Συνέντευξη του τομεάρχη Περιβάλλοντος και Ενέργειας και βουλευτή Β’ Θεσσαλονίκης του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ στην εφημερίδα «Documento»
«Δεν μπορούμε να μένουμε ατάραχοι, όταν υπάρχει μια επαναλαμβανόμενη μεθόδευση για να συγκαλυφθούν τα υπερκέρδη και έχουμε πλέον στοιχεία από το πόρισμα της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας (ΡΑΕ) ότι για ένα εξάμηνο το κόστος της χονδρεμπορικής εκτινάχτηκε από 1,5 σε 6,5 δισ. ευρώ, κόστος που σηκώνουν η κοινωνία και η οικονομία», σημείωσε ο τομεάρχης Περιβάλλοντος και Ενέργειας και βουλευτής Β’ Θεσσαλονίκης του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, Σωκράτης Φάμελλος, σε συνέντευξη που παραχώρησε στην εφημερίδα «Documento» και στη δημοσιογράφο, Μαριάννα Τόλια.
«Το πόρισμα της ΡΑΕ δεν έδωσε απαντήσεις στο φλέγον πρόβλημα της ελληνικής κοινωνίας», πρόσθεσε και ανέφερε περιληπτικά τις σημαντικότατες, όπως τις χαρακτήρισε, ελλείψεις στον προσδιορισμό των υπερκερδών. Πρώτον, την παράλειψη του κρίσιμου τριμήνου Ιουλίου-Σεπτεμβρίου του ’21, δεύτερον, την επιλογή προβληματικής μεθοδολογίας για τον υπολογισμό των υπερκερδών αφού συγκρίνει το περιθώριο κέρδους μεταξύ δύο χρονικών περιόδων εισάγοντας τις στρεβλώσεις του παρελθόντος, τρίτον, την προσπάθεια μείωσης των υπερκερδών συμψηφίζοντας τις διακριτές αγορές της παραγωγής και της προμήθειας, κάτι που δεν επιτρέπει ούτε η EE και τέταρτον, τη μη συμπερίληψη των ουρανοκατέβατων κερδών από τις ΑΠΕ και τα κέρδη από την προμήθεια φυσικού αερίου. «Λείπουν, κατά συνέπεια, στοιχεία τα οποία μειώνουν το τελικό ποσό που πρέπει να επιστραφεί στους καταναλωτές».
Ο Σ. Φάμελλος αποδόμησε το παραπλανητικό επιχείρημα της Νέας Δημοκρατίας και προεκλογικά αλλά και μετεκλογικά, περί χρεοκοπημένης ΔΕΗ, για να τη μετατρέψει από τη μια μεριά σε όχημα με αποκλειστικό σκοπό την κερδοφορία και από την άλλη να ιδιωτικοποιήσει και να ξεπουλήσει κρίσιμες ενεργειακές υποδομές της Ελλάδας. «Με αυτό το επιχείρημα η ΔΕΗ μετατράπηκε σε ιδιωτική εταιρεία που έχει βασική προτεραιότητα την κερδοφορία στο χρηματιστήριο και όχι το κοινωνικό και αναπτυξιακό όφελος -ενώ αυτή ήταν η σταθερή προτεραιότητα όλων των κυβερνήσεων μέχρι σήμερα», τόνισε.
Παρουσίασε επίσης τα εργαλεία που μπορούν να μειώσουν τώρα την τιμή της ηλεκτρικής ενέργειας τουλάχιστον κατά 50% έως 60%, κόβοντας υπερκέρδη, πριν την εφαρμογή επιδοτήσεων καθώς και τις στρατηγικές επιλογές της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ την επόμενη μέρα στην ενέργεια.
Ο Σ. Φάμελλος σχολίασε τέλος τα πρόσφατα μέτρα που ανακοίνωσε η κυβέρνηση για τη μείωση των τιμών ρεύματος: «Οι τελευταίες ανακοινώσεις του περιλαμβάνουν μια ασαφή δέσμευση για εφαρμογή μηχανισμού μείωσης της τιμής ηλεκτρικής ενέργειας, με τρομερή καθυστέρηση, από τον Ιούλιο και μετά. Αυτό όμως σημαίνει ότι για τους επόμενους τρεις μήνες τα νοικοκυριά, οι αγρότες, οι επιχειρήσεις, οι επαγγελματίες, οι δήμοι θα λαμβάνουν λογαριασμούς-φωτιά. Όμως διαβάζουμε ότι σε Ισπανία και Πορτογαλία εφαρμόστηκε ήδη λύση που δίνει 37% φτηνότερο ρεύμα στα νοικοκυριά και 70% στις επιχειρήσεις. Από την άλλη, η δέσμευση Μητσοτάκη για επιστροφή των άδικων υπερκερδών φαίνεται ότι τελικά αποδομείται, αφού η κυβέρνηση κάνει ό,τι μπορεί για να τα μειώσει, ενώ πολλαπλασιάζονται οι απλήρωτοι ληξιπρόθεσμοι λογαριασμοί αλλά και οι εντολές ρευματοκοπής.
Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της συνέντευξης όπως δημοσιεύτηκε:
Στη συνεδρίαση της Βουλής είχατε λόγο οργισμένο. Θεωρήσατε ότι υπήρξε παρέμβαση της κυβέρνησης στο πόρισμα της ΡΑΕ για τη συγκάλυψη των υπερκερδών;
Έχετε δίκιο ότι ήμασταν οργισμένοι στη Βουλή. Όταν υπάρχει μια επαναλαμβανόμενη μεθόδευση για να συγκαλυφθούν τα υπερκέρδη και έχουμε πλέον στοιχεία από το πόρισμα της ΡΑΕ ότι για ένα εξάμηνο το κόστος της χονδρεμπορικής εκτινάχτηκε από 1,5 σε 6,5 δισ. ευρώ, κόστος που σηκώνουν η κοινωνία και η οικονομία, δεν μπορούμε να μένουμε ατάραχοι. Το πόρισμα δεν έδωσε τις απαντήσεις που αντιστοιχούν στο φλέγον πρόβλημα της ελληνικής κοινωνίας. Η κυβέρνηση αρνιόταν εδώ και πολύ καιρό να παραδεχτεί ότι υπάρχουν υπερκέρδη. Ακόμη και μετά την παραδοχή του πρωθυπουργού στις 28 Μαρτίου στη Βουλή ότι θα φορολογήσει τα υπερκέρδη στο Φόρουμ των Δελφών στις αρχές Απριλίου, ο κ. Σκρέκας δήλωνε ότι ψάχνουμε για υπερκέρδη και δεν τα βρίσκουμε. Τελικά τα βρήκανε τα υπερκέρδη. Ο κ. Σκρέκας όμως, με την επιστολή του στις 28 Απριλίου προς τη ΡΑΕ -με τουλάχιστον ένα μήνα καθυστέρηση σε σχέση με τη δέσμευση του πρωθυπουργού- επιχείρησε να μεθοδεύσει το πόρισμα της ΡΑΕ. Πρότεινε δηλαδή μια μεθοδολογία υπολογισμού των υπερκερδών -τη σύγκριση των οικονομικών καταστάσεων- την οποία ορθώς δεν υιοθέτησε η ΡΑΕ. Παρέμειναν όμως στο πόρισμα σοβαρές ελλείψεις στον τρόπο υπολογισμού των υπερκερδών που ακολούθησε η αρχή. Ακόμη ωστόσο και μετά τη δημοσιοποίηση των 927 εκατ. ευρώ ως υπερκερδών από τη ΡΑΕ υπήρξε και υπάρχει ακόμη προσπάθεια από την κυβέρνηση να τα περιορίσει περαιτέρω μέσω αφαίρεσης εκπτώσεων, κόστους σταθερών τιμολογίων, εξόδων δηλαδή της εμπορίας, κάτι το οποίο είναι απαράδεκτο. Όλα αυτά προφανώς είναι σε αντίθεση με την ανάγκη της κοινωνίας να βρεθούν τα υπερκέρδη, να φορολογηθούν και να επιστραφούν.
Χαρακτηρίσατε το πόρισμα της ΡΑΕ ως εγχειρίδιο μείωσης υπερκερδών με εντολή του Μεγάρου Μαξίμου.
Το πόρισμα που ήρθε στη Βουλή θεωρούμε ότι έχει σημαντικότατες ελλείψεις στον προσδιορισμό των υπερκερδών που θα περιγράψω περιληπτικά.
Πρώτον, παραλείπεται ένα κρίσιμο τρίμηνο το τρίμηνο Ιουλίου-Σεπτεμβρίου του ‘21 παρότι είχε ήδη αυξηθεί η τιμή χονδρικής, περίοδο που είχε συμπεριλάβει και ο Αλέξης Τσίπρας στη Βουλή στις 23 Μαρτίου. Δεύτερον, η μεθοδολογία που τελικά επέλεξε η ΡΑΕ είναι προβληματική γιατί συγκρίνει το περιθώριο κέρδους μεταξύ δύο χρονικών περιόδων εισάγοντας τις στρεβλώσεις του παρελθόντος, ενώ εμείς ζητάμε να υπολογιστούν τα υπερκέρδη με βάση το κόστος παραγωγής, με εύλογο ποσοστό κέρδους, σε σύγκριση με την τιμή πώλησης στη χονδρεμπορική. Τρίτον, επιχειρεί να μειώσει τα υπερκέρδη συμψηφίζοντας τις διακριτές αγορές της παραγωγής και της προμήθειας, κάτι που δεν επιτρέπει ούτε η EE. Τέταρτον, δεν περιέχει τα ουρανοκατέβατα κέρδη από τις ΑΠΕ τα οποία αναγνωρίζει μέχρι και η Koμισιόν, ούτε τα κέρδη από την προμήθεια φυσικού αερίου. Λείπουν, κατά συνέπεια, στοιχεία τα οποία μειώνουν το τελικό ποσό που πρέπει να επιστραφεί στους καταναλωτές.
