Στην τελική ευθεία βρίσκεται η έναρξη εφαρμογής του μηχανισμού για την πρόσβαση τρίτων στη λιγνιτική ηλεκτροπαραγωγή της ΔΕΗ. Έτσι, σύμφωνα με πληροφορίες του insider.gr, μέσα στο αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας πρόκειται να «φέρει» στη Βουλή τη σχετική νομοθετική ρύθμιση, θεσπίζοντας έτσι τη λύση που θα διευθετήσει την υπόθεση του antitrust για το μονοπώλιο της ΔΕΗ στον λιγνίτη.
Με βάση τις ίδιες πληροφορίες, η «θεραπεία» (remedy) που έχει συμφωνηθεί προγραμματίζεται να αρχίζει να εφαρμόζεται εντός του 2021. Κάτι που σημαίνει ότι σκοπός είναι οι πρώτες παραδόσεις «πακέτων» λιγνιτικής ηλεκτροπαραγωγής να γίνουν στο 4ο τρίμηνο του τρέχοντος έτους.
Με την εφαρμογή του μέτρου, διευθετείται οριστικά η συμμόρφωση της χώρας μας στην καταδικαστική απόφαση το 2007 του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου σχετικά με το μονοπώλιο της επιχείρησης στον λιγνίτη. ΥΠΕΝ και Βρυξέλλες είχαν έρθει σε προκαταρκτική συμφωνία για το remedy στις αρχές του έτους.
Δύο Market Test
Ωστόσο, κατά το πρώτο Market Test (Δοκιμή Αγοράς) που είχε διεξαγάγει στη συνέχεια η Κομισιόν, από τις απαντήσεις των εταιρειών προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας που συμμετείχαν, είχε διαφανεί η ανάγκη «στοχευμένων» τροποποιήσεων στον μηχανισμό.
Οι αλλαγές αυτές «κλείδωσαν» στα μέσα Μαΐου, κατά τη συνάντηση που είχαν στην Αθήνα ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Κώστας Σκρέκας, με την Εκτελεστική Αντιπρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, αρμόδια για μία Ευρώπη έτοιμη για την ψηφιακή εποχή, Μαργκρέιτε Βεστάγκερ. Έτσι, στη βάση της οριστικής «αρχιτεκτονικής» του μηχανισμού, η Κομισιόν πραγματοποίησε στη συνέχεια και δεύτερο Market Test.
Όπως έχει γράψει το insider.gr, μία από τις τροποποιήσεις που έγιναν στην πορεία είναι πως στο λιγνιτικό χαρτοφυλάκιο που «αγγίζει» το μέτρο συνυπολογίζεται και η υπό κατασκευή «Πτολεμαΐδα 5». Αυτό σημαίνει ότι το remedy μπορεί θεωρητικά να εφαρμοσθεί έως τον Δεκέμβριο του 2024, στην περίπτωση που δεν υπάρξει κάποια αλλαγή στο χρονοδιάγραμμα τόσο της απολιγνιτοποίησης, όσο και της ένταξης στο σύστημα της «Πτολεμαΐδα 5» (στην αρχή με καύσιμο το λιγνίτη) και της απόσυρσής της στη συνέχεια για να μετατραπεί σε σταθμό φυσικού αέριου.
Σύμφωνα με το σχέδιο απολιγνιτοποίησης, όλοι οι υφιστάμενοι λιγνιτικοί σταθμοί θα τεθούν εκτός αγοράς έως το τέλος του 2023. Νωρίτερα, και πιο συγκεκριμένα από τις αρχές του 2023, προβλέπεται να ξεκινήσει η λειτουργία της «Πτολεμαΐδα 5». Με βάση τον «οδικό χάρτη» που λαμβάνει υπόψη του ο ΑΔΜΗΕ, για την εκπόνηση της νέας Μελέτης Επάρκειας Ισχύος 2022-2031, η «Πτολεμαΐδα 5» θα αποσυρθεί τον Δεκέμβριο του 2024, για να αλλάξει καύσιμο.
Διάθεση μέσω του Χρηματιστηρίου Ενέργειας
Για όλο αυτό το χρονικό διάστημα, η ΔΕΗ θα διαθέτει «πακέτα» λιγνιτικής ηλεκτροπαραγωγής, τα οποία θα μπορούν να αγοράσουν όλοι οι κάτοχοι άδειας προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας. Με βάση τροποποίηση που έγινε μετά το πρώτο Market Test, η διάθεση αυτών των ποσοτήτων θα γίνεται μέσω της Προθεσμιακής Αγοράς του Χρηματιστηρίου Ενέργειας, και όχι με την απευθείας σύναψη διμερών συμβολαίων.
Τα «πακέτα» θα έχουν τριμηνιαία διάρκεια. Έτσι, οι συνολικές ποσότητες που θα παραχωρούνται κάθε τρίμηνο θα είναι ένα ποσοστό της λιγνιτικής ηλεκτροπαραγωγής του αντίστοιχου τριμήνου του προηγούμενου έτους.
Λαμβάνοντας υπόψη την ανακοίνωση του ΥΠΕΝ για την προκαταρκτική συμφωνία για τον μηχανισμό, αυτό σημαίνει πως το τέταρτο τρίμηνο του 2021 θα διατεθεί το 50% της λιγνιτικής παραγωγής του τέταρτου τριμήνου του 2020. Αντίστοιχα, κάθε τρίμηνο του 2022 και του 2023, θα παραχωρηθούν ποσότητες ίσες με το 40% της παραγωγής της προηγούμενης χρονιάς.