Διεξοδική και σημαντική αναφορά στα επόμενα βήματα για
την αποεπένδυση των λιγνιτικών μονάδων της ΔΕΗ έχει η σημερινή έκθεση
της Κομισιόν για την ελληνική οικονομία. Μεταξύ άλλων, τονίζεται ότι οι
συζητήσεις συνεχίζονται προκειμένου να βρεθεί ένας αποδεκτός τρόπος
σύμφωνος με τους ευρωπαϊκους κανονισμούς.
Ιδιαίτερη σημασία ωστόσο αποκτά το γεγονός ότι στην έκθεση συνδέεται το θέμα της πρόσβασης τρίτων στα λιγνιτικά αποθέματα με εκείνο των μεριδίων της ΔΕΗ στη λιανική και με το γενικότερο θέμα της λειτουργίας του ανταγωνισμού στην ηλεκτρική αγορά. Είναι ο συνδυασμός στον οποίο έχει αναφερθεί πρόσφατα το energypress και ο οποίος οδηγεί την Κομισιόν στο να κάνει και πάλι λόγο για πιθανές εναλλακτικές πολιτικές ή δομικά μέτρα, όροι που υποκρύπτουν, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις, την επαναφορά θέματος υδροηλεκτρικών μονάδων της ΔΕΗ.
Πιο αναλυτικά, σχετικά με την αναμόρφωση της ενεργειακής αγοράς, η Κομισιόν αναφέρει ότι έχει γίνει πρόοδος, αλλά με αργό ρυθμό και παραμένουν ανοικτά θέματα. Ένα από αυτά είναι η αποεπένδυση για την οποία σημειώνεται ότι προκειμένου να βρεθεί λύση, οι ελληνικές αρχές έχουν δείξει τη βούλησή τους μέσω της πρόθεσης να υποβάλουν μια νέα πρόταση ως τις αρχές Μαρτίου. Η Κομισιόν καλεί την ελληνική κυβέρνηση να βεβαιώσει ότι η νέα πρόταση θα είναι επαρκώς λεπτομερής ώστε να επιτρέψει μια σωστή εκτίμηση για το αν γίνεται πρόοδος σχετικά με τη συμμόρφωση με τους κανονισμούς περί ανταγωνισμού και τα όσα συμφωνήθηκαν στα τέλη του 2018.
Υπογραμμίζει ότι "η αποεπένδυση βρίσκεται στο επίκεντρο όλων των ενεργειακών μεταρρυθμίσεων για το άνοιγμα των αγορών και την προσέλκυση επενδύσεων, ενώ επηρεάζουν άλλες εξελίξεις όπως το target model... Η αποεπένδυση επίσης αποτελούσε δέσμευση της Ελλάδας έναντι του αντιμονοπωλιακού δικαίου (και κατέστη δεσμευτική με την απόφαση της Κομισιόν της 17 Απρίλιος 2018). Εν ολίγοις, πρόκειται για ένα μεγάλο πισωγύρισμα στην επίτευξη μιας βασικής μεταρρύθμισης και οι λύσεις για αυτή τη δομική πρόκληση αναπόφευκτα μετατίθενται για τα τέλη του 2019. Ασχέτως της μελλοντικής προόδου, η τωρινή κατάσταση σε αυτόν τον τομέα μπορεί να επιφέρει σκέψεις για εναλλακτικές δράσεις, αλλά και για επαναφορά των πλήρων ποσοτήτων ΝΟΜΕ δεδομένου του ότι το ποσοστό της ΔΕΗ εξακολουθεί να είναι πολύ πάνω από τον στόχο του 50%. Με βάση την προβλεπόμενη εξέταση των ΝΟΜΕ (σ.σ.: προβλέπεται για το Σεπτέμβριο), η πιθανή ανάγκη εναλλακτικών πολιτικών ή δομικών μέτρων θα συζητηθεί σε αυτό το πλαίσιο".
