημερινές συναλλαγές της. Τα προσαρμοσμένα EBITDA του κολοσσού ήταν το 2017 στα 14,8 δισ. δολάρια, διαθέτει 150 assets και 146.000 εργαζόμενους και εργολάβους σε 50 χώρες παγκοσμίως.
Οι λιγνιτικές και η λιανική της ΔEΗ
Παρά τους έντονους προβληματισμούς για το μέλλον του λιγνίτη, λόγω των διαρθρωτικών αλλαγών που προωθούν οι Βρυξέλλες υπέρ της πράσινης ενέργειας, εντούτοις ο διαγωνισμός για την πώληση των λιγνιτικών σταθμών της Μελίτης και της Μεγαλόπολης, συνολικής ισχύος 930 MW, έφερε έξι επενδυτές.Μεταξύ αυτών και μεγάλους ελληνικούς ομίλους που δραστηριοποιούνται στην ενέργεια. Οι Μυτιληναίος και ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ. Επίσης στον διαγωνισμό κατέβηκε η κοινοπραξία DAMCO Energy (συμφερόντων Κοπελούζου) με την κινεζική CHN Energy, τη μεγαλύτερη παραγωγό άνθρακα στον κόσμο και μίας εκ των μεγαλύτερων εταιριών ηλεκτρικής ενέργειας. Το μετοχικό της κεφάλαιο ανέρχεται στα 17 δισ. ευρώ και τα περιουσιακά της στοιχεία στα 235,6 δισ. ευρώ.
O όμιλος επίσης ΕΛΒΑΛΧΑΛΚΟΡ, συμφερόντων Στασινόπουλου, είναι εκ των υποψήφιων επενδυτών, με προφανή στόχο τη σύσταση κοινοπραξίας με κάποιον από τους υπόλοιπους επενδυτές-παραγωγούς, ώστε να διασφαλίσει ανταγωνιστική ηλεκτρική ενέργεια.
Επίσης δύο τσεχικές εταιρίες θέλουν να χτυπήσουν τους δύο λιγνιτικούς σταθμούς της ΔEΗ. Πρόκειται για την Indoverse του ομίλου Seven Energy, ο οποίος διαθέτει ανθρακικές μονάδες στο χαρτοφυλάκιό του. Οι Τσέχοι το 2017 παρουσίασαν ενοποιημένο ισολογισμό στα 850 εκατ. ευρώ, ενοποιημένα έσοδα στα 560 εκατ. ευρώ και EBITDA στα 140 εκατ. ευρώ.
Πρόσφατα ο όμιλος ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ και η Seven Energy ανακοίνωσαν τη σύσταση κοινοπραξίας προκειμένου να υποβάλλουν από κοινού δεσμευτική προσφορά.
Ο έτερος Τσέχος παίκτης, η EPH, με έσοδα 6 δισ. ευρώ, EBITDA 1,9 δισ. ευρώ και asset 12,8 δισ. ευρώ δραστηριοποιείται πέραν της χώρας του, στη Σλοβακία, στη Γερμανία, στην Ιταλία, στο Ηνωμένο Βασίλειο, στην Ουγγαρία και στην Πολωνία. Διαθέτει μονάδες και ορυχεία άνθρακα, συστήματα τηλεθέρμανσης, δίκτυα, αποθήκες φυσικού αερίου και είναι και πάροχος ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου.
Στην αγορά ηλεκτρισμού, είναι επίσης σε εξέλιξη παρεμβάσεις που έχουν σαν στόχο το άνοιγμα και την απελευθέρωσή της. Η ΔEΗ υποχρεωτικά θα πρέπει μέχρι το τέλος του 2019 να κατεβάσει το μερίδιό της κάτω από το 50%. Ένας εκ των μεγάλων παικτών στην αγορά, η Μυτιληναίος, προωθεί μεγάλη επένδυση ύψους 300 εκατ. ευρώ για την κατασκευή άλλης μίας μονάδας φυσικού αερίου, ισχύος 650 MW. Με τον τρόπο αυτό η εισηγμένη επιδιώκει να μπει ακόμη πιο δυναμικά στην επόμενη μέρα της αγοράς ρεύματος. Επιπλέον, μέσω της Protergia δραστηριοποιείται και στην προμήθεια ρεύματος και φυσικού αερίου, διεκδικώντας μερίδιο λιανικής.
