Αλυσόδεσαν τη ΔΕΗ με «πράσινο δανεισμό» 1,6 δισ. ευρώ μέσα στο 2021, της επέβαλαν να σβήσει νωρίτερα τα λιγνιτικά εργοστάσια και την ανάγκασαν να καταναλώνει περισσότερο εισαγόμενο φυσικό αέριο, στέλνοντας τον λογαριασμό στους καταναλωτές!
Μια από τις αθέατες πλευρές της τραγωδίας που βιώνουν εκατομμύρια καταναλωτές και σύμπασα η ελληνική οικονομία με τους υπερδιογκωμένους λογαριασμούς ηλεκτρικού ρεύματος αποκαλύπτει ένα πρώην στέλεχος της ΔΕΗ. Ο Κώστας Σταματάκης, χημικός μηχανικός και μηχανολόγος μηχανικός ΕΜΠ, διευθυντής επί σειρά ετών στις Προμήθειες των Ορυχείων και στο Κέντρο Δοκιμών-Ερευνών της ΔΕΗ, καταγράφει σε κείμενό του τη σειρά των «λανθασμένων αποφάσεων» της διοίκησης της εταιρείας θέτοντας στο επίκεντρο την επίσπευση της απόσυρσης των λιγνιτικών μονάδων που επί χρόνια εξασφάλιζαν φτηνό ρεύμα για την ανάπτυξη της χώρας.
Βέβαια, οι προθέσεις της κυβέρνησης για εσπευσμένη απόσυρση του λιγνίτη είχαν φανεί από τον Σεπτέμβριο του 2019, όταν ο πρωθυπουργός Κ. Μητσοτάκης είχε ανακοινώσει ότι τα εργοστάσια θα σβήσουν το 2023. Οι πανηγυρισμοί τότε των οικολογούντων και των συστημάτων που υποστηρίζουν την κυβέρνηση σκέπασαν τους προβληματισμούς όσων έλεγαν ότι αυτό οδηγεί σε αύξηση της ηλεκτροπαραγωγής από εισαγόμενο φυσικό αέριο.
Στο τέλος του 2019, ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της ΔΕΗ Γ. Στάσσης το κατέστησε σαφέστερο λέγοντας ότι το μερίδιο του λιγνίτη θα πέσει από το 37% το 2019 στο 8% το 2024. Ομως, στο κείμενο του συνταξιούχου, πλέον, διευθυντή της ΔΕΗ, που στο παρελθόν είχε δραστηριοποιηθεί συνδικαλιστικά με την (προσκείμενη στη Ν.Δ.) ΔΑΚΕ, δημοσιευμένο στον ιστότοπο militaire.gr, αναδεικνύεται η σημασία συγκεκριμένων κινήσεων μέσα στο 2021:
- Οι τιμές χονδρικής του ηλεκτρικού ρεύματος κυμαίνονταν το πρώτο εξάμηνο του 2021 όπως και ολόκληρο το 2020 πολύ χαμηλά (40-50 ευρώ ανά μεγαβατώρα έναντι 230 τώρα) λόγω των αλλεπάλληλων λοκντάουν και της μείωσης στην κατανάλωση και στις τιμές των καυσίμων. Οι μειώσεις εκείνες όμως δεν πέρασαν στους πελάτες της ΔΕΗ, αλλά «αξιοποιήθηκαν στα οικονομικά αποτελέσματα της εταιρείας και σε μεγάλα, πλουσιοπάροχα μπόνους σε συνδυασμό με υπερπολυτελή αυτοκίνητα για τη διοίκηση».
- Με δεδομένες τις χαμηλές τιμές φυσικού αερίου, η ΔΕΗ ανακοινώνει ότι θα σβήσει ακόμη νωρίτερα τα λιγνιτικά εργοστάσια, δηλαδή το 2021. Το αναφέρει σε επιστολή της η οποία όμως δεν γίνεται δεκτή από τον Ανεξάρτητο Διαχειριστή Μεταφοράς Ηλεκτρικού Ρεύματος (ΑΔΜΗΕ) καθώς η απόσυρση ισχύος 2.256 Μεγαβάτ θα προκαλούσε θέματα ασφάλειας του συστήματος.
