Οι επιπτώσεις του πετρελαϊκού κραχ στην ελληνική αγορά θα
εξαρτηθούν από τη διάρκεια της κρίσης, ενώ η μείωση των τιμών του
πετρελαίου θα είναι μάλλον βραχυχρόνια, εκτιμά ο υφυπουργός Ενέργειας
Γεράσιμος Θωμάς σε συνέντευξη που παραχώρησε στο Capital.gr.
Ο κ. Θωμάς, εκ των τεχνοκρατών υφυπουργών της κυβέρνησης,
τονίζει ότι προχωρά κανονικά το πρόγραμμα αποκρατικοποιήσεων και
αποκαλύπτει ότι στο περιβαλλοντικό νομοσχέδιο που κατατίθεται στη βουλή
θα υπάρχει ειδική ρύθμιση για τη ΔΕΠΑ Διεθνών Έργων η οποία θα
ενσωματωθεί στην ΕΔΕΥ. Επίσης αποκαλύπτει ότι στο ίδιο νομοσχέδιο θα
υπάρχει ειδική ρύθμιση για μείωση των τελών διακράτησης αδειών ΑΠΕ που
πληρώνουν οι επενδυτές κατά 66% για την περίοδο 2016 - 2018. Ο ίδιος
χαρακτηρίζει την πράσινη μετάβαση ως μονόδρομο για την έξοδο της χώρας
από την κρίση και υπογραμμίζει τον σημαντικό ρόλο που μπορεί να
διαδραματίσει ο ενεργειακός τομέας για την επανεκκίνηση της οικονομίας.
- Να ξεκινήσουμε με την πετρελαϊκή κρίση. Πώς
επηρεάζεται η ελληνική ενεργειακή αγορά από τις εξελίξεις στην αγορά
πετρελαίου και την πτώση των τιμών;
Η μείωση της τιμής του πετρελαίου είναι καταρχάς μάλλον
βραχυχρόνια. Ή για να το πούμε αλλιώς οι προθεσμιακές τιμές δείχνουν ότι
η πτώση δεν θα είναι μόνιμη. Η μείωση τιμών έχει γενικά θετικές
επιπτώσεις στην ελληνική οικονομία γιατί μειώνει το κόστος εισαγωγών και
τηρούμενων των αναλογίων έχει κάποια θετική επίπτωση στην αγοραστική
δύναμη των Ελλήνων καταναλωτών σε αυτή τη δύσκολη συγκυρία. Οι όποιες
επιπτώσεις θα εξαρτηθούν από τη διάρκεια της κρίσης και των αντίστοιχων
επιπτώσεων στη ζήτηση παγκοσμίως.
Βέβαια η πτώση των τιμών έχει κάποιες άμεσες επιπτώσεις στον κλάδο πετρελαιοειδων.
Οι πρατηριούχοι πλήττονται λογω COVID-19 και της
απαγόρευσης της κίνησης αλλά η πολιτεία πήρε μέτρα με την Πράξη
Νομοθετικού Περιεχομένου και για αυτόν τον κλαδο.
Για τις πετρελαϊκές εταιρείες υπάρχει μια αρνητική
λογιστική αποτίμηση στα αποθέματα η οποία θα αποκατασταθεί όταν ανέβουν
οι τιμές. Η δυνατότητα αποθήκευσης είναι σημαντική για τα ΕΛΠΕ και
δίνει δυνατότητα απορρόφησης των βραχυχρόνιων διακυμάνσεων.