Η ΝΔ προεκλογικά έπαιξε πολύ το χαρτί του υποτιθέμενου κινδύνου χρεοκοπίας της ΔΕΗ επί ΣΥΡΙΖΑ και ως κυβέρνηση έδειξε να χαράσσει όλη την ενεργειακή πολιτική της χώρας με μόνο στόχο την κερδοφορία μιας ιδιωτικής ΔΕΗ.
Καταρχάς δεν ξέρω ποια χρεοκοπημένη εταιρεία θα κατάφερνε να κρατήσει επί τεσσεράμισι χρόνια σταθερά τα τιμολόγια, να κάνει μεγάλες επενδύσεις, να μειώσει τον δανεισμό της κατά 1 δισ ευρώ και να έχει θετικό EBITDA μέχρι και το πρώτο εξάμηνο του ’18, όπως και όλο το ’19. Θυμίζω ότι δεν εφαρμόστηκε ρήτρα αναπροσαρμογής στη ΔΕΗ επί κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ και τα τιμολόγιά της δεν αυξήθηκαν ούτε κατά 1 ευρώ!
Η Νέα Δημοκρατία και προεκλογικά αλλά και μετεκλογικά χρησιμοποιεί το παραπλανητικό επιχείρημα της χρεοκοπημένης ΔΕΗ για να τη μετατρέψει από τη μια μεριά σε όχημα με αποκλειστικό σκοπό την κερδοφορία και από την άλλη να ιδιωτικοποιήσει και να ξεπουλήσει κρίσιμες ενεργειακές υποδομές της Ελλάδας. Με αυτό το επιχείρημα η ΔΕΗ μετατράπηκε σε ιδιωτική εταιρεία που έχει βασική προτεραιότητα την κερδοφορία στο χρηματιστήριο και όχι το κοινωνικό και αναπτυξιακό όφελος -ενώ αυτή ήταν η σταθερή προτεραιότητα όλων των κυβερνήσεων μέχρι σήμερα.
Με αυτό το επιχείρημα η ΔΕΗ προχώρησε στα εξής:
• Σε μια αδικαιολόγητα μεγάλη αύξηση των τιμολογίων της την 1η Σεπτεμβρίου του 2019 με αποτύπωμα κόστους στην κοινωνία 500 εκατ. ευρώ.
• Σε ακραία χαρακτηριστικά αισχροκέρδειας από το πρώτο εξάμηνο του 2020, όταν η ΔΕΗ είχε φτάσει να πουλάει ρεύμα στη λιανική σε τετραπλάσια τιμή από ό,τι της κόστιζε στη χονδρεμπορική. Τον Απρίλιο του 20 μέσα στην πανδημία αγόραζε 28 ευρώ τη μεγαβατώρα και την πουλούσε 110 ευρώ.
• Η ΔΕΗ συμμετείχε επίσης στο καρτέλ που λειτουργεί στην αγορά ηλεκτρισμού με την έναρξη λειτουργίας του Target Model, δηλαδή από την 1η Νοεμβρίου του 2020 σε αυτό που όλοι ζούμε σήμερα.
• Η ΔΕΗ επέβαλε στις 5 Αυγούστου 2021 τη ρήτρα αναπροσαρμογής, τη ρήτρα Μητσοτάκη που μεταφέρει 100% το κόστος όλης αυτής της στρεβλής λειτουργίας της ενεργειακής αγοράς στους καταναλωτές νοικοκυριά και επιχειρήσεις.
• Η ΔΕΗ ύστερα από 70 χρόνια απώλεσε το 17% των μετοχών και την πλειοψηφία του δημοσίου στη ΔΕΗ. Ταυτόχρονα, εκχώρησε το 49% του ΔΕΔΔΗΕ του δικτύου διανομής ηλεκτρικής ενέργειας με κεντρικό ρόλο στη διείσδυση των ΑΠΕ.
