Άρης Χατζηγεωργίου
Υλοποιεί έργα 2,4 δισ. στο δίκτυο ηλεκτρισμού, αναθέτοντας την επίβλεψη σε ιδιώτες ● Η προκήρυξη δείχνει «κομμένη και ραμμένη» στα μέτρα των μεγάλων κατασκευαστών, καθώς συγκεντρώνει έργα που γίνονταν στο παρελθόν από πολλούς τοπικούς εργολάβους, απαιτώντας τουλάχιστον τζίρο 5 εκατομμυρίων ευρώ την προηγούμενη τριετία.
Την επίβλεψη δημόσιων έργων από ιδιώτες που πρόσφατα θεσμοθέτησε η κυβέρνηση έρχεται να εφαρμόσει ο ΔΕΔΔΗΕ, βγάζοντας «στον αέρα» μια θηριώδη προκήρυξη που μπορεί να φθάσει ώς τα 2,4 δισεκατομμύρια ευρώ για «έργα ενίσχυσης και εκσυγχρονισμού» του δικτύου ηλεκτρισμού.
Ο ΔΕΔΔΗΕ (Διαχειριστής Ελληνικού Δικτύου Διανομής Ηλεκτρικής Ενέργειας), που έγινε πρόσφατα «διάσημος» αφήνοντας χιλιάδες ανθρώπους χωρίς ρεύμα λόγω βλαβών στη διάρκεια της κακοκαιρίας «Μήδεια», δημοσίευσε την προκήρυξη στις αρχές Μαρτίου, δίνοντάς της χαρακτηριστικά που μπορούν να εξακοντίσουν το κόστος στα ύψη, με άμεσες επιπτώσεις στον λογαριασμό του ηλεκτρικού.Το ρίσκο της εκτόξευσης είναι μεγάλο καθώς:
Περιγράφεται ένα τεράστιο πλήθος χιλιάδων διαφορετικών μεταξύ τους εργασιών από κλάδεμα δέντρων, υπογειοποίηση καλωδίων, αντικατάσταση στύλων και υποσταθμών ώς τις αποκοπές ρεύματος για όσους χρωστούν. Για κάθε εργασία προϋπολογίζεται μια αμοιβή αλλά όχι και το πλήθος των εργασιών που θα εκτελεσθούν. Σαν να προσλαμβάνεις μάστορα, να συμφωνείς το μεροκάματο, αλλά να αποφασίζει εκείνος πόσα μεροκάματα θα χρειαστούν...
■ Περιλαμβάνονται έργα υψηλής εξειδίκευσης, όπως η προληπτική επιθεώρηση των δικτύων. Αυτό γινόταν παλιά από μόνιμο προσωπικό του ΔΕΔΔΗΕ που είχε μάθει «οπτικά» να εντοπίζει αδύνατα σημεία περπατώντας πλάι στα δεκάδες χιλιάδες χιλιόμετρα του δικτύου. Τώρα, υπάλληλοι του εργολάβου θα εντοπίζουν τα σημεία αυτά και θα δρομολογούν την επισκευή-αποκατάσταση από τον ίδιο εργολάβο. Με την ιδιωτική επίβλεψη, μάλιστα, δεν θα είναι καν ο ΔΕΔΔΗΕ που θα μπορεί να κρίνει εάν όντως το πρόβλημα αποκαταστάθηκε ή αν όντως υπήρχε.
■ Στις 37 διαφορετικές εργολαβίες (σε τόσες περιοχές έχει χωριστεί η επικράτεια) της προκήρυξης, περιλαμβάνονται έργα όπως αυτό που γινόταν κοντά στην Ερέτρια της Εύβοιας την 1/4/21 και ήταν η αφορμή να χάσουν ακαριαία τη ζωή τους τρεις εργάτες και να τραυματιστεί σοβαρά ένας ακόμη. Το έργο αυτό ήταν του ΔΕΔΔΗΕ ο οποίος το είχε αναθέσει στην κατασκευαστική ΑΚΤΩΡ, ενώ, όπως ήδη έγραψε η «Εφ.Συν.», υπάρχουν τεράστια ερωτηματικά για κενά στα μέτρα ασφαλείας και προστασίας και για την ελλιπή επίβλεψη.
Προϋποθέσεις
Η προκήρυξη δείχνει «κομμένη και ραμμένη» στα μέτρα των μεγάλων κατασκευαστών καθώς συγκεντρώνει έργα που γίνονταν στο παρελθόν από πολλούς τοπικούς εργολάβους. Τώρα πρέπει κάθε ενδιαφερόμενος να έχει τουλάχιστον τζίρο 15 εκατομμυρίων ευρώ την προηγούμενη τριετία. Ο συνολικός προϋπολογισμός φθάνει το 1,6 δισεκατομμύριο ευρώ (χωρίς ΦΠΑ) για τρία χρόνια, αλλά υπάρχει δικαίωμα επέκτασης κατά 50% ώστε να ανέλθει στα 2,4 δισεκατομμύρια.
Πρακτικά, ο ΔΕΔΔΗΕ διαθέτει ετησίως σχεδόν το 70% του τζίρου του, αλλά δεν διαθέτει πλέον προσωπικό για να ασκεί ουσιαστική επίβλεψη των έργων, ενώ στο άρθρο 14 προβλέπεται ότι «η επίβλεψη δύναται να ασκηθεί από πιστοποιημένο ιδιωτικό φορέα (φυσικό ή νομικό πρόσωπο ή ένωση προσώπων)».