Με στρατηγική επέκτασης κινείται και η ΗΡΩΝ της ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, στην οποία συμμετέχει και η γαλλική ENGIE.
Τρίτος παίκτης είναι και η Elpedison της κοινοπραξίας ΕΛ.ΠΕ - Εdison - ΕΛΛΑΚΤΩΡ, η οποία όπως και οι άλλοι δύο όμιλοι διαθέτουν χαρτοφυλάκιο με μονάδες παραγωγής φυσικού αερίου.
Η μάχη για τα μερίδια στη λιανική ρεύματος είναι σε πλήρη εξέλιξη, με τους μεγάλους ιδιώτες παραγωγούς-προμηθευτές να έχουν βάλει στο μικροσκόπιο μικρότερους εναλλακτικούς παρόχους, σηματοδοτώντας έναν γύρο συγκεντρώσεων ανάλογο με αυτό των τηλεπικοινωνιών.
Οι δύο ΔΕΠΑ…
Μάχη αναμένεται να ανάψει και στην αγορά του φυσικού αερίου. Η επικείμενη αποκρατικοποίηση της ΔΕΠΑ με το σπάσιμό της σε ΔΕΠΑ Εμπορίας και ΔΕΠΑ Υποδομών, ήδη έχει κάνει τους ελληνικούς ενεργειακούς ομίλους να εκδηλώνουν το ενδιαφέρον τους.Η Μυτιληναίος θέλει να διεκδικήσει τη ΔΕΠΑ Εμπορίας, όπως και ο όμιλος Κοπελούζου, ενώ από κοντά παρακολουθεί τη σχετική αποκρατικοποίηση και ο όμιλος Βαρδινογιάννη. Για τη ΔΕΠΑ Υποδομών, μέχρι στιγμής το παρών φέρεται να δίνει η Edison.
Στη ΔΕΠΑ Εμπορίας συμπεριλαμβάνονται η ΕΠΑ Αττικής, στην οποία μοναδικός μέτοχος μετά την εξαγορά του μεριδίου της Shell είναι η ΔΕΠΑ, η χονδρική αγορά αλλά και οι διεθνείς συμβάσεις προμήθειας αερίου με τις Gazprom, Botas και Sonatrach.
Στη ΔΕΠΑ Υποδομών θα ανήκουν οι συμμετοχές της ΔΕΠΑ στα δίκτυα διανομής αερίου, όπως η ΕΔΑ Αττικής, η ΔΕΔΑ και το 51% της ΕΔΑ ΘΕΣΣ.
Στην αγορά φυσικού αερίου δυναμικά κινήθηκε και η ιταλική ΕΝΙ εξαγοράζοντας το μερίδιο της ΔΕΠΑ στην ΕΠΑ Θεσσαλονίκης - Θεσσαλίας (ZeniΘ). Στην εγχώρια αγορά φυσικού αερίου, με την αποκρατικοποίηση της ΔΕΠΑ, δεδομένη θεωρείται και η εμφάνιση κι άλλων ξένων παικτών.
Ο κρυφός άσος του ΔΕΣΦΑ
Ο ΔΕΣΦΑ δεν είναι ιδιαίτερα γνωστός στο ευρύ κοινό, ωστόσο αποτέλεσε την πολύφερνη νύφη μεταξύ ευρωπαϊκών ενεργειακών ομίλων. Στο χαρτοφυλάκιό του περιλαμβάνονται τα μεγάλα δίκτυα προμήθειας φυσικού αερίου καθώς και ο αποθηκευτικός χώρος υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG).Το πλειοψηφικό πακέτο των μετοχών, 66%, εξαγόρασαν με τίμημα 535 εκατ. ευρώ οι εταιρίες Snam - Fluxys - Enagas, οι οποίοι είναι και μέτοχοι του αγωγού TAP, μπαίνοντας με τον τρόπο αυτό δυναμικά στην εγχώρια αγορά φυσικού αερίου όπως και στην υπόθεση της διέλευσης ποσοτήτων προς την Ε.Ε.
