Η ΔΕΗ, οι ιδιώτες και το μοίρασμα της αγοράς ρεύματος

 

Η ΔΕΗ, οι ιδιώτες και το μοίρασμα της αγοράς ρεύματος. Έντονος ο ανταγωνισμός στη λιανική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας, όπου δραστηριοποιούνται πλέον περισσότεροι από 20 πάροχοι.

Ο καταναλωτής σήμερα βομβαρδίζεται από εταιρείες παροχής ρεύματος προκειμένου να αλλάξει το συμβόλαιό του. Ωστόσο, το να επιλέξει κάποιος σήμερα τον πάροχο που τον συμφέρει περισσότερο δεν είναι απλή υπόθεση. Με πυξίδα το Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ), το οποίο αναμένεται ότι θα έχει υποβληθεί προς έγκριση στην Κομισιόν έως το τέλος του έτους, θα βαδίσει η αγορά ηλεκτρικής ενέργειας τα επόμενα χρόνια. Και σε αυτόν τον δρόμο θα πρέπει να προχωρήσουν μαζί ΔΕΗ και ιδιώτες προμηθευτές, σε μια αγορά που θα τους χωράει όλους. Ωστόσο, καθώς ο ενεργειακός τομέας λειτουργεί βάσει της θεωρίας των συγκοινωνούντων δοχείων, οι ισορροπίες είναι λεπτές και η μετακίνηση ενός παίκτη επηρεάζει τους υπόλοιπους. Αυτό συμβαίνει και με το σχέδιο διάσωσης της ΔΕΗ, το οποίο επηρεάζει τη λειτουργία των ανεξάρτητων εταιρειών παροχής ρεύματος, όπως και τον οδικό χάρτη απελευθέρωσης της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας.

Tο τελευταίο διάστημα εφαρμογής των νέων μέτρων για τη στήριξη της ΔΕΗ σημειώνεται μια αύξηση στη μετακίνηση οικιακών καταναλωτών από τη δεσπόζουσα εταιρεία στον χώρο του λιανεμπορίου ρεύματος προς τους ιδιώτες παρόχους, ιδίως καλών πελατών που επιβαρύνθηκαν περισσότερο διότι, εκτός από την αύξηση στην τιμή της κιλοβατώρας, έχασαν και τη μισή από την έκπτωση συνέπειας (μειώθηκε από το 10% στο 5%). Απώλειες καταγράφει η ΔΕΗ και στη Μέση Τάση.

Δεν είναι όμως μόνο η αύξηση των τιμολογίων της ΔΕΗ, που αποφασίστηκε από την κυβέρνηση (παρά τα μέτρα αντιστάθμισης που συγκρατούν την... ανιούσα των τιμολογίων σε χαμηλά επίπεδα), που σπρώχνει τους πελάτες της στους ανταγωνιστές της. Είναι και η επιθετική εμπορική πολιτική των ιδιωτών παρόχων, οι οποίοι, βάσει της λογικής που θέλει στη βράση να κολλάει το σίδερο, επιχειρούν να προσελκύσουν σήμερα όσο περισσότερους πελάτες μπορούν. Ωστόσο, στο πλαίσιο της αναδιοργάνωσης της ενεργειακής αγοράς υπό το ευρωπαϊκό Μοντέλο Στόχο (Target Model), οι δημοπρασίες ρεύματος (ΝΟΜΕ), με τις οποίες οι ανεξάρτητοι προμηθευτές είχαν πρόσβαση σε ρεύμα φθηνότερο από εκείνο της χονδρεμπορικής αγοράς, θα αντικατασταθούν από την ενεργειακή αγορά χρηματοπιστωτικών προϊόντων, η οποία αναμένεται να τεθεί σε αρχική λειτουργία το πρώτο τρίμηνο του επόμενου έτους, ώστε να επιτευχθεί η ομαλή μετάβαση στο νέο πλαίσιο αγορών και να μην επιβραδυνθεί η ενίσχυση του ανταγωνισμού.

Έντονος ο ανταγωνισμός

Παράλληλα, και η Διοίκηση της ΔΕΗ δεν μένει με δεμένα χέρια. Ο νέος πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της επιχείρησης κ. Γιώργος Στάσσης σχεδιάζει μια προωθημένη εμπορική πολιτική για τη ΔΕΗ, η οποία από τις αρχές του 2020 θα μπορεί να προσφέρει ανταγωνιστικά εξειδικευμένα πακέτα ανάλογα με τις ανάγκες κάθε πελάτη, αντίστοιχα μ' εκείνα των εταιρειών κινητής τηλεφωνίας.

Πάντως, ο ανταγωνισμός στη λιανική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας, όπου δραστηριοποιούνται περισσότεροι από 20 πάροχοι, έχει ενταθεί σε τέτοιον βαθμό, ώστε έχει προκαλέσει ανησυχία τόσο σε στελέχη της αγοράς όσο και στη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας που ελέγχει τον χώρο για τυχόν αθέμιτες πρακτικές και φαινόμενα παραπλάνησης των καταναλωτών, καθώς είναι ακόμα νωπές οι μνήμες από παλιότερα «κανόνια» στην αγορά.