• Η ΔΕΗ με νόμο του κ. Χατζηδάκη, τον 4643, μετατράπηκε σε μαγαζί βολέματος γαλάζιων παιδιών. Καταργήθηκαν οι προσλήψεις μέσω ΑΣΕΠ, καταργήθηκε η συλλογική σύμβαση για τους νέους εργαζόμενους, πολλαπλασιάστηκαν οι γενικοί διευθυντές, οι διευθυντές, οι βοηθοί διευθυντές και στη ΔΕΗ και στον ΔΕΔΔΗΕ, ακόμη και σε τμήματα που δεν είχαν προσωπικό, εκτοξεύοντας το κόστος διοίκησης όχι μόνο με την περίπτωση του κ. Στάσση, που εξαπλασίασε τις αμοιβές του, αλλά και συνολικά, καθώς με συγκριτικά στοιχεία από το 2018 έως το 2021 αυξήθηκε κατά 270%.
Υπό τις παρούσες συνθήκες τι θα κάνατε εσείς νια να μειωθεί η τιμή του ρεύματος;
Υπάρχουν εργαλεία που μπορούν να μειώσουν τώρα την τιμή του ηλεκτρισμού τουλάχιστον κατά 50% έως 60%, πριν από την εφαρμογή των επιδοτήσεων, με τον καθορισμό ανώτατου ποσοστού κέρδους ανά μονάδα παραγωγής στη χονδρεμπορική (π.χ 5%), επιλογή που καταπολεμά την αισχροκέρδεια -εφαρμογή του μοντέλου της Ιβηρικής- που προλαμβάνει τα «ουρανοκατέβατα κέρδη» και θεσπίζει την υποχρεωτικότητα διμερών προθεσμιακών συμβολαίων. Μετά θα ακολουθούσαν οι επιδοτήσεις, γιατί σε κάθε άλλη περίπτωση οι επιδοτήσεις στηρίζουν και χρηματοδοτούν τα υπερκέρδη, όπως συμβαίνει σήμερα. Σε στρατηγικό επίπεδο, ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ θα προχωρούσε σε ομαλή ταυτόχρονη απεξάρτηση του μείγματος από τον λιγνίτη και το φυσικό αέριο και δεν θα δέσμευε την ελληνική ηλεκτροπαραγωγή στο ορυκτό, εισαγόμενο και πανάκριβο φυσικό αέριο, επιλογή που εξυπηρετεί μόνο λίγα ιδιωτικά συμφέρονται και όχι το κοινωνικό και δημόσιο συμφέρον.
Θα προχωρούσαμε σε ένα ομαλό και συντεταγμένο σχέδιο για τη δίκαιη μετάβαση των λιγνιτικών περιοχών, στη βάση της αρχής «κανείς να μη μείνει πίσω» με ειδική μέριμνα για τη δημιουργία νέων θέσεων απασχόλησης και θα υλοποιούσαμε έργα αποκατάστασης των λιγνιτωρυχείων. Εξάλλου, ο ΣΥΡΙΖΑ δημιούργησε το πρώτο Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης το 2018!
Στρατηγικά επείγει:
• Η αποκατάσταση του Δ της ΔΕΗ προς όφελος της κοινής ωφέλειας, της κοινωνίας και της οικονομίας
• Η διασφάλιση της ενεργειακής ασφάλειας με αξιοποίηση του λιγνίτη, σύμφωνα με τα περιβαλλοντικά και κλιματικά όρια (15% έως 20% της ηλεκτρικής κατανάλωσης)
• Η προώθηση των ΑΓΙΕ με ενεργειακές κοινότητες, σχεδιασμό χωροθέτησης ΑΠΕ, αλλά και της αποθήκευσης ενέργειας και ενός ευρέος προγράμματος εξοικονόμησης ενέργειας.
Ο κ. Μητσοτάκης δεν διεκδίκησε στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Μαρτίου λύση προς όφελος της Ελλάδας, αλλά δεν κάνει και τίποτε που να σταματάει την παραγωγή υπερκερδών στη χώρα μας.
Οι τελευταίες ανακοινώσεις του περιλαμβάνουν μια ασαφή δέσμευση για εφαρμογή μηχανισμού μείωσης της τιμής ηλεκτρικής ενέργειας, με τρομερή καθυστέρηση, από τον Ιούλιο και μετά. Αυτό όμως σημαίνει ότι για τους επόμενους τρεις μήνες τα νοικοκυριά, οι αγρότες, οι επιχειρήσεις, οι επαγγελματίες, οι δήμοι θα λαμβάνουν λογαριασμούς-φωτιά. Όμως διαβάζουμε ότι σε Ισπανία και Πορτογαλία εφαρμόστηκε ήδη λύση που δίνει 37% φτηνότερο ρεύμα στα νοικοκυριά και 70% στις επιχειρήσεις. Από την άλλη, η δέσμευση Μητσοτάκη για επιστροφή των άδικων υπερκερδών φαίνεται ότι τελικά αποδομείται, αφού η κυβέρνηση κάνει ό,τι μπορεί για να τα μειώσει, ενώ πολλαπλασιάζονται οι απλήρωτοι ληξιπρόθεσμοι λογαριασμοί αλλά και οι εντολές ρευματοκοπής.