Ο TAP
Το έργο που αναμφίβολα έβαλε την Ελλάδα στη διεθνή ενεργειακή σκακιέρα είναι ο αγωγός TAP, μία επένδυση ύψους 4,5 δισ. ευρώ. Το τμήμα Ελλάδας - Αλβανίας - Ιταλίας κατασκευάζεται και αυτή τη στιγμή το 80% του έργου επί ελληνικού εδάφους έχει ολοκληρωθεί.Ο TAP έρχεται ως συνέχεια του δικτύου των αγωγών TANAP (Τουρκία) και SCP (Γεωργία). Το μεγάλο σύμπλεγμα των αγωγών συνολικού μήκους 3.000 χλμ. θα μεταφέρει ποσότητες φυσικού αερίου από το κοίτασμα του Σαχ Ντενίζ ΙΙ του Αζερμπαϊτζάν, οι οποίες εκτιμάται να δοθούν στην παραγωγή το 2020.
Σε πρώτη φάση, θα μεταφέρονται 10 δισ. κ.μ. ετησίως, με δυνατότητα μελλοντικής αναβάθμισης ώστε να χωράει 20 δισ. κ.μ.
Τον ΤΑP στηρίζουν οι ΗΠΑ και οι Βρυξέλλες. Μέτοχοι είναι οι εταιρείες BP, SOCAR (Αζερμπαϊτζάν), Snam (Ιταλία), Fluxys (Βέλγιο), Enagas (Ισπανία) και Axpo (Ελβετία). Το κοίτασμα του Σαχ Ντενίζ εκμεταλλεύονται οι BP, SOCAR και Total.
O ΤΑP ουσιαστικά μπλόκαρε το μεγάλο ρωσικό δίκτυο αγωγών South Stream που σχεδίαζε η Gazprom. Επίσης είχε προκριθεί το 2012 έναντι του άλλου επενδυτικού σχεδίου, του Nabucco, αλλά και του ελληνοϊταλικού. Το ελληνικό τμήμα του TAP αναμένεται να ολοκληρωθεί το 2019. Ο αγωγός που από την Καστοριά θα περνά στην Αλβανία έχει σαν σκοπό τη μεταφορά φυσικού αερίου προς την Ιταλία και την παροχή εναλλακτικών ποσοτήτων στις χώρες των Βαλκανίων έναντι του ρωσικού αερίου.
Ο αγωγός EastMed
Ο αγωγός Eastern Mediterranean Pipeline («EastMed») Ισραήλ - Κύπρου - Ελλάδας - Ιταλίας αποσκοπεί στην απευθείας διασύνδεση των κοιτασμάτων της Νοτιοανατολικής Μεσογείου με το Ευρωπαϊκό Σύστημα Φυσικού Αερίου, μέσω της Ελλάδας.Εκτείνεται σε μήκος περίπου 1.900 χιλιομέτρων, με σχεδιαζόμενη δυναμικότητα 10 δισ. κυβικών μέτρων φυσικού αερίου ετησίως, ξεκινώντας από τα κοιτάσματα φυσικού αερίου στη Νοτιοανατολική Μεσόγειο μέχρι το σημείο διασύνδεσης με τον αγωγό ΠΟΣΕΙΔΩΝ (Ελληνοϊταλικός - IGI). Το έργο, με αρχικό κόστος 5,2 δισ. ευρώ και δυνατότητα αναβάθμισης της δυναμικότητάς του στα 20 δισ. κ.μ., αποτελείται από τα παρακάτω επιμέρους τμήματα:
* 165 χλμ. περίπου υποθαλάσσιου αγωγού από τη Λεκάνη της Λεβαντίνης μέχρι την Κύπρο.
* 732 χλμ. περίπου υποθαλάσσιου αγωγού από την Κύπρο έως την Κρήτη.
* 421 χλμ. περίπου υποθαλάσσιου αγωγού από την Κρήτη μέχρι την Πελοπόννησο.
* 292 χλμ. περίπου για τη διάσχιση της Πελοποννήσου μέχρι τα παράλια του Πατραϊκού κόλπου.
* 17 χλμ. περίπου υποθαλάσσιου αγωγού για τη διάσχιση του Πατραϊκού κόλπου.
* 245 χλμ. για τη διάσχιση της Δυτικής Ελλάδας μέχρι το Φλωροβούνι Θεσπρωτίας (σημείο διασύνδεσης με τον υποθαλάσσιο αγωγό Ελλάδας - Ιταλίας, ΠΟΣΕΙΔΩΝ).
