Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, όλοι μας, όσοι δεν ζούμε στην Πτολεμαΐδα, όσοι δεν ζούμε στη Μεγαλόπολη, έχουμε ένα μεγάλο χρέος απέναντι σε αυτές τις κακοποιημένες κοινωνίες, γιατί κακοποιημένες κοινωνίες είναι η Πτολεμαΐδα και η Μεγαλόπολη. Κακοποιούνται για δεκαετίες τώρα για το εθνικό καλό.
Η αλήθεια είναι ότι η Ελλάδα ήταν μια φτωχή χώρα, φτωχή ως προς τους πόρους τους ενεργειακούς, αλλά συνολικά, όλοι μαζί, όλες και όλοι μαζί, κακοποιήσαμε αυτές τις περιοχές μέσα από την εξόρυξη και καύση λιγνίτη τόσες δεκαετίες.
Η γη τους απαλλοτριώθηκε. Άνθρωποι που ζούσαν για γενιές ολόκληρες σε αρμονία με τη φύση, με τη γεωργία, με την κτηνοτροφία τους απαλλοτριώσαμε ως πολιτεία, ως πολιτεία των Ελλήνων και των Ελληνίδων τους απαλλοτριώσαμε τα χωράφια τους και, μάλιστα, σε τιμές που ήταν ιδιαίτερα αρνητικές για εκείνους τους ανθρώπους τότε σε σχέση με τα έσοδα που είχαν από τη γεωργική και κτηνοτροφική παραγωγή. Δεν πρέπει να το ξεχνάμε αυτό, γιατί έχουμε ένα χρέος όλοι μαζί.
Απαλλοτριώσαμε τη γη τους, το νερό τους και αλλοτριώσαμε τους ανθρώπους, τους μετατρέψαμε σε νεοκολίγους που εντάχθηκαν θέλαν δεν θέλαν στα εργοστάσια και στα ορυχεία της ΔΕΗ. Τους αποξενώσαμε από το περιβάλλον τους, όλα με το αντάλλαγμα –τι- της εξασφάλισης μιας θέσης εργασίας. Έλεγαν στα παιδιά τους: «Πήγαινε στο σχολείο να τελειώσεις, θα έχεις μια θέση στη ΔΕΗ», μια τοξική μονοκαλλιέργεια, που βέβαια έγινε για εθνικούς λόγους, τους οποίους παραδεχόμαστε, αλλά εμείς η Εθνική Αντιπροσωπεία εδώ στη Βουλή πρέπει να αναγνωρίσουμε αυτό το χρέος που έχουμε διαχρονικά και διαπαραταξιακά απέναντι στους ανθρώπους της Πτολεμαΐδας, απέναντι σε ανθρώπους της Μεγαλόπολης.
Καμένη γη αφήνουμε πίσω και καμένες ζωές με μεγάλα ποσοστά καρκίνου λόγω της καύσης του λιγνίτη, ιδίως στους ανθρώπους μας που δούλευαν στα ορυχεία στην εξόρυξη του λιγνίτη. Κάτι σαν ενδοοικογενειακή κακοποίηση είναι αυτό που έχουμε κάνει σε αυτές τις περιοχές. Και αφού τους κακοποιήσαμε τη γη τους, το νερό τους, τον αέρα τους, τις κοινότητες αυτές για τόσες δεκαετίες, τώρα ερχόμαστε και πατάμε ένα κουμπί και τους πετάμε στα σκουπίδια.
΄Έχουμε ευθύνη, λοιπόν, και έχουμε χρέος, το χρέος της αποκατάστασης τριών πράγματων: Της γης και του νερού που δηλητηριάζουμε τόσες δεκαετίες από τη μία, δεύτερον, την αποκατάσταση των ανθρώπων και, τρίτον, την αποκατάσταση της βιωσιμότητας των κοινοτήτων αυτών των ανθρώπων.
Τι έχουμε χρέος να αφήσουμε πίσω μας τα επόμενα πέντε-δέκα χρόνια στην Πτολεμαΐδα και στη Μεγαλόπολη;
Έχουμε υποχρέωση να αφήσουμε πίσω μας γόνιμη γη, καθαρό νερό, καθαρό αέρα, όχι, κυρίες και κύριοι της Κυβέρνησης, να πάμε στη δηλητηριασμένη γη και να βάλουμε φωτοβολταϊκά πάρκα από πάνω. Η γη πρέπει να ξαναγίνει γόνιμη, το νερό πρέπει να ξανακαθαρίσει, ο αέρας πρέπει να ξαναγίνει καθαρός.
