Σε τροχιά μετασχηματισμού εισέρχεται η λιανική αγορά ηλεκτρισμού. Οι υπέρογκες χονδρεμπορικές τιμές που πιέζουν το cash flow εταιριών, σε συνδυασμό με τους επικείμενους νέους κανόνες από τη ΡΑΕ για τη διαμόρφωση των τιμολογίων, καθώς και οι δρομολογούμενες διορθωτικές κινήσεις στο target model, εκτιμάται ότι θα δημιουργήσουν ένα καινούργιο τοπίο.
Η ρηχή και στενή εγχώρια λιανική αγορά, όπως χαρακτηρίζεται από τους ίδιους τους εκπροσώπους της, οδηγείται σε πιθανή βίαιη ωρίμανση, με άμεση συνέπεια ενδεχόμενες αποχωρήσεις εταιρειών ή και συμπράξεις για μεγαλύτερα και ανθεκτικότερα σχήματα μέσω εξαγορών.
Ήδη, άλλες λιανικές αγορές στην Ευρώπη, πολύ πιο ώριμες από τη δική μας, υπόκεινται σε κλυδωνισμούς εξαιτίας του χονδρεμπορικού κόστους, που δεν είναι μόνον ελληνικό φαινόμενο. Στην Αγγλία, για παράδειγμα, από τις αρχές του έτους έχουν βάλει λουκέτο επτά εταιρίες προμήθειας, από τις οποίες οι τέσσερις τις τελευταίες μόλις δέκα ημέρες, καθώς το ράλι στις τιμές του ηλεκτρικού και του φυσικού αερίου ήταν απαγορευτικό για τη ρευστότητα τους και τις οδήγησε σε πτώχευση.
Η δυσάρεστη πραγματικότητα των χονδρεμπορικών τιμών ηλεκτρισμού λόγω των συνεχών αυξήσεων στο φυσικό αέριο και τα δικαιώματα ρύπων θα έχει διάρκεια, συμφωνούν όλοι πλέον οι παίκτες της εγχώριας αγοράς. Και αναμένεται να δοκιμάσει τις ταμειακές αντοχές και τα περιθώρια κέρδους εταιριών προμήθειας.
Το αμέσως επόμενο βήμα είναι η υλοποίηση του σχεδιασμού της ΡΑΕ για μεγαλύτερη διαφάνεια και συγκρισιμότητα στα τιμολόγια ηλεκτρισμού. Η δημόσια διαβούλευση για τις προτάσεις της Αρχής, ύστερα και από την παράταση που δόθηκε, ολοκληρώθηκε προχθές, Τετάρτη. Τώρα είναι η πιο κρίσιμη φάση: η αξιολόγηση των σχολίων που υποβλήθηκαν και το τελικό «ζύγισμα» για το τι θα μείνει και πού θα υπάρξουν πιθανόν αναγκαίοι συμβιβασμοί.
Το τρίτο και εξίσου σημαντικό είναι οι διορθωτικές κινήσεις στο target model. Χθες, η Ολομέλεια της ΡΑΕ αποφάσισε να ακολουθηθεί η μεθοδολογία του ΑΔΜΗΕ για τις ποσότητες ανακατανομής (redispatching) και εξισορρόπησης (balancing) στην Αγορά Εξισορρόπησης, με στόχο τη συγκράτηση του χονδρεμπορικού κόστους.
Οι προτάσεις της ΡΑΕ για τα τιμολόγια
Ο Ρυθμιστής με τις προτάσεις του για τα τιμολόγια ηλεκτρισμού επιδιώκει την ενίσχυση της διαφάνειας και του υγιούς ανταγωνισμού. Αυτό μεταφράζεται σε απλά ελληνικά: πρώτον, να μπορεί ο καταναλωτής να κατανοεί όλες τις χρεώσεις και τα «ψιλά γράμματα» των συμβολαίων, να έχει τη δυνατότητα επαλήθευσης και το κυριότερο, να μπορεί να τα συγκρίνει με άλλα προσφερόμενα τιμολόγια της αγοράς για να επιλέγει εν τέλει αυτό που ταιριάζει στην τσέπη του. Δεύτερον, να αποτραπούν τυχόν αθέμιτες και καταχρηστικές πρακτικές στην αγορά, οι οποίες είναι υπαρκτές, σύμφωνα τουλάχιστον με τις θέσεις της ΡΑΕ στο κείμενο της δημόσιας διαβούλευσης.
Συνοπτικά, οι βασικές αλλαγές που προτείνει η Αρχή είναι οι εξής:
- Κατάργηση του παγίου σε όλα τα τιμολόγια, για να μην μπορεί προμηθευτής «να ανακτά μέσω του παγίου διαφορετικά κόστη ή/και να διασφαλίζει μέρος του κέρδους του».
- Κατάργηση της Ρήτρας Αποχώρησης στα κυμαινόμενα τιμολόγια, αυτά, δηλαδή, που είναι έκθετα στις διακυμάνσεις της χονδρεμπορικής αγοράς, ώστε να διευκολύνεται η μετακίνηση από προμηθευτή σε προμηθευτή, χωρίς πέναλτι. Διατήρηση της Ρήτρας μόνον στα σταθερά τιμολόγια.
- Δύο γενικές κατηγορίες τιμολογίων από κάθε προμηθευτή. Σταθερής χρέωσης, αυτά, δηλαδή, που είναι ανεξάρτητα των διακυμάνσεων των χονδρεμπορικών τιμών και κυμαινόμενης χρέωσης, αυτά που εμπεριέχουν το ρίσκο του «ασανσέρ» των τιμών.
- Διαφάνεια για την ενεργοποίηση της Ρήτρας Αναπροσαρμογής. Για παράδειγμα, στα κυμαινόμενα τιμολόγια, αναλογική χρέωση 80 ευρώ/MWh και +/- διακύμανση με ευκρινή όρια, βάσει της Τιμής Εκκαθάρισης της Αγοράς (ΤΕΑ).
Η ΡΑΕ, μάλιστα, προτίθεται να ελέγχει τις χρηματορροές κάθε προμηθευτή σε μηνιαία ή τριμηνιαία βάση για κάθε κατηγορία καταναλωτών, ώστε αν διαπιστώνονται καταχρηστικές πρακτικές, να επιβάλλονται κυρώσεις.
Στις προτάσεις της Αρχής έχει διατυπωθεί ανεπίσημα διαφορετική και ισχυρή επιχειρηματολογία από την πλευρά προμηθευτών. Τα επίσημα σχόλια τους, σύμφωνα με τις πληροφορίες του Euro2day.gr, θα δημοσιοποιηθούν από τον Ρυθμιστή την ερχόμενη Δευτέρα.