- Το πρόγραμμα των ενεργειακών αποκρατικοποιήσεων
αποτελεί τη ραχοκοκαλιά του προγράμματος του ΤΑΙΠΕΔ. Θα τηρηθούν τα
χρονοδιαγράμματα; Μπορείτε να μας δώσετε ένα update για τη διπλή
αποκρατικοποίηση της ΔΕΠΑ;
Καμιά προετοιμασία δεν έμεινε πίσω. Η ΔΕΠΑ Υποδομών προχωρά
όπως και η ΔΕΠΑ Διεθνών Έργων, η οποία θα περάσει στην Ελληνική
Διαχειριστική Εταιρεία Υδρογονανθράκων (ΕΔΕΥ) με το "περιβαλλοντικό"
νομοσχέδιο που κατατίθεται αυτές τις μέρες. Οι αποτιμήσεις των εταιρειών
που διαχειρίζονται δίκτυα και απολαμβάνουν ρυθμιζόμενες αποδόσεις, δεν
επηρεάζονται ιδιαίτερα από τον COVID-19 ή από την πορεία του
χρηματιστηρίου. Υπάρχει ισχυρό επενδυτικό ενδιαφέρον για τις υποδομές
της ενέργειας και σκεφτόμαστε να το αξιοποιήσουμε με τον αποδοτικότερο
τρόπο για τη χώρα. Σημειώνω ότι οι ξένοι επενδυτές εκτός από κεφάλαια
φέρνουν και τεχνογνωσία. Ο ιδιωτικός τομέας έχει με τις κατάλληλες
συνθήκες τη δυνατότητα να προχωρήσει γρηγορότερα σε επενδύσεις
ξεφεύγοντας από αγκυλώσεις που δυστυχώς ακόμη υπάρχουν στις δημόσιες
επιχειρήσεις. Και έχει τη δυνατότητα να συμμαχήσει με ενεργειακές
εταιρείες σε άλλες χώρες της ΕΕ ώστε να θωρακίσουμε ακόμη περισσότερο
την ενεργειακή μας ασφάλεια και την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας
μας. Είδαμε στην κρίση ότι ούτε ο ΑΔΜΗΕ αλλά ούτε και ο ΔΕΣΦΑ, που έχουν
αποκρατικοποιηθεί, δεν εμφάνισαν αδυναμίες. Το αντίθετο μάλιστα. Και οι
δυο εταιρείες προχωρούν δυναμικά τα εκσυγχρονιστικά επενδυτικά
προγράμματά τους.
- Στο άλλο μεγάλο θέμα, την κρίση που έχει
προκαλέσει η πανδημία του κορονοϊού. Ποιες εκτιμάτε ότι θα είναι οι
επιπτώσεις της στην ενεργειακή αγορά και ποια είναι τα μεγαλύτερα
προβλήματα που αντιμετωπίζετε ως πολιτική ηγεσία;
Από την αρχή της κρίσης, δράσαμε γρήγορα και με γνώμονα
αφενός τη διασφάλιση της υγείας των εργαζομένων στην ενέργεια, αφετέρου
την εξασφάλιση της ενεργειακής ασφάλειας της χώρας. Ζητήσαμε και
πετύχαμε να υπάρξει συντονισμός και διαφάνεια στα Σχέδια Επιχειρησιακής
Συνέχειας των εταιρειών που διαχειρίζονται κρίσιμες ενεργειακές
υποδομές και παράλληλα παρακολουθήσαμε -και συνεχίζουμε να
παρακολουθούμε στενά- την εφαρμογή τους. Ευτυχώς δεν είχαμε θύματα και
τα κρούσματα του κορονοϊού στον ενεργειακό κλάδο ήταν ελάχιστα. Με την
ευκαιρία αυτή θέλω να ευχαριστήσω όλες τις διοικήσεις των ενεργειακών
εταιρειών για την ετοιμότητά τους και το πνεύμα συνεργασίας που
επέδειξαν.
Να σημειώσω ότι σε περιπτώσεις που μας ζητήθηκε,
εξασφαλίσαμε τις αναγκαίες εξαιρέσεις και άδειες, όπως για παράδειγμα
όταν ήρθαν από την Αγγλία εμπειρογνώμονες του αγωγού TAP για να
πραγματοποιήσουν δοκιμές στον αγωγό ανήμερα το Πάσχα. Παράλληλα
διασφαλίσαμε την ομαλή προμήθεια πρώτων υλών και ανταλλακτικών για τον
κλάδο. Επίσης πρέπει να επισημάνω την άριστη συνεργασία που είχαμε με
την πολιτική προστασία, το λιμενικό, το υπουργείο Εξωτερικών και τους
υπόλοιπους συναρμόδιους φορείς.