Ευθύνες της ΔΕΗ
Πρέπει να σημεωθεί επίσης ότι η έκθεση αφήνει να εννοηθεί ότι υπάρχουν ευθύνες στη ΔΕΗ για το "ναυάγιο" του διαγωνισμού. Αναφέρεται χαρακτηριστικά ότι η μη πώληση των μονάδων προέκυψε "παρά το γεγονός ότι το dead line που έληγε στις 17 Οκτωβρίου 2018, αναβλήθηκε για τις 8 Φεβρουαρίου 2019 μετά από τέσσερα αιτήματα παράτασης από τις ελληνικές αρχές και ο καθορισμός των όρων της Συμφωνίας Αγοραπωλησίας (SPA) έγινε τον Δεκέμβριο". Σημειώνεται ακόμα ότι "έγιναν πολλές προσπάθειες από τους επενδυτές να υποβάλουν θετικές προσφορές που να μπορούν να γίνουν αποδεκτές από τη ΔΕΗ. Έγιναν επίσης προσπάθειες για την εξεύρεση τρόπων μείωσης του μεταβλητού κόστους, όπως η κατάργηση του πρόσθετου τέλους προμηθευτή και του τέλους λιγνίτη και, πιο πρόσφατα, η επέκταση του SPA, ώστε να περιλαμβάνει τους όρους ενός συστήματος εθελουσίας εξόδου.
Παρά τις σημαντικές διαπραγματεύσεις, η ΔΕΗ δεν αποδέχθηκε τις κυριότερες προτάσεις που διατύπωσαν οι δυνητικοί επενδυτές για να διευκολύνουν την αποτίμηση των εγκαταστάσεων και να τους επιτραπεί η υποβολή θετικών προσφορών. Ταυτόχρονα, οι προτάσεις και τα μέτρα της ΔΕΗ, ιδιαίτερα σε ότι αφορά την προαιρετική συνταξιοδότηση ήρθαν αργά στη διαδικασία".
Target Model
Όσον αφορά το target model, η Κομισιόν αναφέρει ότι έγιναν τα πρώτα σημαντικά βήματα για την υλοποίησή του στην αγορά ηλεκτρισμού μέσω των νέων αγορών οι οποίες και αναμένεται να λειτουργήσουν τον Οκτώβριο. Υπογραμμίζει παράλληλα, ότι "πρέπει να αποφευχθούν νέες καθυστερήσεις".
Η οικονομική κατάσταση της ΔΕΗ
Επίσης, σχετικά με την οικονομική κατάσταση της ΔΕΗ, η έκθεση αναφέρει ότι αποτελεί σημαντικό στοιχείο των ενεργειακών μεταρρυθμίσεων. Η Κομισιόν χαρακτηρίζει την αυξημένη συλλογή οφειλών και τις πρωτοβουλίες της ΔΕΗ για τους ηλεκτρονικούς λογαριασμούς και τις αποσυνδέσεις όσων αλλάζουν πάροχο ως θετικά βήματα, όπως και την αναβάθμιση εκ μέρους της S&P, καθώς και το δάνειο της EIB για τα ηλεκτρικά δίκτυα. Παράλληλα, τονίζει ότι "η απορρόφηση της ΔΕΗ Ανανεώσιμες από τη ΔΕΗ παρείχε ενίσχυση των χρηματικών ροών και ευκαιρία να στραφεί προς τις ΑΠΕ, αν και δεν είναι σαφές ακόμα πως θα γίνει αυτό".
Παρά τα παραπάνω, η Κομισιόν εκφράζει την ανησυχία της καθώς θεωρεί ότι υπάρχουν αβεβαιότητες για την οικονομική θέση της ΔΕΗ μακροπρόθεσμα, ιδίως σε ότι έχει να κάνει με τις επενδύσεις σε περιβαλλοντικές αναβαθμίσεις και τις ΑΠΕ.
Πέρα από τα παραπάνω, η Κομισιόν κάνει λόγο και για μια σειρά άλλων θεμάτων με ενεργειακό ενδιαφέρον:
Ενεργειακό κόστος
Καταγράφει ότι η άνοδος του ενεργειακού κόστους ήταν εκ των βασικών λόγων για την άνοδο του πληθωρισμού πέρυσι στην ελληνική οικονομία. Αναλυτικότερα, οι τιμές της ενέργειας αυξήθηκαν κατά 4% πέρυσι. Παρόλα αυτά, η Κομισιόν θεωρεί ότι η πτώση της πετρελαϊκής τιμής θα δράσει μετριαστικά φέτος και οι ενεργειακές τιμές εν γένει θα διαμορφωθούν σε πιο ήπια επίπεδα. Ως αποτέλεσμα, εκτιμά ότι ο πληθωρισμός θα κυμανθεί σε κάτω από 1% φέτος.