Τα φωτοβολταϊκά, ναι, στις ταράτσες στην Αθήνα, στη Θεσσαλονίκη, στην Πάτρα, στο Ηράκλειο της Κρήτης στις ταράτσες, όχι στη γη που πρέπει να παραδώσουμε αποκαταστημένη, γόνιμη στους ανθρώπους της Πτολεμαΐδας, στους ανθρώπους της Μεγαλόπολης.
Όσον αφορά τους ανθρώπους, την αποκατάσταση των ανθρώπων, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, συνειδητοποιούμε τι κάνουμε με την απολιγνιτοποίηση; Καλά κάνουμε και κάνουμε απολιγνιτιποίηση, αλλά παρόλα αυτά, πατήσαμε ένα κουμπί και σταματήσαμε την οικονομία αυτών των περιοχών. Είναι το αντίστοιχο του να πάμε στην Κρήτη σήμερα και να πατήσουμε το κουμπί να σταματήσει τουρισμός. Αυτό δεν το λέω, δεν σας το προτείνω να το κάνετε. Ένα διανοητικό πείραμα είναι. Παρακαλώ μην το κάνετε.
Όμως, όταν πατήσαμε το κουμπί να σταματήσουμε τον τουρισμό, να σταματήσουμε την οικονομική ζωή λόγω του COVID, λόγω της πανδημίας, η Κυβέρνηση αντιγράφοντας άλλες κυβερνήσεις σωστά δημιουργήσατε το μοντέλο COVID. Ουσιαστικά κρατήσατε ζωντανές τις επιχειρήσεις μέσα από επιστρεπτέες… Καλώς-κακώς, κουτσά στραβά το κάνατε, όμως, με την παροχή του πεντακοσάρικου. Υπήρξε ένα μοντέλο του COVID, το οποίο μπορούμε να το εφαρμόσουμε στην περίπτωση της Πτολεμαΐδας και της Μεγαλόπολης σε μια μεταβατική περίοδο να μην κλείσουν αυτές οι κοινωνίες οικονομικά, όταν εμείς πατήσαμε το κουμπί να σταματήσει ο λιγνίτης. Καλά κάναμε και πατήσαμε το κουμπί να σταματήσει ο λιγνίτης. Όμως, χρειάζεται να εφαρμόσουμε ό,τι εφαρμόσαμε όταν κλείσαμε τον τουρισμό για να μην κλείσουν αυτές οι κοινωνίες.
Και, τέλος, αποκατάσταση της βιωσιμότητας των κοινοτήτων, βιώσιμων κοινοτήτων: Όλες αυτές τις δεκαετίες με τον λιγνίτη η εξάρτηση από αυτήν την τοξική μονοκαλλιέργεια ήταν τοξική για τις ζωές των ανθρώπων, αλλά και για τη βιωσιμότητα αυτών των κοινοτήτων. Είναι η απόδειξη αυτού που γίνεται τώρα. Αποφασίζουμε και δεν θέλουμε πλέον λιγνίτη και αυτές οι κοινωνίες κινδυνεύουν να μετατραπούν, όπως ακούσαμε προηγουμένως, σε μαύρες τρύπες.
Για αυτό πρέπει να βρει η πολιτεία ένα μοντέλο να μην εξαρτάται από μια μονοκαλλιέργεια, να μην εξαρτάται από κάτι το τοξικό, το οποίο κάποια στιγμή θα τελειώσει.
Μια άλλη αρχή που καλούμαστε ως πολιτεία, αν πραγματικά μας ενδιαφέρει η αποκατάσταση αυτών των κακοποιημένων περιοχών, μια άλλη αρχή που πρέπει να σκεφτούμε είναι η αρχή του ότι δεν πρέπει να επιβάλλουμε τίποτα σε αυτές τις κοινωνίες πλέον που δεν θα ήμασταν διατεθειμένοι να το δούμε να φυτρώνει γύρω μας, στη γειτονιά μας.