Στο ΥΠΕΝ πραγματοποιούμε ανά τακτά χρονικά διαστήματα
συσκέψεις με όλους τους φορείς του κλάδου ενέργειας, προκειμένου να
αφουγκραστούμε τα προβλήματά της αγοράς και να δράσουμε προληπτικά.
- Ποιες είναι οι βασικές προκλήσεις για το επόμενο διάστημα;
Τα μέτρα περιορισμού της κυκλοφορίας προκάλεσαν εύλογες
ανησυχίες σε σχέση με την εισπραξιμότητα των λογαριασμών καθώς μέχρι τον
Φεβρουάριο το 54% των καταναλωτών πλήρωνε τους λογαριασμούς του είτε με
μετρητά είτε με φυσική παρουσία και μόλις το 46% ηλεκτρονικά.
Επιπλέον μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις για την
κυβέρνηση ήταν να εξασφαλίσει τα αναγκαία επιδόματα στις περισσότερο
πληττόμενες κατηγορίες πολιτών και επαγγελματιών, ώστε να μπορέσουν να
αντεπεξέλθουν στις υποχρεώσεις τους. Σημειώνω ότι στον ενεργειακό τομέα
δεν δόθηκε αναστολή της καταβολής ΦΠΑ, δηλαδή συνεχίζει να προσφέρει
έσοδα στο κράτος ακόμη και σε αυτήν τη δύσκολη συγκυρία.
Σε αυτό το πλαίσιο, πήραμε μέτρα για να ενισχύσουμε τις
ηλεκτρονικές πληρωμές και γενικά την ψηφιοποίηση των συναλλαγών. Πλέον
είναι απολύτως εφικτό να συναφθεί συμβόλαιο με πάροχο ηλεκτρικής
ενέργειας χωρίς καθόλου φυσική παρουσία, ακόμη και τηλεφωνικά. Και είναι
σημαντικό ότι μέχρι στιγμής, με εξαίρεση κάποιους στρατηγικούς
κακοπληρωτές, η μεγάλη πλειοψηφία έχει ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις της
και πληρώνει κανονικά τους λογαριασμούς της ενέργειας.
Ως προς την κατάσταση στην αγορά, είναι σημαντικό ότι ο
κορονοϊός βρήκε τον ενεργειακό κλάδο σε μια ιδιαίτερη συγκυρία κατά την
οποία οι τιμές του φυσικού αερίου βρίσκονται σε ιστορικά χαμηλά. Το ίδιο
και οι τιμές του πετρελαίου. Αυτό οδήγησε σε σημαντική μείωση της ΟΤΣ
(Οριακή Τιμή του Συστήματος), ενώ και οι χαμηλές τιμές των δικαιωμάτων
εκπομπής ρύπων, δημιούργησαν ένα μικρό "μαξιλάρι” στον κλάδο για να
αναπροσαρμοστεί, προτού έρθει αντιμέτωπος με το σύνολο των επιπτώσεων
της κρίσης. Το ΥΠΕΝ έλαβε από την πρώτη στιγμή μέτρα ενίσχυσης της
ρευστότητας ενώ σύντομα θα υπογράψω την υπουργική απόφαση για τον
συμψηφισμό των οφειλών μεταξύ προμηθευτών και Διαχειριστών των δικτύων
διανομής και μεταφοράς ηλεκτρισμού. Πρόκειται για μέτρο που αναμένει η
αγορά.
Παράλληλα εργαζόμαστε προκειμένου να αμβλυνθούν οι όποιες
αρνητικές επιπτώσεις για τους Διαχειριστές. Είναι πιο εύκολο για το
κράτος να βοηθήσει να καλυφθούν τα όποια ελλείμματα ρευστότητας με την
παροχή εγγυήσεων. Σε αυτήν την κατεύθυνση ο πλέον αποδοτικός τρόπος για
την εξασφάλιση ρευστότητας είναι η χρηματοδότηση από την Ευρωπαϊκή
Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης (EBRD) και την Ευρωπαϊκή Τράπεζα
Επενδύσεων (EIB), την οποία και εξασφαλίσαμε.