Σχετικά με τις επενδύσεις, η Κομισιόν υπογραμμίζει ότι οι τρεις υπουργικές αποφάσεις που ελήφθησαν δημιούργησαν ένα φιλικό επενδυτικό περιβάλλον για την απασχόληση των νέων και των χρόνια ανέργων, για επενδύσεις στην ενέργεια και στην εξοικονόμηση νερού και για τις οπτικοακουστικές παραγωγές.
Ενεργειακός Σχεδιασμός
Για τον ενεργειακό σχεδιασμό, η Κομισιόν σημειώνει ότι "θέτει φιλόδοξους στόχους για τις ΑΠΕ και τη μείωση των εκπομπών. Αυτό θα απαιτήσει μεγάλες επενδύσεις και σταδιακή μείωση του λιγνίτη. Οι υποσχέσεις αυτές γίνονται καθώς οι λιγνιτικές μονάδες προσεγγίζουν το τέλος της ζωής τους με βάση την περιβαλλοντική νομοθεσία, δίχως κάποια ορατή διαθέσιμη λύση. Βραχυπρόθεσμα θέματα αυτού του είδους θα πρέπει να αντιμετωπιστούν για να προχωρήσει η χώρα. Η απόσυρση των λιγνιτικών μονάδων θα έχει μεγάλες κοινωνικοοικονομικές επιπτώσεις που πρέπει να εξεταστούν σοβαρά".
Ενεργειακός κόμβος
Τέλος, η Κομισιόν θεωρεί ότι η Ελλάδα "έχει μεγάλες προοπτικές για να γίνει ενεργειακός κόμβος" και καταγράφει τη σημασία της αναβάθμισης της Ρεβυθούσας, η οποία πρέπει να συνδυαστεί με τη σύζευξη των αγορών και την επέκταση των ΑΠΕ.
https://energypress.gr/news/komision-lydia-lithos-i-apoependysi-ton-lignitikon-megalo-pisogyrisma-nayagio-tithetai-thema
Ιδιαίτερη σημασία ωστόσο αποκτά το γεγονός ότι στην έκθεση συνδέεται το θέμα της πρόσβασης τρίτων στα λιγνιτικά αποθέματα με εκείνο των μεριδίων της ΔΕΗ στη λιανική και με το γενικότερο θέμα της λειτουργίας του ανταγωνισμού στην ηλεκτρική αγορά. Είναι ο συνδυασμός στον οποίο έχει αναφερθεί πρόσφατα το energypress και ο οποίος οδηγεί την Κομισιόν στο να κάνει και πάλι λόγο για πιθανές εναλλακτικές πολιτικές ή δομικά μέτρα, όροι που υποκρύπτουν, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις, την επαναφορά θέματος υδροηλεκτρικών μονάδων της ΔΕΗ.
Πιο αναλυτικά, σχετικά με την αναμόρφωση της ενεργειακής αγοράς, η Κομισιόν αναφέρει ότι έχει γίνει πρόοδος, αλλά με αργό ρυθμό και παραμένουν ανοικτά θέματα. Ένα από αυτά είναι η αποεπένδυση για την οποία σημειώνεται ότι προκειμένου να βρεθεί λύση, οι ελληνικές αρχές έχουν δείξει τη βούλησή τους μέσω της πρόθεσης να υποβάλουν μια νέα πρόταση ως τις αρχές Μαρτίου. Η Κομισιόν καλεί την ελληνική κυβέρνηση να βεβαιώσει ότι η νέα πρόταση θα είναι επαρκώς λεπτομερής ώστε να επιτρέψει μια σωστή εκτίμηση για το αν γίνεται πρόοδος σχετικά με τη συμμόρφωση με τους κανονισμούς περί ανταγωνισμού και τα όσα συμφωνήθηκαν στα τέλη του 2018.
Υπογραμμίζει ότι "η αποεπένδυση βρίσκεται στο επίκεντρο όλων των ενεργειακών μεταρρυθμίσεων για το άνοιγμα των αγορών και την προσέλκυση επενδύσεων, ενώ επηρεάζουν άλλες εξελίξεις όπως το target model... Η αποεπένδυση επίσης αποτελούσε δέσμευση της Ελλάδας έναντι του αντιμονοπωλιακού δικαίου (και κατέστη δεσμευτική με την απόφαση της Κομισιόν της 17 Απρίλιος 2018). Εν ολίγοις, πρόκειται για ένα μεγάλο πισωγύρισμα στην επίτευξη μιας βασικής μεταρρύθμισης και οι λύσεις για αυτή τη δομική πρόκληση αναπόφευκτα μετατίθενται για τα τέλη του 2019. Ασχέτως της μελλοντικής προόδου, η τωρινή κατάσταση σε αυτόν τον τομέα μπορεί να επιφέρει σκέψεις για εναλλακτικές δράσεις, αλλά και για επαναφορά των πλήρων ποσοτήτων ΝΟΜΕ δεδομένου του ότι το ποσοστό της ΔΕΗ εξακολουθεί να είναι πολύ πάνω από τον στόχο του 50%. Με βάση την προβλεπόμενη εξέταση των ΝΟΜΕ (σ.σ.: προβλέπεται για το Σεπτέμβριο), η πιθανή ανάγκη εναλλακτικών πολιτικών ή δομικών μέτρων θα συζητηθεί σε αυτό το πλαίσιο".
Ευθύνες της ΔΕΗ
Πρέπει να σημεωθεί επίσης ότι η έκθεση αφήνει να εννοηθεί ότι υπάρχουν ευθύνες στη ΔΕΗ για το "ναυάγιο" του διαγωνισμού. Αναφέρεται χαρακτηριστικά ότι η μη πώληση των μονάδων προέκυψε "παρά το γεγονός ότι το dead line που έληγε στις 17 Οκτωβρίου 2018, αναβλήθηκε για τις 8 Φεβρουαρίου 2019 μετά από τέσσερα αιτήματα παράτασης από τις ελληνικές αρχές και ο καθορισμός των όρων της Συμφωνίας Αγοραπωλησίας (SPA) έγινε τον Δεκέμβριο". Σημειώνεται ακόμα ότι "έγιναν πολλές προσπάθειες από τους επενδυτές να υποβάλουν θετικές προσφορές που να μπορούν να γίνουν αποδεκτές από τη ΔΕΗ. Έγιναν επίσης προσπάθειες για την εξεύρεση τρόπων μείωσης του μεταβλητού κόστους, όπως η κατάργηση του πρόσθετου τέλους προμηθευτή και του τέλους λιγνίτη και, πιο πρόσφατα, η επέκταση του SPA, ώστε να περιλαμβάνει τους όρους ενός συστήματος εθελουσίας εξόδου.
Παρά τις σημαντικές διαπραγματεύσεις, η ΔΕΗ δεν αποδέχθηκε τις κυριότερες προτάσεις που διατύπωσαν οι δυνητικοί επενδυτές για να διευκολύνουν την αποτίμηση των εγκαταστάσεων και να τους επιτραπεί η υποβολή θετικών προσφορών. Ταυτόχρονα, οι προτάσεις και τα μέτρα της ΔΕΗ, ιδιαίτερα σε ότι αφορά την προαιρετική συνταξιοδότηση ήρθαν αργά στη διαδικασία".
Target Model
Όσον αφορά το target model, η Κομισιόν αναφέρει ότι έγιναν τα πρώτα σημαντικά βήματα για την υλοποίησή του στην αγορά ηλεκτρισμού μέσω των νέων αγορών οι οποίες και αναμένεται να λειτουργήσουν τον Οκτώβριο. Υπογραμμίζει παράλληλα, ότι "πρέπει να αποφευχθούν νέες καθυστερήσεις".