Η κατάργηση των ΝΟΜΕ έχει ανατρέψει τα δεδομένα και δεν αποκλείεται να οδηγήσει τους πιο αδύναμους παίκτες είτε σε λουκέτο είτε σε συγχώνευση ή εξαγορά από τις μεγάλες καθετοποιημένες εταιρείες του χώρου (Εlpedison, Protergia-Mυτιληναίος και ΗΡΩΝ-ΓΕΚ Τέρνα) και όχι μόνο. Οι καθετοποιημένοι παίκτες έχουν δική τους παραγωγή ρεύματος, οπότε δεν στρεσάρονται ιδιαίτερα από τις αλλαγές που φέρνει η κατάργηση των ΝΟΜΕ, όπως οι μικρότερες εταιρείες. Παρούσες στο «αύριο» του κλάδου αναμένεται ότι θα είναι και η ΖeniΘ, η οποία ανήκει στη μεγάλη οικογένεια της ιταλικής ΕΝΙ και η NRG, που εξαγοράστηκε (90%) από τη Motor Oil, αλλά και η «Φυσικό Αέριο» (πρώην ΕΠΑ Αττικής), η οποία για την ώρα ανήκει στην υπό ιδιωτικοποίηση ΔΕΠΑ και έχει μπει δυναμικά και στην αγορά ρεύματος. Όπως αναφέρουν παράγοντες της αγοράς, πλησιάζει η μέρα που η αγορά θα ρυθμιστεί και δεν θα παραμείνουν στον χώρο παρά 7-8 εταιρείες. Προσφάτως, πάντως, κλείδωσε η εξαγορά του 100% του μετοχικού κεφαλαίου της ΚΕΝ από τη Volton έναντι 14,1 εκατ. ευρώ.

Σύμφωνα με τη ΡΑΕ, το α' εξάμηνο του 2019 250.000 καταναλωτές της χαμηλής και μέσης τάσης άλλαξαν προμηθευτή ηλεκτρικής ενέργειας, αριθμός που καταδεικνύει μια δυναμική τάση ανόδου, δεδομένου ότι το 2018 συνολικά άλλαξαν πάροχο 350.000 καταναλωτές. Το τελευταίο διάστημα ο ρυθμός έχει αυξηθεί κατά τι.

Προσοχή στα ψιλά γράμματα

Ο καταναλωτής σήμερα βομβαρδίζεται από εταιρείες παροχής ρεύματος προκειμένου να αλλάξει το συμβόλαιό του. Ωστόσο, το να επιλέξει κάποιος σήμερα τον πάροχο που τον συμφέρει περισσότερο δεν είναι απλή υπόθεση. Οι όροι στα «ψιλά γράμματα» συχνά είναι δυσδιάκριτοι, με συνέπεια πολλοί που πηγαίνουν για μαλλί να βγαίνουν τελικά κουρεμένοι. Δεν είναι τυχαίο ότι σε αρκετές περιπτώσεις τα σταθερά τιμολόγια ρεύματος, αν και με την πρώτη ματιά φαίνονται ακριβότερα, τελικά μπορεί να είναι πιο οικονομικά, καθώς οι κυμαινόμενες χρεώσεις δεν αποκλείεται να κρύβουν παγίδες.

Καταρχάς, τα ποσοστά των εκπτώσεων που διαφημίζονται αφορούν μόνο τις ανταγωνιστικές χρεώσεις (την πάγια χρέωση, την κατανάλωση και την κυμαινόμενη χρέωση λόγω ρήτρας) και όχι τις ρυθμιζόμενες, οι οποίες αφορούν περίπου το μισό του λογαριασμού. Επίσης, η παροχή εκπτώσεων συνήθως συνοδεύεται από όρους που έχουν σχέση π.χ. με την εμπρόθεσμη εξόφληση του τιμολογίου, την κατανάλωση για συγκεκριμένες κιλοβατώρες ή κάποιο χρονικό διάστημα. Η σύγκριση είναι προτιμότερο να γίνεται βάσει της ετήσιας κατανάλωσης ρεύματος (όχι του τελευταίου τιμολογίου), καθώς η κατανάλωση ποικίλλει ανάλογα με την εποχή του έτους. Η μέση οικιακή κατανάλωση στην Ελλάδα είναι 3.600-3.800 κιλοβατώρες τον χρόνο.

Έτσι, ο καταναλωτής, πριν αλλάξει πάροχο, πρέπει να ενημερωθεί για το πάγιο, αν αυτό διαφοροποιείται με την κατανάλωση και αν η χρέωση του ρεύματος ισχύει ανεξαρτήτως κατανάλωσης (ή αν προσαυξάνεται βάσει κάποιας κλίμακας). Επίσης, πρέπει να διερευνήσει εάν το τιμολόγιο που του προσφέρεται περιέχει κάποια πρόσθετη, κυμαινόμενη χρέωση, τη λεγόμενη ρήτρα προσαρμογής ή ρήτρα Οριακής Τιμής Συστήματος (η ΟΤΣ είναι η τιμή της χονδρεμπορικής αγοράς του ρεύματος), η οποία μπορεί να αυξήσει σημαντικά την ανταγωνιστική χρέωση. Η ρήτρα εφαρμόζεται ανάλογα με τις διακυμάνσεις του κόστους αγοράς ρεύματος στην χονδρεμπορική αγορά, ώστε, όταν αυξάνεται, να μετακυλίεται στους καταναλωτές και οι πάροχοι να μετριάζουν τις ζημίες τους. Έτσι, στην περίπτωση που περιλαμβάνεται τέτοια ρήτρα, ο καταναλωτής θα πρέπει να διερευνήσει από ποια τιμή και πάνω ενεργοποιείται και αναλόγως ποια θα είναι η επιβάρυνση για την κατανάλωση ρεύματος.

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO