Ακάθεκτη η ανηφορική πορεία των τιμών του φυσικού αερίου γεννά συνεχώς νέες αυξήσεις στο ρεύμα για τους ευρωπαίους καταναλωτές, οι οποίοι τελούν σε απόλυτη ομηρία της Ρωσίας του Πούτιν, ενώ την ίδια στιγμή η εργαλειοθήκη της Κομισιόν έχει εξαντλήσει τη χρησιμότητά της.
Χαρακτηριστικό του εφιαλτικού τοπίου στην αγορά ενέργειας είναι ότι από Ιανουάριο έρχονται νέες αυξήσεις στα τιμολόγια πάνω από 15%, χωρίς κανείς να μπορεί να βεβαιώσει ότι η επόμενη κρατική στήριξη θα αντιμετωπίσει έστω και προσωρινά το πρόβλημα. Ενας τυπικός οικιακός καταναλωτής που πλήρωσε 24,5 λεπτά τη κιλοβατώρα στον εκκαθαριστικό του Δεκεμβρίου, όταν θα πάρει λογαριασμό τον Ιανουάριο, αυτή θα φτάσει στα 28,4 λεπτά. Αυξηση 16%.
Το τρενάκι του τρόμου στα ενεργειακά χρηματιστήρια, με το φυσικό αέριο να ανατιμάται πάνω από 20% σε μια μέρα, κάνει τους προμηθευτές κάθε μέρα να σβήνουν τα σενάρια που έγραψαν τη προηγουμενη, ενώ χαρακτηρισμοί όπως «ηλεκτροσόκ» και «λογαριασμοί-φωτιά» έχουν πλέον χάσει τη σημασία τους. Στο ελληνικό χρηματιστήριο, η τιμή χονδρικής στο ρεύμα έφτασε για σήμερα μια ανάσα από τα 416 ευρώ, ενώ η ανώτατη σκαρφάλωσε για μια ώρα στα 542 ευρώ. Κι όλα αυτά με βάση την προχθεσινή τιμή αερίου των 146 ευρώ. Χθες, το συμβόλαιο μελλοντικής εκπλήρωσης έφτασε μια ανάσα από τα 190 ευρώ. Είναι λοιπόν πιθανό τις αμέσως επόμενες ημέρες, η τιμή χονδρικής στο ρεύμα να διαμορφωθεί ακόμη και πάνω από 450 ευρώ. Το πρόβλημα φυσικά δεν είναι ελληνικό αλλά πανευρωπαικό με τη τιμή χονδρικής στην Γαλλία να κινείται σήμερα στα 453 ευρώ, στην Γερμανία στα 416,7 ευρώ, στην Ρουμανία σε 428 ευρώ και στην Αυστρία σε 427. Κι όμως η ΕΕ επιμένει να κρύβει το πρόβλημα κάτω από το χαλί, με αποκορύφωμα την παντελή απουσία και της πιο μικρής αναφοράς για την ενεργειακή κρίση στα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της περασμένης Πέμπτης.
Στην Ελλάδα, τα στοιχεία δείχνουν ότι μέχρι και χθες, η μέση τιμή χονδρικής για το μήνα Δεκέμβριο ήταν 240 ευρώ, όταν για όλο το Νοέμβριο ήταν 228 ευρώ. Το τελευταίο τριήμερο η τιμή ανέβηκε κατά δέκα τουλάχιστον ευρώ. Και έχουμε ακόμη εννέα ημέρες για να κλείσει ο μήνας. Ειδικοί θεωρούν ότι η χονδρική θα μπορούσε και να κλείσει στα 280 ευρώ. Αυτό σημαίνει λιανική στα 320 ευρώ από τον Ιανουάριο. Στην πράξη με την προφανή αδυναμία συντονισμένης δράσης απέναντι στην ενεργειακή κρίση, η ΕΕ, αφενός υπονομεύει το μεγαλύτερο εγχείρημα στη σύγχρονη ιστορία της, δηλαδή τη πράσινη μετάβαση, αφετέρου «κονταίνει» ολοένα και περισσότερο το ύψος της ευρωπαϊκής ηγεσίας. Όσο οι Ευρωπαίοι θα παγώνουν από τις τιμές της ενέργειας, διαπιστώνοντας ότι παρά τις διακηρύξεις παραμένουν όμηροι του Πούτιν, τόσο θα πληθαίνουν και οι φωνές που θα αμφιβάλλουν για τις δυνατότητες της παρούσας ευρωπαϊκής ηγεσίας να σχεδιάσει το αύριο.