Η οικονομική κατάσταση της ΔΕΗ
Επίσης, σχετικά με την οικονομική κατάσταση της ΔΕΗ, η έκθεση αναφέρει ότι αποτελεί σημαντικό στοιχείο των ενεργειακών μεταρρυθμίσεων. Η Κομισιόν χαρακτηρίζει την αυξημένη συλλογή οφειλών και τις πρωτοβουλίες της ΔΕΗ για τους ηλεκτρονικούς λογαριασμούς και τις αποσυνδέσεις όσων αλλάζουν πάροχο ως θετικά βήματα, όπως και την αναβάθμιση εκ μέρους της S&P, καθώς και το δάνειο της EIB για τα ηλεκτρικά δίκτυα. Παράλληλα, τονίζει ότι "η απορρόφηση της ΔΕΗ Ανανεώσιμες από τη ΔΕΗ παρείχε ενίσχυση των χρηματικών ροών και ευκαιρία να στραφεί προς τις ΑΠΕ, αν και δεν είναι σαφές ακόμα πως θα γίνει αυτό".
Παρά τα παραπάνω, η Κομισιόν εκφράζει την ανησυχία της καθώς θεωρεί ότι υπάρχουν αβεβαιότητες για την οικονομική θέση της ΔΕΗ μακροπρόθεσμα, ιδίως σε ότι έχει να κάνει με τις επενδύσεις σε περιβαλλοντικές αναβαθμίσεις και τις ΑΠΕ.
Πέρα από τα παραπάνω, η Κομισιόν κάνει λόγο και για μια σειρά άλλων θεμάτων με ενεργειακό ενδιαφέρον:
Ενεργειακό κόστος
Καταγράφει ότι η άνοδος του ενεργειακού κόστους ήταν εκ των βασικών λόγων για την άνοδο του πληθωρισμού πέρυσι στην ελληνική οικονομία. Αναλυτικότερα, οι τιμές της ενέργειας αυξήθηκαν κατά 4% πέρυσι. Παρόλα αυτά, η Κομισιόν θεωρεί ότι η πτώση της πετρελαϊκής τιμής θα δράσει μετριαστικά φέτος και οι ενεργειακές τιμές εν γένει θα διαμορφωθούν σε πιο ήπια επίπεδα. Ως αποτέλεσμα, εκτιμά ότι ο πληθωρισμός θα κυμανθεί σε κάτω από 1% φέτος.
Σχετικά με τις επενδύσεις, η Κομισιόν υπογραμμίζει ότι οι τρεις υπουργικές αποφάσεις που ελήφθησαν δημιούργησαν ένα φιλικό επενδυτικό περιβάλλον για την απασχόληση των νέων και των χρόνια ανέργων, για επενδύσεις στην ενέργεια και στην εξοικονόμηση νερού και για τις οπτικοακουστικές παραγωγές.
Ενεργειακός Σχεδιασμός
Για τον ενεργειακό σχεδιασμό, η Κομισιόν σημειώνει ότι "θέτει φιλόδοξους στόχους για τις ΑΠΕ και τη μείωση των εκπομπών. Αυτό θα απαιτήσει μεγάλες επενδύσεις και σταδιακή μείωση του λιγνίτη. Οι υποσχέσεις αυτές γίνονται καθώς οι λιγνιτικές μονάδες προσεγγίζουν το τέλος της ζωής τους με βάση την περιβαλλοντική νομοθεσία, δίχως κάποια ορατή διαθέσιμη λύση. Βραχυπρόθεσμα θέματα αυτού του είδους θα πρέπει να αντιμετωπιστούν για να προχωρήσει η χώρα. Η απόσυρση των λιγνιτικών μονάδων θα έχει μεγάλες κοινωνικοοικονομικές επιπτώσεις που πρέπει να εξεταστούν σοβαρά".
Ενεργειακός κόμβος
Τέλος, η Κομισιόν θεωρεί ότι η Ελλάδα "έχει μεγάλες προοπτικές για να γίνει ενεργειακός κόμβος" και καταγράφει τη σημασία της αναβάθμισης της Ρεβυθούσας, η οποία πρέπει να συνδυαστεί με τη σύζευξη των αγορών και την επέκταση των ΑΠΕ.
https://energypress.gr/news/komision-lydia-lithos-i-apoependysi-ton-lignitikon-megalo-pisogyrisma-nayagio-tithetai-thema