Στο σημείο αυτό προβλέπεται η διασύνδεση με τον υποθαλάσσιο αγωγού φ.α. Ελλάδας - Ιταλίας ΠΟΣΕΙΔΩΝ, μήκους 210 χλμ. περίπου.
O EastMed γνώρισε σε δύο φάσεις έντονο ανταγωνισμό από εναλλακτικά σχέδια. Η μία ήταν τη διετία 2012-2013, όταν η Κύπρος σχεδίαζε τερματικό σταθμό εισαγωγής - εξαγωγής αλλά οι Βρυξέλλες δεν το ενέκριναν.
Το 2014, στο έργο μαζί με τη ΔΕΠΑ μπήκε και η ιταλική Edison, με την οποία η δημόσια επιχείρηση έχει συστήσει την εταιρία ΠΟΣΕΙΔΩΝ, που περιλαμβάνει τον αγωγό Ελλάδας - Ιταλίας (IGΙ) και τον ελληνοβουλγαρικό (IGB). Η Edison συμμετέχει στην ανάπτυξη κοιτασμάτων του Ισραήλ και της Αιγύπτου, οπότε έχει κάθε λόγο να στηρίζει τον EastMed.
Το Ισραήλ σχεδίαζε επίσης τη μεταφορά των κοιτασμάτων του στην Ε.Ε. και μέσω Τουρκίας με διασύνδεση του αγωγού στο σύστημα του TANAP - TAP. Οι Βρυξέλλες, όμως, δεν θέλουν τέτοια όδευση, ανησυχώντας για τον ρόλο της Τουρκίας.
Ο EastMed χρηματοδοτείται από την Ε.Ε. ως έργο κοινού ενδιαφέροντος.
Ο μικρός… IGB
Στο παιχνίδι των οδεύσεων του φυσικού αερίου ενεργό ρόλο έχει και ο IGB. Αν και πρόκειται για μικρό αγωγό, μόλις 182 χλμ., κόστους 240 εκατ. ευρώ και δυναμικότητας 3 δισ. κ.μ. ετησίως, εντούτοις θεωρείται από τα στρατηγικής σημασίας επενδυτικά σχέδια.Ο διασυνδετήριος αγωγός Ελλάδας - Βουλγαρίας έχει και τη δυνατότητα αντίστροφης ροής. Τον υλοποιούν οι ΔΕΠΑ, Edison και η βουλγαρική BEH και αυτός αναμένεται να «κουμπώσει» με τον TAP, ώστε να δίνει αζέρικο αέριο ή ποσότητες από άλλα κοιτάσματα της Κασπίας στη γειτονική χώρα. Ο IGB, που ξεκινά να κατασκευάζεται στο δεύτερο εξάμηνο, αποτελεί τον πρώτο κρίκο μιας αλυσίδας αγωγών που θα μπορούσε να φτάνει στην Ουκρανία καθώς και σε άλλες χώρες της κεντρικής και ανατολικής Ευρώπης, δημιουργώντας τον Κάθετο Διάδρομο. Ο ελληνοβουλγαρικός αγωγός θα μπορεί να εφοδιάζεται και από τον πλωτό σταθμό της Αλεξανδρούπολης (FSRU Αλεξανδρούπολης) κι έχει τη δυνατότητα της αύξησης της δυναμικότητάς του στα 6 δισ. κ.μ. ετησίως.
Τον IGB δεν τον ήθελαν αρχικά οι Βούλγαροι, σύμφωνα με όσα διαδραματίστηκαν τα προηγούμενα χρόνια, διαπραγματευόμενοι με Ρώσους και Τούρκους για δίκτυα κι άλλων αγωγών. Τελικά το 2015 άλλαξαν στάση, στο πλαίσιο και της υλοποίησης σχεδίων για τη δημιουργία ενός hub τιμολόγησης φυσικού αερίου στη Βάρνα.
Η αδυναμία των ΗΠΑ: Το FSRU Αλεξανδρούπολης
Από τα έργα-υποδομές που στηρίζουν οι ΗΠΑ είναι και ο πλωτός σταθμός αεριοποίησης υγροποιημένου φυσικού αερίου (FSRU) ανοικτά στην Αλεξανδρούπολη. Υλοποιείται από την Gastrade (80% ομιλος Κοπελούζου - 20% Gaslog). Το κόστος είναι στα 380 εκατ. ευρώ και έχει δυναμικότητα 3 δισ. κ.μ. αεριοποίησης ετησίως.Το έργο «Νέο Τερματικό ΥΦΑ Βορείου Ελλάδος» συμπεριελήφθη τόσο στην τελική λίστα των 10 έργων απολύτου προτεραιότητας CESEC (Dubrovnik 10/07/2015), όσο και στην 3η λίστα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τα Έργα Ευρωπαϊκού Ενδιαφέροντος (Projects of Common Interest) περιόδου 2018-2019.
