Τοποθετούνται από την κυβέρνηση σιγά, σιγά τα κομμάτια του
παζλ… των διαρθρωτικών αλλαγών στη ΔΕΗ, ωστόσο ένα από αυτά, και ίσως
και πρόκειται και για το τελευταίο, λείπει…
Πρόκειται για εκείνο της πλήρους απελευθέρωσης της αγοράς
ηλεκτρισμού στην Ελλάδα μέσα από τον περιορισμό της δεσπόζουσας θέσης
της δημόσιας εταιρείας και της ελεύθερης πρόσβασης και των ανεξάρτητων
παραγωγών σε όλες τις πηγές ενέργειας που χρησιμοποιούν οι μονάδες της.
Όπως σημειώνουν παράγοντες που παρακολουθούν τις εξελίξεις
στην αγορά και ιδίως μετά τις ανακοινώσεις του αρμόδιου υπουργού
Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κωστή Χατζηδάκη τα μέτρα που ξεδιπλώνει
αφορούν αποκλειστικά και μόνο τη διάσωση της ΔΕH. Χωρίς να αμφισβητούν
τη χρησιμότητα και αναγκαιότητά τους, καθώς ενδεχόμενη κατάρρευση της
επιχείρησης θα
συμπαρασύρει όλο το ηλεκτρικό σύστημα και φυσικά και την
οικονομία, εντούτοις παρατηρούν:
- Η πώληση πακέτου μετοχών της θυγατρικής του ομίλου, του
ΔΕΔΔΗΕ, αποσκοπεί πρωτίστως στην τόνωση της ρευστότητας της μητρικής
εταιρίας. Τα έσοδα από την πώληση μεριδίου της εταιρίας με αξία παγίων
της τάξης των 3,5 δισ. ευρώ θα κατευθυνθούν στα ταμεία της ΔΕH. Από την
άλλη μεριά βέβαια η απόσχιση του Διαχειριστή από τη δημόσια εταιρεία και
η είσοδος επενδυτή θα ανοίξει το δρόμο για επενδύσεις σε σημαντικά και
αναγκαία έργα για την ολοκλήρωση της αγοράς ρεύματος. Όπως για
παράδειγμα, το έργο ύψους 1,5 δισ. ευρώ των έξυπνων μετρητών και της
τηλεμέτρησης της κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας.
-Η κατάργηση των δημοπρασιών λιγνιτικής και υδροηλεκτρικής
ισχύος (ΝΟΜΕ) όντως θα προσφέρει τεράστια εξοικονόμηση στη ΔΕΗ. Το 2018
ζημιώθηκε με 230 εκατ. ευρώ. Ωστόσο, το μέτρο των ΝΟΜΕ συμφωνήθηκε
ανάμεσα στην προηγούμενη κυβέρνηση και τους δανειστές ως το ενδιάμεσο
στάδιο για το άνοιγμα της αγοράς ρεύματος καθώς και για την έμμεση
πρόσβαση των ανταγωνιστών της δημόσιας εταιρίας στις μονοπωλιακές πηγές
του λιγνίτη και του νερού. Ο στόχος ήταν να πέσει το μερίδιο της
δημόσιας εταιρίας στην προμήθεια κάτω από το 50% στο τέλος του 2019, κι
ενώ για τον Ιούνιο ήταν λίγο κάτω από 74%. Αν όντως καταργηθούν τα ΝΟΜΕ,
ποιο άλλο μέτρο εναλλακτικά θα θεσπιστεί προκειμένου οι ανταγωνιστές
της ΔΕH να κερδίσουν μερίδια;
Για να μπορέσει μία ιδιωτική εταιρία να παίξει… στα ίσα τη
δημόσια εταιρία θα πρέπει να έχει καθετοποιημένη δραστηριότητα και
απευθείας πρόσβαση στις διαθέσιμες πηγές ενέργειας, στις οποίες έχει
μονοπωλιακή πρόσβαση η ΔΕΗ.
Αυτό το κομμάτι του παζλ, η κυβέρνηση δεν το έχει φανερώσει
και προφανώς, σχολιάζουν πηγές της αγοράς, είτε το έχει κρατήσει να το
συμπληρώσει στη δεύτερη φάση, είτε ποντάρει στην εφαρμογή του target
model. Δηλαδή της ενιαίας ευρωπαϊκής αγοράς μέσω ηλεκτρικών διασυνδέσεων
και της λειτουργίας του χρηματιστηρίου ενέργειας, όπου οι παίκτες θα
μπορούν να έχουν πρόσβαση σε φθηνές μορφές ενέργειας.
Ωστόσο και το target model δεν πρόκειται να είναι έτοιμο πριν το επόμενο καλοκαίρι.
Εκτός, λένε οι ίδιοι παράγοντες, αν υπάρχει plan B για την
πώληση υδροηλεκτρικών μονάδων, μια και τον λιγνίτη, εξαιτίας του μεγάλου
κόστους των δικαιωμάτων ρύπων, δεν τον θέλει κανείς.
Η κυβέρνηση έχει αναγγείλει το κλείσιμο παλιών ρυπογόνων
και κοστοβόρων λιγνιτικών μονάδων. Πρόκειται για μονάδες συνολικής
ισχύος 1.212 Μεγαβάτ (Αμύνταιο και Καρδιά). Η απόσυρσή τους ίσως
δημιουργεί πεδίο δράσης για νέες μονάδες παραγωγής ρεύματος, όπως
εκείνες του φυσικού αερίου, που ετοιμάζουν οι ιδιώτες παραγωγοί, όπως οι
Mytilneos, ΗΡΩΝ, Elpedison, όμιλος Κοπελούζου, Βιοχάλκο και όμιλος
Καράτζη.
Και φυσικά δεν χωρούν όλες αυτές οι μονάδες, αλλά αν
συνεχιστεί το ράλι των τιμών του διοξειδίου του άνθρακα ίσως η ΔΕΗ να
αναγκαστεί να σβήσει κι άλλες μονάδες.
Οι εξελίξεις, όμως, αυτές δεν πρόκειται να δρομολογηθούν
πριν τη διετία 2021 – 2022. Κι επιπλέον πρέπει να αναλογιστεί κανείς κι
άλλο ένα δεδομένο. Η δημόσια εταιρία έχει παραγωγή που αντιστοιχεί
περίπου στο 40% της συνολικής παραγωγής ρεύματος κι αναγκάζεται να
αγοράζει ποσότητες ηλεκτρικής ενέργειας από τη χονδρεμπορική αγορά
προκειμένου να καλύψει τις ανάγκες των πελατών της που αντιστοιχούν στο
74% του συνόλου των καταναλωτών. Πρόκειται για ένα οξύμωρο φαινόμενο το
οποίο βάζει μέσα μερικά εκατοντάδες εκατομμύρια τη δημόσια εταιρεία.
Όπως και να χει όλα δείχνουν ότι από τις ανακοινώσεις της
κυβέρνησης λείπει το κομμάτι του παζλ της πλήρους και ουσιαστικής
απελευθέρωσης της αγοράς. Αυτό ίσως να αρχίσει να φανερώνεται στις
διαπραγματεύσεις που θα έχει η ελληνική πλευρά με την Κομισιόν στις 31
Οκτωβρίου. Μία ημερομηνία σταθμός, σύμφωνα με τα όσα έχει πει κι ο ίδιος
ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας.