Συμβολή, αναλογικά μικρότερη των υψηλών τόνων που έχει προσλάβει το θέμα στην δημόσια σφαίρα, αναμένεται να έχει η φορολόγηση του υπερκέρδους των ενεργειακών ομίλων στην μάχη κατά της ενεργειακής ακρίβειας. Εξαιρώντας κανείς τις ΑΠΕ που ούτως ή άλλως επιστρέφουν το όποιο πλεόνασμα στο Ταμείο Ενεργειακής Μετάβασης, το βάρος πέφτει στις υπόλοιπες τεχνολογίες, δηλαδή στον λιγνίτη, τα υδροηλεκτρικά και το φυσικό αέριο.
Η αποτελεσματικότητα ωστόσο του μέτρου θα φανεί όταν μέσα στο προσεχές διάστημα, οι μεγάλες εταιρείες του χώρου θα ανακοινώσουν τα αποτελέσματα για το 2021 και θα ολοκληρωθεί ο σχετικός έλεγχος της ΡΑΕ. Η έρευνα αφορά το διάστημα από τον Οκτώβριο του 2021 έως σήμερα, το οποίο και θα συγκριθεί με το αντίστοιχο περσινό, ώστε να διαπιστωθεί εάν υπάρχουν και πόσα είναι τα υπερκέρδη των εταιρειών.
Το σκεπτικό του μέτρου είναι ότι η ΡΑΕ θα συνυπολογίσει τα έσοδα των εταιρειών από τη παραγωγή (από την οποία έχουν κέρδη) και εκείνα από τη προμήθεια (συχνά γράφουν ζημιές) και η όποια διαφορά προκύψει σε σχέση με πέρυσι, θα φορολογηθεί με συντελεστή 90%. Αν για παράδειγμα μια εταιρεία έχει κερδοφορία 100 εκατ. ευρώ, όταν την προηγούμενη περίοδο είχε πετύχει 90 εκατ ευρώ, τότε αυτή η διαφορά των 10 εκατ. θα φορολογηθεί με 90%.
Ποιους αφορά
Του μέτρου εξαιρούνται οι επενδύσεις σε ΑΠΕ, οι οποίες λειτουργούν με «κλειδωμένες» εγγυημένες τιμές, στις οποίες και πληρώνονται οι παραγωγοί ανεξάρτητα από το ύψος της χονδρικής τιμής της αγοράς. Στην περίπτωση για παράδειγμα ενός αιολικού πάρκου με εγγυημένη τιμή τα 100 ευρώ/ Mwh, ακόμη και όταν η Οριακή Τιμή Συστήματος (χονδρική), φτάσει στα 350 ευρώ ευρώ/ Mwh, εκείνο συνεχίζει να πληρώνεται με 100 ευρώ. Τα υπόλοιπα 250 ευρώ καταλήγουν στον Ειδικό Λογαριασμό ΑΠΕ (ΕΛΑΠΕ) και μέσω αυτού στο Ταμείο Ενεργειακής Μετάβασης, το οποίο χρηματοδοτεί τις επιδοτήσεις που ανακοινώνει κάθε μήνα η κυβέρνηση στο ρεύμα και το φυσικό αέριο. Συνολικά κατά τη διάρκεια της ενεργειακής κρίσης, οι υψηλές χονδρεμπορικές τιμές έχουν δημιουργήσει ένα πλεόνασμα πάνω από 800 εκατ ευρώ, τα οποία και έχουν επιστρέψει στην κατανάλωση μέσω του συγκεκριμένου Ταμείου, δηλαδή του βασικού μοχλού για τη χρηματοδότηση των πακέτων στήριξης.
Λιγνίτες, υδροηλεκτρικά
Επεται η τεχνολογία των υδροηλεκτρικών, μονάδες αποσβεσμένες, με ένα πολύ μικρό λειτουργικό κόστος, που όντως έχουν αποκομίσει κέρδη. Αλλά αυτή η διαφορά μεταξύ του πολύ χαμηλού μεταβλητού κόστους των μονάδων και της οριακής τιμής του συστήματος, έχει επιστρέψει, σύμφωνα με τη ΔΕΗ στην αγορά μέσω της πολιτικής επιδοτήσεων και εκπτώσεων προς τους καταναλωτές που ακολουθεί η επιχείρηση. Το ίδιο ισχύει και για τα κέρδη από την λιγνιτική παραγωγή. Αυτός είναι και ο λόγος που το 2021, η επιχείρηση αναμένεται να εμφανίσει οριακά θετικά αποτελέσματα. Στο θέμα είχε αναφερθεί προ μερικών εβδομάδων, πάλι από το βήμα της Βουλής, ο πρωθυπουργός, που απαντώντας στον αρχηγό της αξιωματικής αντιπολίτευσης, είχε δηλώσει για τη ΔΕΗ ότι «δεν θα βγάλει καθόλου κέρδος φέτος ή θα έχει οριακά κέρδη», καθώς όλη της η κερδοφορία αξιοποιήθηκε για να στηρίξει νοικοκυριά και επιχειρήσεις.
Φυσικό αέριο
Οταν οι τιμές φυσικού αερίου διαμορφώνονται υψηλότερα από το μεταβλητό τους κόστος οι μονάδες συνδυασμένου κύκλου βγάζουν κέρδη, ωστόσο όταν οι τιμές πέφτουν μπαίνουν μέσα. Διότι η τιμή πώλησης του αερίου καθορίζεται βάσει της μέσης τιμής εισαγωγής του προηγούμενου μήνα. Πρακτικά δηλαδή τον Μάρτιο, ενσωματώνεται στην ελληνική αγορά το κόστος του φυσικού αερίου που καταγράφηκε το Φεβρουάριο. Τον περασμένο μήνα, η μέση τιμή του αερίου ήταν στα 85 ευρώ/ MWh, ενώ χθες έκλεισε στα 108 ευρώ/ MWh. Αρα, μια εταιρεία που έχει αγοράσει φθηνότερα, πουλάει ακριβότερα, αποκομίζοντας προφανώς κέρδος. Τον επόμενο όμως μήνα, αν η εταιρεία έχει αγοράσει αέριο στα 108 ευρώ/ MWh, αλλά η τιμή σποτ πέσει π.χ στα 80 ευρώ, θα μπαίνει μέσα.