Στις 2 Οκτωβρίου 2017 ΔΕΠΑ και Gastrade υπέγραψαν Συμφωνία Συνεργασίας, με αντικείμενο τη συμμετοχή της ΔΕΠΑ στο μετοχικό κεφάλαιο της GASTRADE. Επίσης σε αυτό συνεργασία υπάρχει και με τη βουλγαρική BEH, ενώ θέλει να μπει και η αμερικανική Tellurian, ως προμηθευτής με ποσότητες LNG.
Ο FSRU Αλεξανδρούπολης μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την προμήθεια επιπλέον ποσοτήτων φυσικού αερίου των κρατών των Βαλκανίων μέσω του IGB. Η Ουάσιγκτον προωθεί το συγκεκριμένο έργο, επιδιώκοντας τον εφοδιασμό με αμερικανικό LNG.
Ο Νότιος Ευρωπαϊκός Αγωγός
Ένα από τα σχέδια που επιθυμούν οι Ρώσοι να προωθήσουν είναι ο Νότιος Ευρωπαϊκός Αγωγός. Ο Νότιος Ευρωπαϊκός Αγωγός (SEEC) σχεδιάζεται για τη μεταφορά ρωσικού φυσικού αερίου 10 δισ. κ.μ. ετησίως, με δυνατότητα αναβάθμισης στα 20 δισ. κ.μ. Ξεκινά από τον Εβρο και καταλήγει στην Ιταλία (980 χλμ.) αξιοποιώντας τον IGI.Αποτελεί συνέχεια του Turk Stream ΙΙ και τον προωθεί η Gazprom για να παρακάμψει την Ουκρανία, εφοδιάζοντας από άλλη όδευση τους πελάτες της. Οι ΗΠΑ δεν επιθυμούν τον αγωγό αυτό. Ωστόσο, τον στηρίζουν οι Ιταλοί και οι Γάλλοι, θέλοντας να αποφύγουν την ενεργειακή εξάρτηση από τη Γερμανία. Η τελευταία χώρα αποκτά κι άλλη πηγή προμήθειας ρωσικού αερίου μέσω του βόρειου αγωγού Nord Stream 2.
Τον Νότιο Ευρωπαϊκό Αγωγό τρέχουν οι ΔΕΠΑ, Edison και Gazprom. Στις 2 Ιουνίου 2017 υπεγράφη στην Αγ. Πετρούπολη της Ρωσίας Συμφωνία Συνεργασίας (Cooperation Agreement) μεταξύ των τριών εταιριών για την ανάπτυξή του.
Για την υλοποίηση του συγκεκριμένου project η εταιρία «Υποθαλάσσιος Αγωγός Φυσικού Αερίου Ελλάδας - Ιταλίας ΠΟΣΕΙΔΩΝ» υπέβαλε στις 6 Ιουνίου αίτηση στη ΡΑΕ, προκειμένου να της χορηγηθεί Άδεια Ανεξάρτητου Συστήματος Φυσικού Αερίου για τον συγκεκριμένο αγωγό.
Η «χρυσή» αποθήκη της Ρεβυθούσας
Σημαντικό ρόλο στις εναλλακτικές πηγές προμήθειας της Ε.Ε. παίζουν επίσης ο τερματικός σταθμός της Ρεβυθούσας του ΔΕΣΦΑ. Εκεί αποθηκεύονται ποσότητες υγροποιημένου αερίου (LNG). Με την κατασκευή της τρίτης δεξαμενής, θα έχει τη δυνατότητα αεριοποίησης ποσοτήτων 7 δισ. κ.μ. Το έργο θα έχει ολοκληρωθεί τον Σεπτέμβριο και ο προϋπολογισμός του είναι στα 147 εκατ. ευρώ.Το μεγάλο καλώδιο της Κρήτης
Άλλο ένα «φαραωνικό» έργο που προωθούν η Ελλάδα και οι Βρυξέλλες είναι αυτό της ηλεκτρικής διασύνδεσης Αττικής - Κρήτη - Κύπρου - Ισραήλ.Σκοπός του επενδυτικού σχεδίου είναι η διασύνδεση των χωρών για τη μεταφορά ηλεκτρικής ενέργειας και την ασφάλεια εφοδιασμού. Μόνο η διασύνδεση Αττικής - Κρήτης που «τρέχουν» ο ΑΔΜΗΕ με τον Κινέζο επενδυτή στο μετοχικό του κεφάλαιο State Grid ανέρχεται σε 1 δισ. ευρώ.