Αυτό που ζήσανε όλες αυτές τις δεκαετίες με τον λιγνίτη οι κυρίες και κύριοι των βορείων προαστίων δεν θα θέλατε να το έχουν στο διπλανό τους χωράφι. Σήμερα που προχωράμε στη νέα φάση με την απολιγνιτοποίηση δεν έχουμε το δικαίωμα να φυτέψουμε στη γη της Πτολεμαΐδας, στη γη της Μεγαλόπολης πράγματα που δεν θα θέλαμε στην Εκάλη, στο Παλαιό Ψυχικό, στη Βουλιαγμένη και στο Παλαιό Φάληρο.
Διαβάζοντας το νομοσχέδιό σας, κυρίες και κύριοι της Κυβέρνησης, για την ακρίβεια πριν καν το διαβάσουμε, όταν είδαμε τη διαδικασία που δρομολογήσατε, αν είναι δυνατόν, κύριε Υπουργέ, για ένα τέτοιο σημαντικό χρέος δεκαετιών αυτό το «ψεκάστε-σκουπίστε-νομοθετήστε», φέρνετε το νομοσχέδιο την Παρασκευή, το βάζετε στις επιτροπές τη Δευτέρα και την Πέμπτη το ψηφίζετε.
Είναι τρόπος αυτός να συμπεριφέρεστε στους ανθρώπους εκεί έξω; Υπάρχει διαδικασία διαβούλευσης. Θα έπρεπε να υπάρχει. Θα έπρεπε να πάρετε τις απόψεις. Θα έπρεπε να έχει γίνει κτήμα της κοινωνίας αυτό το νομοσχέδιο για την αποκατάσταση των περιοχών που έχουμε πλήξει όλοι μαζί ως πολιτεία διαχρονικά. Μόνο και μόνο από την ταχύτητα με την οποία νομοθετείτε φαίνεται ποια είναι η πρόθεση σας. Η νέα κακοποίηση των ήδη κακοποιημένων περιοχών είναι η πρόθεση σας, νέες εξαρτήσεις από νέες τοξικές διαδικασίες παραγωγικές, ψευτοπαραγωγικές είναι αυτό που θέλετε να κάνετε.
Μιλάτε στο νομοσχέδιο: Θα δημιουργήσετε –λέει-μια ειδική υπηρεσία δίκαιης αναπτυξιακής μετάβασης. Έχετε πάρει τον Τζορτζ Όργουελ και τον έχετε κάνει θεό σας. Η αντιστροφή του νοήματος των λέξεων πλέον. Ούτε δίκαιο είναι αυτό που περιγράφει το νομοσχέδιό σας ούτε αναπτυξιακό ούτε έχει σχέση με καμμία μετάβαση. Ποια είναι η ουσία του νομοσχεδίου σας, αν σας ρωτήσει κάποιος στον οποίο δεν έχετε λόγο να πείτε ψέματα, αντίθετα με εμάς και τον ελληνικό λαό;
Με τι θα αντικαταστήσετε τον λιγνίτη, κυρίες και κύριοι της Κυβέρνησης; Η απάντηση ξέρετε ποια είναι; Είναι απλή: Θα τους στέλνουμε τα σκουπίδια μας εκεί για καύση. Αυτή είναι η απάντησή σας. Θα τους στέλνουμε τα σκουπίδια μας από την Εκάλη, από το Παλαιό Ψυχικό, από τη Βουλιαγμένη, από την Αθήνα, τη Θεσσαλονίκη. Θα τους τα στέλνουμε για καύση.
Στους ανθρώπους, στους οποίους συμπεριφερόμαστε σα σκουπίδια, θα τους στέλνουμε τα σκουπίδια μας. Αυτή είναι η ουσία σας. Δεν κρύβετε ότι πάτε για καύση σκουπιδιών. Αυτή είναι η πραγματικότητα πίσω από τη σούπα των αρχικών SRF, RDF, Recovered Fuel κ.λπ..
Πρόκειται για πρωτόγονη καύση. Αυτό θα κάνετε. Δεν είστε οι μόνοι. Αυτό συμβαίνει και αλλού στην Ευρωπαϊκή Ένωση, γιατί το «πράσινο» πλυντήριο, το οποίο ουσιαστικά περιτυλίγει σε ένα ψευτοπράσινο περιτύλιγμα μια κατάμαυρη φαιά διαδικασία εφαρμόζεται και αλλού, όπως στη Βαρκελώνη.
Οι συνοδοιπόροι μας, κινήματα τα οποία διασυνδέονται με το ΜέΡΑ25, έχουν μακρά παράδοση στο να εναντιώνονται σε αυτήν την καύση RDF από τη Lafarge, όπως γίνεται και με τον Βόλο.
Εσείς ούτε καν διασυνδέετε την παραγωγή τσιμέντου με την καύση σκουπιδιών. Πάτε να στήσετε νέες τσιμινιέρες καύσης σκουπιδιών εκεί που δεν υπάρχει καν τσιμεντοβιομηχανία, στην περιοχή της Πτολεμαΐδας και της Μεγαλόπολης. Θα φέρετε νέους καρκίνους. Υπήρχαν οι καρκίνοι από τον λιγνίτη, τώρα φέρνετε και νέες μορφές καρκίνου. Γιατί ξέρετε πολύ καλά ότι το λεγόμενο RDF, Refuse Derived Fuel, δεν είναι ποτέ καθαρό από πλαστικά. Πηγαίνετε σε οποιονδήποτε ΧΥΤΑ να δείτε πώς γίνεται ο διαχωρισμός για αυτά τα πέλετ, τα οποία θα στέλνετε για RDF. Πιάστε το στα χέρια σας και πείτε μου αν δεν είναι το περισσότερο κομμάτι πλαστικό. Πλαστικά θα καίτε στην Πτολεμαΐδα, πλαστικά θα καίτε στη Μεγαλόπολη. Πείστε με ότι δεν είναι έτσι χτίζοντας ένα τέτοιο εργοστάσιο καύσης αυτών των RDF στην Εκάλη, στη Βουλιαγμένη, στο Παλαιό Φάληρο.
Και δεν είναι μόνο ότι πλήττεται έτσι περιβαλλοντολογικά η περιοχή της Πτολεμαΐδας και της Μεγαλόπολης. Ολόκληρη η Ελλάδα πλήττεται όχι μόνο, επειδή αυτά τα αέρια διαχέονται χωρίς κανέναν περιορισμό και χωρίς διακρίσεις, δεν είναι μόνο αυτό. Είναι και το γεγονός ότι, δημιουργώντας αυτήν τη διαδικασία ουσιαστικά μεταμοντέρνας καύσης των απορριμμάτων, καταργείτε τα κίνητρα από τους δήμους ανά τη χώρα της πραγματικής ανακύκλωσης και της πραγματικής μείωσης των σκουπιδιών που παράγουμε. Αυτό θα είναι διαχρονικά το μεγαλύτερο κόστος για τη χώρα πέραν του κόστους για την Πτολεμαΐδα και για τη Μεγαλόπολη.
Αν το σκεφτούμε, από τη δεκαετία του 1950 και μετά είχαμε τη ΔΕΗ, μια δημόσια επιχείρηση πανελλαδική, έτσι όπως έπρεπε να είναι, σωστά την έφτιαξε ο Κωνσταντίνος Καραμανλής, δημόσια, πανελλαδική, ολιστική να εμπεριέχει τόσο την παραγωγή όσο και τη διανομή, η οποία στο πλαίσιο της Πτολεμαΐδας και της Μεγαλόπολης ουσιαστικά εξαγόρασε τη γη και απορρόφησε τόσο τη φύση όσο και τους ανθρώπους μέσα στην κοιλιά της ΔΕΗ. Και μετά ερχόμαστε με τη νεοφιλελεύθερη στροφή του καπιταλισμού και αρχίζει η ιδιωτικοποίηση της ΔΕΗ, η κατάργηση αυτού του ολιστικού συστήματος τόσο από τις δικές σας κυβερνήσεις όσο και από τον ΣΥΡΙΖΑ με τη διάσπαση της ΔΕΗ, με τη σταδιακή ιδιωτικοποίησή της.
Από τη μια μεριά ο ένας αντίκτυπος φαίνεται στους λογαριασμούς του ηλεκτρικού ρεύματος. Για σκεφτείτε αυτό: Να είσαι ένας άνθρωπος που ζει στην Πτολεμαΐδα, που ζει στη Μεγαλόπολη και ταυτόχρονα να του πατάς το κουμπί, να του κλείνεις τις προδιαγραφές, να τους στέλνεις τα σκουπίδια να καίγονται εκεί και να του ανεβαίνει και η τιμή του ρεύματος.
Τι χειρότερο μπορείς να κάνεις σε μια κοινότητα από αυτό;
Η αύξηση της τιμής του ρεύματος έχει πολύ μεγάλη σημασία να συζητηθεί. Δεν θέλω να σπαταλήσω χρόνο για αυτό γιατί θέλω να παραμείνω στα θέματα της αποκατάστασης, αλλά ένα σχόλιο δεν μπορώ να μην το κάνω. Επανειλημμένως έχω πει από αυτό το Βήμα, οι Βουλευτές μας το έχουν πει, το ΜέΡΑ25 το έχουμε κάνει παντιέρα, καταργήστε αυτό το κατάπτυστο, το ανορθολογικό χρηματιστήριο ενέργειας, καταργήστε την οριακή τιμολόγηση, την τιμολόγηση σύμφωνα με το οριακό κόστος και όχι με το μέσο κόστος.
Μαθαίνω ότι Πρωθυπουργός πήγε στην Ευρωπαϊκή Ένωση και πρότεινε την κατάργηση του οριακού κόστους και εισέπραξε ένα τεράστιο Nein, όπως εισέπραξε όταν είχε ζητήσει μαζί με τον Πρόεδρο Μακρόν το ευρωομόλογο. Αυτό αποδεικνύει τη θέση μας ότι μόνο με τη ρήξη με την Ευρωπαϊκή Ένωση σε αυτά τα πράγματα, που είναι καταστροφικά για την Ευρώπη, για τους λαούς της Ευρώπης, για το περιβάλλον της Ευρώπης, μόνο μέσω της ρήξης μπορούν να γίνουν οι αλλαγές που είναι απαραίτητες στον τόπο αυτόν, αλλά και στην Ευρώπη ολόκληρη.
Πάει λοιπόν η δημόσια επιχείρηση ηλεκτρισμού, η οποία θα μπορούσε, αν είχε παραμείνει ολοκληρωμένη και όχι κατακερματισμένη, να αποτελέσει έναν μοχλό για την πραγματική πράσινη μετάβαση της Πτολεμαΐδας, της Μεγαλόπολης ενταγμένες αυτές οι περιοχές μέσα σε ένα ολιστικό σχέδιο πραγματικής πράσινης μετάβασης προς τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας πανελλαδικά. Αλλά δεν υπάρχει αυτό, το διαλύσατε. Στη θέση αυτού που ήταν κάποτε η ολιστική δημόσια επιχείρηση ηλεκτρισμού φέρνετε ένα καρτέλ κερδοσκοπίας, που στο όνομα της πράσινης μετάβασης κακοποιεί και δηλητηριάζει τόσο τις περιοχές, όπως η Πτολεμαΐδα και η Μεγαλόπολη, όσο και γενικότερα η χώρα.
Και έρχομαι τώρα, επειδή εμείς στο ΜέΡΑ25 δεν στεκόμαστε ποτέ μόνο στην κριτική, σε μία συγκεκριμένη πρόταση τριών σημείων για το τι θα έπρεπε να γίνει για την αποκατάσταση. Το πρώτο μέρος το είπα ήδη, αλλά θα το πω άλλη μια φορά. Μεσοπρόθεσμα, για να μη φύγουν όσοι έχουν απομείνει στην Πτολεμαΐδα και στην Μεγαλόπολη, μοντέλο Covid lockdown. Γιατί lockdown είναι αυτό που γίνεται και τώρα. Όταν κλείνεις τη μία βιομηχανία που υπάρχει ουσιαστικά εφαρμόζεις lockdown, shutdown, κλείσιμο, καραντίνα στην περιοχή. Τουλάχιστον χρησιμοποιήστε τα εργαλεία που φτιάξατε στο πλαίσιο της πανδημίας για να στηρίξετε όσες επιχειρήσεις έχουν μείνει εκεί, όσους εργαζόμενους έχουν μείνει άνεργοι σαν να είχαν κλειστεί μέσα στο σπίτι τους με lockdown από την Κυβέρνηση, γιατί αυτό ουσιαστικά έγινε.