- Ομως, η μείωση των τιμών του φυσικού αερίου ήταν ένα φαινόμενο συγκυριακό και αυτό φάνηκε το φθινόπωρο του 2021, όταν πήραν τον ανήφορο λόγω αυξημένης ζήτησης και γεωπολιτικών κρίσεων. Συγκρίνοντας πλέον τις τιμές μεταβλητού κόστους μεταξύ μονάδων λιγνίτη και φυσικού αερίου, «οι λιγνιτικές είναι πολύ φτηνότερες». Το αντελήφθη αυτό η διοίκηση της ΔΕΗ και συνεχίζει να χρησιμοποιεί 3 από τις 8 διαθέσιμες μονάδες αν και πριν από έναν χρόνο αποφάσιζε την απόσυρση όλων. Γιατί όμως δεν χρησιμοποιεί και τις 8 διαθέσιμες λιγνιτικές; Αν το έκανε αυτό, υπολογίζει ο κ. Σταματάκης, η μέση χονδρική τιμή που σήμερα είναι 230 ευρώ ανά μεγαβατώρα, ενώ σε ώρες αιχμής φτάνει και στα 350 ευρώ, θα περιοριζόταν στα 150 ευρώ. Αρα και οι ρήτρες αναπροσαρμογής στους λογαριασμούς θα κόβονταν στη μέση!
Οι ρήτρες των ομολόγων
Η απάντηση βρίσκεται στις απαιτήσεις των δανείων που έλαβε η ΔΕΗ μέσα στο 2021, τα οποία διαθέτουν ρήτρα διοξειδίου του άνθρακα. Εκείνος ο «πράσινος δανεισμός» είχε περάσει στη δημοσιότητα με έντονους πανηγυρισμούς, διότι η ΔΕΗ έπαιρνε πιο φτηνό χρήμα, αποπλήρωνε παλιά δάνεια και βελτίωνε τα κέρδη της. Το κόστος όμως έμελλε να πέσει στην πλάτη της κατανάλωσης. Αναλυτικά:
■ Τον Μάρτιο του 2021, η ΔΕΗ εξέδωσε (μέσω Goldman Sachs-HSBC) ομόλογα βιωσιμότητας ύψους 775 εκατομμυρίων ευρώ με ρήτρα μείωσης των ρύπων διοξειδίου του άνθρακα κατά 40%.
■ Τον Ιούλιο, μέσω ομολόγου αειφορίας, συγκέντρωσε 500 εκατομμύρια ευρώ με επιτόκιο 3,375% και την υποχρέωση να μειώσει τους ρύπους κατά 57%.
■ Τον Αύγουστο εξέδωσε κοινό ομολογιακό δάνειο 300 εκατομμυρίων (Alpha, Eurobank), αναλαμβάνοντας την υποχρέωση να μειώσει τις εκπομπές ρύπων CO2 κατά 40% έως το τέλος του 2022.
Ολος ο παραπάνω δανεισμός προβλέπει συγκεκριμένες ποινές για τη ΔΕΗ και αυξημένα επιτόκια εάν διαπιστωθεί ότι αυξάνονται οι ρύποι λόγω λειτουργίας των λιγνιτικών μονάδων που εκπέμπουν περισσότερο CO2 από εκείνες του φυσικού αερίου. Τότε, η διοίκηση της ΔΕΗ αλλά και η κυβέρνηση επαίρονταν δημοσίως για τη μείωση του κόστους δανεισμού. Ιδιωτικώς, τα στελέχη της ΔΕΗ πανηγύριζαν για τα μπόνους που θα λάμβαναν λόγω αυξημένων κερδών, όπως επίσης πανηγύριζαν οι εισαγωγείς φυσικού αερίου και οι ανταγωνιστές της ΔΕΗ που παράγουν ρεύμα μόνο μέσω φυσικού αερίου και πλέον θα μπορούσαν να την ανταγωνιστούν στα ίσια.
Οι μόνοι που έμειναν να πληρώσουν το μάρμαρο ήταν οι καταναλωτές στους οποίους μετακυλίστηκαν οι πολλαπλασιαζόμενες τιμές του φυσικού αερίου. Τα «χρυσά μπόνους» θα συνεχίσουν να πληρώνονται στα «γαλάζια» στελέχη καθώς τα λειτουργικά κέρδη της ΔΕΗ αναμένονται υψηλότατα και το 2021, «εις υγείαν των κορόιδων». Και η «πράσινη ανάπτυξη» θα δυσφημηθεί ακόμη περισσότερο ως όραμα που φουσκώνει συγκεκριμένες τσέπες...