Το μεγάλο έργο της διασύνδεσης Ισραήλ - Κύπρου - Κρήτης το τρέχει η κοινοπραξία EuroAsia Interconnector. ΑΔΜΗΕ και EuroAsia κλήθηκαν από τις Ρυθμιστικές Αρχές Ενέργειας της Ελλάδας και της Κύπρου καθώς και της Ε.Ε. να αντιμετωπίσουν ως ενιαίο το έργο, συμπεριλαμβανομένης και της διασύνδεσης της Αττικής με την Κρήτη. Οι διαπραγματεύσεις μεταξύ των δύο πλευρών δεν καρποφόρησαν. Πάντως για λόγους ενεργειακής ασφάλειας του ελληνικού νησιού, θεωρείται δεδομένη η υλοποίηση της επένδυσης σε ό,τι αφορά το τμήμα Αττικής - Κρήτης.
Τα ελληνικά κοιτάσματα
Ο πόλεμος της ενέργειας έχει και το αγαπημένο αφήγημα των Ελλήνων: Η ύπαρξη τεράστιων κοιτασμάτων «μαύρου» χρυσού, που θα λύσει όλα τα προβλήματα της χώρας…Η εμφάνιση των μεγάλων πετρελαϊκών ομίλων στην Ελλάδα, στους διαγωνισμούς για την έρευνα κι εκμετάλλευση υδρογονανθράκων σε περιοχές της χώρας, αναζωπύρωσε το παραπάνω αφήγημα. Ταυτόχρονα οι πρόσφατες μεγάλες ανακαλύψεις κοιτασμάτων ανοικτά του Ισραήλ, της Αιγύπτου και της Κύπρου ώθησε την επιστημονική κοινότητα να ερευνήσει πιο συστηματικά την ευρύτερη περιοχή της Μεσογείου και μεταξύ άλλων και την Ελλάδα. Έτσι, διαπιστώθηκαν ομοιότητες με αυτές του Ζορ στην Αίγυπτο και των πηγαδιών της Κύπρου στα νότια και νοτιοδυτικά της Κρήτης και του Ιονίου.
Η έλευση στον διαγωνισμό της Κρήτης των Total και ExxonMobil σε συνεργασία με τα ΕΛ.ΠΕ αλλά και της Repsol στο Ιόνιο και σε χερσαίες περιοχές της Δυτικής Ελλάδας, αν μη τι άλλο, δείχνει αυξημένες πιθανότητες ανακάλυψης σοβαρών ποσοτήτων κοιτασμάτων. Ο διαγωνισμός για τις δύο θαλάσσιες περιοχές της Κρήτης βαίνει προς το τέλος του, ενώ ακολουθεί και εκείνος για το Ιόνιο. Δεν αποκλείεται το φθινόπωρο να κυρωθούν στη Βουλή οι συμβάσεις παραχώρησης του ελληνικού δημοσίου με τους επενδυτές. Οι γεωτρήσεις, βέβαια, δεν αναμένονται πριν το 2024 με 2025.
Παράλληλα, του χρόνου πρόκειται να γίνουν και οι πρώτες γεωτρήσεις στον Πατραϊκό Κόλπο από την κοινοπραξία των Edison - ΕΛ.ΠΕ, ενώ σε παραγωγή θα μπει και το κοίτασμα του Κατάκολου από την Energean Oil & Gas. Σε ερευνητική διαδικασία βρίσκονται επίσης το θαλάσσιο «οικόπεδο 2», δυτικά της Κέρκυρας, των Total - Edison - ΕΛ.ΠΕ και τα Ιωάννινα των Repsol - Energean Oil & Gas.
(του Χρήστου Κολώνα, euro2day.gr)