Στον «αέρα» βρίσκεται η υποχρέωση εξόφλησης ληξιπρόθεσμων οφειλών ρεύματος από τους καταναλωτές προς τους παρόχους τους προκειμένου να μετακινηθούν σε άλλον προμηθευτή.
Το Συμβούλιο της Επικρατείας με την απόφαση 1888/2020 που δημοσιεύτηκε στις 25 Σεπτεμβρίου 2020 έκρινε μη νόμιμη και άκυρη την απόφαση «Σκουρλέτη» η οποία εκδόθηκε το 2016 και όριζε: «Ο Πελάτης δεν δύναται να προβεί σε καταγγελία της Σύμβασης, για άσκηση του δικαιώματος αλλαγής Προμηθευτή, εάν δεν έχει προηγουμένως εξοφλήσει ολοσχερώς τις ληξιπρόθεσμες οφειλές του που απορρέουν από την αρχική Σύμβαση, ή, εάν δεν έχει πρώτα προβεί σε διακανονισμό των ληξιπρόθεσμων οφειλών του προς τον Προμηθευτή του».
Είχε προηγηθεί προσφυγή από τις 16 Οκτωβρίου του 2016 της βιομηχανίας «Βαρβαρέσος Ευρωπαϊκά Νηματουργεία» κατά του υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας, της ΔΕΗ και της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας με την οποία ζητούσε να ακυρωθεί η απόφαση του τότε υπουργού Πάνου Σκουρλέτη.
Σύμφωνα με το ΣτΕ που έκρινε άκυρη την υπουργική απόφαση «η εισαγωγή των περιορισμών αυτών ως πάγιας ρύθμισης, και δη χωρίς διάκριση, αναλόγως του ύψους των ανεξόφλητων οφειλών, σε συνάρτηση με την κατηγορία στην οποία εντάσσεται ο πελάτης, […] παρίσταται ως δυσανάλογη, εν σχέσει προς τον επιδιωκόμενο σκοπό. Συνεπώς, όπως βασίμως προβάλλεται, οι επίδικες τροποποιήσεις του Κώδικα Προμήθειας παραβιάζουν την αρχή της αναλογικότητας και είναι, για τον λόγο αυτό, μη νόμιμες».
Νέο πλαίσιο από τη ΡΑΕ
Η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας κατόπιν της ακύρωσης της απόφασης και ενόψει της εφαρμογής της νέας οδηγίας της Ε.Ε. για την εσωτερική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας έθεσε σε δημόσια διαβούλευση προτάσεις της για την τροποποίηση του σχετικού πλαισίου με τις οποίες ουσιαστικά αποφεύγει τους γενικούς και οριζόντιους περιορισμούς στις μετακινήσεις πελατών εταιριών ρεύματος με απλήρωτους λογαριασμούς.
Μάλιστα, αφού παρουσιάζει τις πρακτικές και το νομικό πλαίσιο σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες καλεί τους συμμετέχοντες στη διαβούλευση να τοποθετηθούν επί των προτάσεων της:
1. Ο ορισμός ενός ανώτατου ποσού οφειλής το οποίο θα συνδέεται ενδεχομένως και με το ποσό της καταβληθείσας εγγύησης.
Η ΡΑΕ επικαλείται την περίπτωση του Ηνωμένου Βασιλείου που επιτρέπει την αλλαγή προμηθευτή, ακόμα και στην περίπτωση πελάτη που διαθέτει ληξιπρόθεσμες οφειλές, εφόσον αυτές δεν υπερβαίνουν το καθοριζόμενο όριο (σε ποσό και σε ημέρες). Επίσης καλεί τους συμμετέχοντες στη διαβούλευση να απαντήσουν αν συμφωνούν ώστε το ποσό αυτό να συνδέεται με το ποσό της καταβληθείσας εγγύησης.
2. Επισήμανση οφειλής πελάτη – «Debt Flag».
Η ΡΑΕ προτείνει να καθορισθεί ένα ελάχιστο επίπεδο ληξιπρόθεσμων οφειλών καθώς και υπερημερίας (π.χ. άνω των 20-25 ημέρες), διακριτό ανά κατηγορία πελατών, το οποίο θα συνεπάγεται την «επισήμανση οφειλής Πελάτη» (debt flag) από τον Διαχειριστή. Η εν λόγω επισήμανση θα κοινοποιείται προς τον νέο προμηθευτή, ο οποίος θα έχει το δικαίωμα απόρριψης του αιτήματος αλλαγής ή αποδοχής του πελάτη με αναπροσαρμογή του ύψους της εγγύησης ή αποδοχής του πελάτη χωρίς αναπροσαρμογή εγγύησης στη βάση της δικής του εμπορικής πολιτικής.
3. Εντολή απενεργοποίησης παροχής υπό προϋποθέσεις.
Η απόφαση του ΣτΕ χωρίς να αμφισβητεί τη δυνατότητα στους παλιούς προμηθευτές ρεύματος να ενεργοποιούν εντολές αποκοπής πελατών τους που έχουν φύγει αφήνοντας τους ληξιπρόθεσμες οφειλές, ορίζει ότι η σχετική δυνατότητα ως γενική και μόνιμη πρόβλεψη προσκρούει στην αρχή της αναλογικότητας.
Συνεπώς, η ΡΑΕ προτείνει η εν λόγω δυνατότητα του παλαιού προμηθευτή να επιτρέπεται στις περιπτώσεις που είχε προηγουμένως προβεί σε έγγραφη καταγγελία της σύμβασης και σωρευτικά υφίστανται ληξιπρόθεσμες οφειλές σημαντικού ύψους.
4. Τακτική αναθεώρηση του πλαισίου.
Η ΡΑΕ, ενόψει των συνθηκών που επικρατούν στην αγορά (βλ. την εφαρμογή των νέων αγορών του Target Model, τη συσσώρευση των ληξιπρόθεσμων οφειλών κλπ.), θεωρεί αναγκαία την επαναξιολόγηση του νέου πλαισίου αλλαγής προμηθευτή, μετά από ένα εύλογο διάστημα ενός έτους από την έναρξη εφαρμογής.
5. Αποζημίωση για καθυστέρηση στην αλλαγή προμηθευτή.
Η ΡΑΕ, επικαλούμενη το γερμανικό μοντέλο, προτείνει επίσης την πρόβλεψη υποχρέωσης αποζημίωσης του πελάτη για σημειούμενες καθυστερήσεις ως προς την ικανοποίηση του αιτήματός του αλλαγής προμηθευτή, με την προϋπόθεση ότι δεν υπάρχουν οφειλές.
Να σημειωθεί ότι η διαβούλευση θα διαρκέσει έως τις 30 Δεκεμβρίου.