Δεύτερον, νομοθετήστε ότι δεν μπορεί να υπάρξει ποτέ νέα μορφή εργοστασιακής παραγωγής του οτιδήποτε στην Πτολεμαΐδα και τη Μεγαλόπολη που δεν θα υπήρχε στην Αττική, δεν θα υπήρχε στα βόρεια προάστια.
Και τρίτον -το πιο σημαντικό- για να πάψει η εξάρτηση των κοινωνιών αυτών, των κοινοτήτων αυτών από τοξικές διαδικασίες με ημερομηνία λήξης, εφαρμογή ενός προγράμματος πολυκαλλιέργειας, και θα σας δώσω ένα παράδειγμα. Μιλάτε για φωτοβολταϊκά, εισαγωγής φαντάζομαι. Όλα θα τα φέρνουμε απ’ έξω, τα οποία θα τα πάρετε, λέει, απ’ έξω, θα τα αγοράσετε από τη Γερμανία, από την Κίνα και θα τα βάλετε πάνω στην αγροτική γη, την οποία δεν θα την αποκαταστήσετε.
Εμείς λέμε να αποκατασταθεί η γη και να δημιουργηθούν μέσα από συμπράξεις με ξένες εταιρείες μονάδες παραγωγής φωτοβολταϊκών στην Πτολεμαΐδα. Όχι για να τοποθετηθούν στο χώμα της Πτολεμαΐδας, αλλά για να τοποθετηθούν στις στέγες των πολυκατοικιών της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης.
Για το πράσινο υδρογόνο μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις όπου θα επιδοτηθούν από το Ταμείο Ανάκαμψης για την παραγωγή πράσινου υδρογόνου στην περιοχή. Η περιοχή να γίνει ένα παγκόσμιο παράδειγμα αποκατάστασης ορυχείων και γης με εταιρείες οι οποίες είτε παράγουν φωτοβολταϊκά, είτε παράγουν τις τεχνολογίες του πράσινου υδρογόνου, είτε επιδίδονται στην αποκατάσταση της γης και του νερού της περιοχής θα ανήκουν συμμετοχικά στους κατοίκους της περιοχής. Μιλάμε για μία ενεργειακή συμμετοχική δημοκρατία όχι μόνο για ενεργειακές κοινότητες, αλλά και για κοινότητες οι οποίες είναι συνιδιοκτήτες των νέων εταιρικών μορφών, που με την επιδότηση από το δημόσιο δημιουργούνται σε αυτές τις περιοχές.
Δεσμεύομαι ότι τον Γενάρη το ΜέΡΑ25 θα είναι στην Κοζάνη για να καταθέσει συγκεκριμένο αναπτυξιακό περιφερειακό πρόγραμμα για τις περιοχές αυτές.
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, κλείνοντας, σήμερα αντί για έναν τρόπο να εκπληρώσουμε το χρέος μας στις κακοποιημένες αυτές περιοχές έχετε φέρει ένα φαιοκατάμαυρο νομοσχέδιο σε πράσινο περιτύλιγμα, που βασικά αυτό που κλείνει το μάτι και λέει ο ένας στον άλλον -οι Βουλευτές που θα το ψηφίσετε- είναι «εδώ τους σκοτώναμε τόσες δεκαετίες με λιγνίτη στο SRF RDF θα κολλήσουμε; Ιδίως όταν οι φίλοι μας που θα έχουν αυτές τις εταιρείες που θα παράγουν ηλεκτρική ενέργεια καίγοντας σκουπίδια έχουν τόσα χρήματα να βγάλουν». Στον τζόγο, στην τσιμεντοποίηση, στο χρέος και στα funds, που είναι το βασικό οικονομικό μοντέλο της Μητσοτάκης ΑΕ, σήμερα έρχεστε να προσθέσετε και την καύση σκουπιδιών. Είστε υπόδειγμα της ανάπτυξης της υπανάπτυξης.
Σας ευχαριστώ.