Για την επόμενη ημέρα, προχωρούμε σε σημαντικές αλλαγές και
διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις όπως η απλοποίηση των περιβαλλοντικών
αδειών, η κατάργηση της Άδειας Παραγωγής που αντικαθίσταται με μια απλή
Βεβαίωση επισπεύδοντας τους χρόνους που απαιτούνται για τους επενδυτές, η
μείωση στο 1/3 του τέλους διατήρησης που θα πληρώσουν οι επενδυτές για
την περίοδο 2017 - 2019 καθώς και άλλα μέτρα που αφορούν στη μείωση της
γραφειοκρατίας και της επιβάρυνσης των επενδυτών στην αγορά της πράσινης
ενέργειας.
Τέλος προωθούμε ένα πακέτο μέτρων για τη στήριξη της
βιομηχανίας. Σε αυτό περιλαμβάνεται η διακοψιμότητα, η μείωση του
ΕΤΜΕΑΡ, καθώς και άλλα μέτρα που εξετάζουμε στη βάση των προτάσεων που
έχουν υποβληθεί τόσο από τον Σύνδεσμο Βιομηχανιών Ελλάδος (ΣΒΕ) όσο και
από την ΕΒΙΚΕΝ.
- Ποιος θα είναι ο ρόλος του κλάδου της ενέργειας στην προσπάθεια να συνέλθει η ελληνική οικονομία από την κρίση;
Οι δύο βασικοί πυλώνες της Εθνικής Στρατηγικής για την
Ενέργεια και το Κλίμα δηλαδή ο τομέας της εξοικονόμησης ενέργειας αλλά
και η ενίσχυση των ΑΠΕ, θα διαδραματίσουν κομβικό ρόλο στην προσπάθεια
για επανεκκίνηση της ελληνικής οικονομίας μετά την κρίση του COVID-19.
Και αυτό διότι θα ενισχύσουν σε μεγάλο βαθμό τον κατασκευαστικό κλάδο,
μέσα τόσο από τα νέα προγράμματα εξοικονόμησης ενέργειας όσο και από τις
επενδύσεις στις ΑΠΕ. Άλλωστε η επανεκκίνηση της οικονομίας θα στηριχθεί
σε μεγάλο βαθμό στον κατασκευαστικό τομέα. Παράλληλα οι δύο αυτοί
τομείς, δηλαδή η εξοικονόμηση ενέργειας και οι επενδύσεις στις ΑΠΕ,
είναι συμβατοί με τις προτεραιότητες που βάζει για το υπό σύσταση Ταμείο
Ανάκαμψης η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, κάτι που σημαίνει ότι θα υπάρξει και
ροή κοινοτικών πόρων προς αυτήν την κατεύθυνση.
- Είστε ευχαριστημένος με την πρόοδο που έχει
συντελεστεί σε σχέση με την εφαρμογή του νέου μοντέλου της αγοράς; Θα
τηρηθούν τα χρονοδιαγράμματα για την έναρξη λειτουργίας των αγορών του
ενεργειακού χρηματιστηρίου;
Με την έκδοση της Υπουργικής Απόφασης στις 23 Ιανουαρίου
κατέστη σαφές εκ μέρους της πολιτικής ηγεσίας του ΥΠΕΝ ότι η έναρξη
λειτουργίας των αγορών υπό το μοντέλο λειτουργίας Target Model αποτελεί
μια εξαιρετικά σημαντική και κρίσιμη προτεραιότητα, η οποία θα συμβάλει
στην επίλυση των χρόνιων στρεβλώσεων που εξακολουθούν να ταλανίζουν την
αγορά ηλεκτρικής ενέργειας στη χώρα μας.
Όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς έκαναν εξαιρετική δουλειά
προκειμένου να τηρηθούν τα χρονοδιαγράμματα. Η κρίση του COVID - 19
προξένησε προβλήματα σε όλους, ωστόσο οι εμπλεκόμενοι με την
προετοιμασία του Target Model φορείς και το προσωπικό τους
ανταποκρίθηκαν με αίσθημα ευθύνης ενώ και η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς
θέσπισε όλα τα απαραίτητα μέτρα για τη λειτουργία της αγοράς παραγώγων
το Μάρτιο.