Νέα γενιά κακοπληρωτών
Απέναντι σε μια κρίση που όφειλε να ξέρει ότι θα έρθει, η ΕΕ επιμένει να κρατά ρόλο παρατηρητή, παρ΄ότι η ενεργειακή φτώχεια δείχνει τα δόντια της και αυξάνονται ο κίνδυνος δημιουργίας μιας νέας γενιάς κακοπληρωτών. Τα μηνύματα από τους προμηθευτές πολλά: Οι διακανονισμοί έχουν αυξηθεί σημαντικά. Πελάτες πληρώνουν μέρος του λογαριασμού τους - π.χ. στα 150 ευρώ, βάζουν 100 ευρώ, αφήνοντας ένα ληξιπρόθεσμο 50 ευρώ που «αυγατίζει» με τη πάροδο του χρόνου. Αλλοι, κυρίως μεγάλοι πελάτες (B2B), όπως αλυσίδες σούπερ-μάρκετ ή όσοι έχουν διαφωνήσει με την αναπροσαρμογή της τιμής που τους έχουν κάνει οι προμηθευτές, καθυστερούν ολοενα και περισσότερο. Αν το πρόβλημα αφορούσε λίγους μήνες, όλοι οι παραπάνω δεν θα εμφάνιζαν καθυστερήσεις. Η παρατεταμένη διάρκεια της κρίσης όμως αποτελεί το καλύτερο λίπασμα για να ξεφυτρώσει ένα νέο κύμα ανείσπρακτων οφειλών, όπως ανησυχούν αγορά και ΥΠΕΝ. Σε αυτό το τοπίο, οι εταιρείες προμήθειας που έχουν προβλήματα ρευστότητας με καθυστερήσεις πληρωμών, αυξάνουν το δανεισμό τους και αναζητούν νέες γραμμές δανειοδότησης, μπαινοντας αναγκαστικά σε μια λογική φαύλου κύκλου.
Το πόσο εκτός ελέγχου μοιάζει η κατάσταση φαίνεται από τα ίδια τα σενάρια που επεξεργάζεται το οικονομικό επιτελείο. Σύμφωνα με κάποια από αυτά, εφόσον η μέση τιμή του φυσικού αερίου για το 2022 διαμορφωθεί στα 70 ευρώ ανά μεγαβατώρα - έναντι 20 ευρω πέρυσι, χρονιά των lockdowns - οι απώλειες για το ΑΕΠ μπορεί να ξεπεράσουν ακόμη και τα 4 δισ. ευρώ. Νούμερο που θα διπλασιαστεί αν επιβεβαιωθούν οι εφιαλτικές προβολές της προθεσμιακής αγοράς για το 2022. Αρκεί μια ματιά στα χθεσινά συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης, για να διαπιστώσει κανείς ότι μέσα σε ελάχιστες ημέρες, αυτά εκτοξεύτηκαν κι άλλο προς τα πάνω. Χθες βράδυ, οι τιμές φυσικού αερίου διαμορφώνονταν στα 176,25 ευρώ για το α’ τρίμηνο, 127,43 ευρώ για το β΄, 125,50 ευρώ για το γ’ και 127,50 για το δ’ του 2022. Τα νούμερα αυτά δίνουν μια μέση τιμή φυσικού αερίου για την επόμενη χρονιά στα 139,17 ευρώ. Διπλάσια των 70 ευρώ που θέλουν κάποια σενάρια του οικονομικού επιτελείου.
Αξίζει να σημειωθεί ότι μόλις λίγες μέρες πριν, τα ίδια futures έδειχναν 130,28 ευρώ για το πρώτο τρίμηνο του επόμενου έτους, 83,50 ευρώ για το δεύτερο, 80,10 ευρω για το τρίτο και 80,99 ευρώ για το τέταρτο. Δηλαδή ένα μέσο όρο στα 94 ευρώ. Αλλά δεν είχαν μεσολαβήσει οι νέες χθεσινές κατηγορίες που εξαπέλυσε κατά της Δύσης ο Βλαντιμίρ Πούτιν για κλιμάκωση της έντασης στην Ευρώπη -την οποία απέδωσε σε «λανθασμένη αποτίμηση» της έκβασης του Ψυχρού Πολέμου – δεσμευόμενος ότι η Μόσχα θα δώσει «στρατιωτική και τεχνική απάντηση», αν οι δυτικοί της αντίπαλοι δεν θέσουν τέλος στην πολιτική τους που χαρακτηρίζεται απειλητική απέναντι στην Ρωσία.