Ο ΔΕΔΔΗΕ όχι μόνο ετοιμάζεται να διαθέσει τεράστια ποσά σε έργα χωρίς δική του επίβλεψη, αλλά την ίδια στιγμή πωλείται το 49% των μετοχών του από τη μητρική εταιρεία ΔΕΗ. Το παράδοξο (;) είναι ότι ανάμεσα στους 9 ενδιαφερόμενους να αγοράσουν αυτό το «πακέτο» υπάρχουν μεγάλοι διαχειριστές κεφαλαίων (funds), όπως η Blackrock, αλλά όχι εταιρείες που κατασκευάζουν δίκτυα ηλεκτρισμού ώστε να συνεισφέρουν εκείνες τεχνογνωσία ενόψει των μεγάλων έργων.
Προφανώς δεν θα βάλουν κεφάλαια 1 δισ. για να αγοράσουν το 49% κάποιου που ετοιμάζεται να τα σπαταλήσει. Οσοι γνωρίζουν πώς εκτελούνται τέτοιες εργολαβίες, υποθέτουν ότι η αύξηση του κόστους θα περάσει αυτομάτως στους λογαριασμούς ρεύματος, ενώ κάποιοι μπορεί και να κερδίσουν από αφανείς υπερτιμολογήσεις. Στα τεύχη δημοπράτησης υπάρχουν και πολλοί όροι που δείχνουν ότι ο ΔΕΔΔΗΕ αναλαμβάνει υψηλά ρίσκα κόστους και ασφάλειας.
Ενδεικτικά:
Εκπαίδευση: Ενα μεγάλο θέμα που αναδείχθηκε και στο πρόσφατο πρωτόγνωρο δυστύχημα στην Εύβοια είναι η έλλειψη εξειδικευμένων στελεχών που διαθέτουν τις απαραίτητες άδειες για να εκτελούν με ασφάλεια επικίνδυνες εργασίες. Ευνόητο είναι ότι όσοι έχουν τέτοιες γνώσεις απαιτούν και αντίστοιχες πληρωμές, ενώ οι εργολάβοι προσπαθούν να μειώσουν το κόστος προσλαμβάνοντας ανειδίκευτους. Στο άρθρο 27 αναφέρεται ότι «το προσωπικό του Αναδόχου, που δεν διαθέτει εμπειρία σε έργα ΔΕΔΔΗΕ, δύναται να εκπαιδεύεται στις πιστοποιημένες εκπαιδευτικές δομές Αθήνας και Φλώρινας του ΔΕΔΔΗΕ». Πόσο θα διαρκεί αυτή η εκπαίδευση δεν αναφέρεται, όμως, ενώ οι τεχνίτες του ΔΕΔΔΗΕ φοιτούν για 6-9 μήνες.
Ωρομίσθιο:Στην προκήρυξη περιλαμβάνονται χιλιάδες κοστολόγια για κάθε πιθανή εργασία, αλλά μερικά βγάζουν μάτι. Αναφέρεται, για παράδειγμα, ότι ο τεχνίτης σε έργα «προληπτικής επιφυλακής» θα χρεώνεται από τον εργολάβο με 19,87 ευρώ την ώρα. Πόσα από αυτά τα χρήματα θα καταλήγουν στον εργολαβικό εργαζόμενο και πόσα υπερκέρδη θα αποκομίζει ο εργολάβος είναι εύκολο κανείς να υποθέσει. Πάντως, οι τεχνίτες συμβασιούχοι του ΔΕΔΔΗΕ δεν παίρνουν πάνω από 700 ευρώ το μήνα.
Ποινικές ρήτρες: Η σύμβαση προβλέπει σειρά από ποινικές ρήτρες για την περίπτωση που ο εργολάβος δεν θα είναι συνεπής στην εκτέλεση των υποχρεώσεών του. Δεν διευκρινίζεται όμως πουθενά πώς θα διαπιστώνεται αυτή η ασυνέπεια όταν η επίβλεψη των έργων γίνεται από ιδιώτες και όχι από τον ίδιο τον ΔΕΔΔΗΕ. Η ιστορία θα δείξει αν θα βρεθούν εργολάβοι που θα υποδείξουν στον ΔΕΔΔΗΕ να επιβάλει ποινικές ρήτρες σε άλλους εργολάβους και ποια θα είναι η κατάληξη του όλου εγχειρήματος.
Ανάδοχοι εξειδικευμένοι σε έργα ηλεκτρισμού αλλά και πολλοί μικροί τοπικοί βρίσκονται σε αναταραχή καθώς φοβούνται ότι θα βρεθούν έξω από το πάρτι που ετοιμάζεται. Προς το παρόν γίνονται προσπάθειες καθησυχασμού με τη λογική ότι υπάρχουν χρήματα για όλους, έστω και με την υπεργολαβική ιδιότητα. Αλλωστε, δεν θα είναι κομψό μια μεγάλη κατασκευαστική εταιρεία που διαφημίζεται για «πράσινες ενέργειες» και «καινοτομίες» να κάνει η ίδια τις αποκοπές ρεύματος που θα έχει αναλάβει για όσους έχουν απλήρωτους λογαριασμούς...
★ Η «Εφ.Συν.» έθεσε ερωτήσεις επί των θεμάτων που θίγονται στο ρεπορτάζ, αλλά από τον ΔΕΔΔΗΕ δεν πρόλαβαν να μας απαντήσουν εγκαίρως, όπως αρχικά ανέφεραν. Εάν οι απαντήσεις δοθούν, εννοείται πως θα δημοσιευθούν.