Είναι σημαντικό ότι εξασφαλίστηκε η δυνατότητα της πλήρους
απασχόλησης του οργανικού προσωπικού σε συνθήκες πλήρους ασφάλειας και
προστασίας από τον ιό, ώστε να προχωρήσουν τα έργα. Ο αδύναμος κρίκος
της αλυσίδας ήταν οι ξένοι τεχνικοί ανάδοχοι. Ίσως θα έπρεπε το risk
management του έργου να ήταν πιο "διορατικό” σε κάποιες περιπτώσεις. Η
ΡΑΕ στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων της θα προβεί στην αξιολόγηση των
σχετικών αναφορών για τις όποιες καθυστερήσεις. Παράλληλα από το ΥΠΕΝ θα
προχωρήσουν τα επόμενα βήματα ώστε να μη χαθεί χρόνος για την αποδοτική
λειτουργία των αγορών. και συγκεκριμένα: (α) θα ξεκινήσει η
προετοιμασία του νέου Μόνιμου Μηχανισμού Επάρκειας Ισχύος (CRM)
προκειμένου να ξεκινήσει η διαβούλευση με την ΕΕ μέχρι το τέλος του
έτους. (β) o ΑΔΜΗΕ θα ετοιμάσει τα νέα προϊόντα διαχείρισης της ζήτησης
για την αγορά εξισορρόπησης
- Που βρίσκεται το σχέδιο για την απολιγνιτοποίηση;
Ποια θα είναι τα οφέλη από την ενεργειακή μετάβαση; Ανησυχείτε για
ενδεχόμενη χαλάρωση του Green Deal της ΕΕ;
Πιστεύω ότι η πράσινη ανάπτυξη είναι ο μονόδρομος για την
έξοδο από την κρίση. Όλες οι χώρες της ΕΕ θα προχωρήσουν ίσως και πιο
γρήγορα από πριν, σε αυτόν τον δρόμο. Η ενεργειακή αποδοτικότητα και η
εξοικονόμηση ενέργειας είναι δύο τομείς στους οποίους εάν επενδύσει η
χώρα δεν θα βγει χαμένη. Ήδη τα άλλα κράτη μέλη έχουν προχωρήσει σε
σχετικές ανακοινώσεις, ενώ το ίδιο ισχύει και για την Ελλάδα. Το
μνημόνιο συνεργασίας που υπογράψαμε με το Τεχνικό Επιμελητήριο της
Ελλάδος, θέτει τις βάσεις για την επόμενη ημέρα. Θα ετοιμάσουμε το νέο
πρόγραμμα ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΩ που θα επιτρέψει την επανεκκίνηση του κλάδου της
οικοδομής ωφελώντας τον κατασκευαστικό κλάδο.
Το Σχέδιο Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης (ΣΔΑΜ) θα φέρει
νέα πνοή στην ανάπτυξη της Δυτικής Μακεδονίας και της Μεγαλόπολης.
Επιπλέον η Δ. Μακεδονία υπέφερε από τον ιό και θα πρέπει να στηριχθεί
ακόμη πιο σθεναρά. Εξασφαλίσαμε την τηλεθέρμανση για όλους τους
ενεργειακούς αλλά και τους μη ενεργειακούς δήμους στη Δ. Μακεδονία. Η
Συντονιστική Επιτροπή πολύ σύντομα θα λάβει τις τελικές αποφάσεις για
την έλευση του φυσικού αερίου στη Φλώρινα και τη Μεγαλόπολη. Ήδη το
business plan της ΔΕΔΑ έχει εγκριθεί από τη ΡΑΕ ενώ όπου δεν θα
δραστηριοποιηθεί η ΔΕΔΑ θα έρθουν ιδιώτες επενδυτές για την ανάπτυξη
δικτύων. Ο ΔΕΣΦΑ ανταποκρίνεται με επιτυχία σε αυτούς τους καινούργιους
ρυθμούς.
(Συνέντευξη στον Χάρη Φλουδόπουλο, Capital.gr)