Εκρηκτικό κοκτέιλ στις αρχές Ιουλίου βάζει φωτιά στο κόστος του ρεύματος, τον πληθωρισμό, τον προϋπολογισμό. Κι όλα αυτά ενώ τα πάντα κινούνται πάνω σε τεντωμένο σχοινί για την ενεργειακή επάρκεια ενόψει καυσώνων και τυχόν ελλείψεων στα Βαλκάνια και την Ευρώπη που θα προκαλέσουν ένα ντόμινο και ράλι τιμών, με ό,τι αυτό συνεπάγεται.
Στη Δυτική Ευρώπη, όλα τα βλέμματα είναι στραμμένα στην κρίσιμη περίοδο 11-21 Ιουλίου, όπου τίθεται σε συντήρηση ο Nord Stream 1, με διάχυτη την ανησυχία ότι οι Ρώσοι θα επικαλεστούν προσχηματικά προβλήματα και οι ροές δεν θα επανέλθουν. Στην Ελλάδα, στηρίζουμε τις ελπίδες στα μελτέμια και στον λιγνίτη, όμως το ερώτημα αφορά το τι θα συμβεί αν λόγω των καυσώνων που πλήττουν τη Νότια Ευρώπη αυξηθεί κατακόρυφα η ζήτηση στην περιοχή, άρα και οι τιμές.
Στη σκιά του νέου ράλι στο αέριο, μια ανάσα χθες από τα 170 ευρώ/ MWh και στο ρεύμα, που σήμερα πωλείται στα 323 ευρώ / MWh, η κυβέρνηση ανακοινώνει σήμερα τις επιδοτήσεις για το μήνα Ιούλιο. Μια μεγάλη δημοσιονομική περιπέτεια ξεκινάει.
Και το ερώτημα είναι, αρκούν τα καθαρά ποσά που έχουν δεσμευθεί μέσω του προϋπολογισμού; Το οικονομικό επιτελείο έχει εκτιμήσει ότι θα «βγάλει» το β' εξάμηνο με 1 δισ ευρώ. Μόνο που έχει βασίσει αυτή την εκτίμηση σε μέση τιμή χονδρικής για το ρεύμα στα 225 ευρώ/ MWh και για το αέριο στα 100 ευρώ/ MWh. Πόσο έχει σήμερα η μεγαβατώρα; 323 ευρώ. Και ποια η μέση τιμή την εβδομάδα που πέρασε; 314,30 ευρώ.
Πού οδηγούν όλα αυτά ; Εφόσον επιμείνουν οι παραπάνω τιμές, τότε τα 850 εκατ. ευρώ θα πρέπει να υπερβούν το 1,5 δισ. ευρώ. Επαρκούν τα λεφτά αυτά, για τυχόν διάσωση ενεργειακών εταιρειών αλλά και βιομηχανιών, όπως σκέφτεται να κάνει η Γερμανία; Προφανώς και όχι. Η πρόταση της γερμανικής κυβέρνησης για επιβολή φόρου στους καταναλωτές αερίου, προκειμένου να ενισχυθούν παραπαίοντες προμηθευτές, όπως η Uniper, είναι ενδεικτική των σκέψεων που ζυμώνονται σε άλλες χώρες.
Κι όλα αυτά, ενώ οι προβλέψεις για τις τιμές σε αέριο και ρεύμα δείχνουν να ξεφεύγουν. Κανένας προϋπολογισμός δεν μπορεί να αντέξει τέτοια ποσά. Εάν επομένως φτάσουμε στα άκρα, τότε ένα σενάριο δεν αποκλείει, με απόφαση ΕΕ, να μπει χέρι ακόμη και στους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης. Εφόσον η εκρηκτική σημερινή κατάσταση προσλάβει άλλες διαστάσεις, τότε θα αναζητηθούν κονδύλια από κάθε διαθέσιμο ευρωπαϊκό πρόγραμμα. Εάν όμως συμβεί αυτό, τότε θα τιναχθεί στον αέρα η προσπάθεια ανάκαμψης της ευρωπαικής οικονομίας. Τα κονδύλια του Ταμείου Ανάκαμψης έχουν υπολογιστεί για επενδύσεις, όχι για επιδοτήσεις.
Εάν οι Ρώσοι κόψουν την παροχή του Nord Stream 1, προφανώς αυτό θα αποτελέσει game changer. Εάν επαληθευτεί το σενάριο, οι τιμές του αέριου θα μπορούσαν να φτάσουν σε «στρατοσφαιρικά» επίπεδα, στα 300, τα 400 ευρώ / MWh ή και υψηλότερα. Κι όλα αυτά, όταν εγκυμονεί κίνδυνος για αντίστοιχα ύψη και στο πετρέλαιο, με την JP Morgan να «βλέπει» παγκόσμιες τιμές στα 380 δολάρια το βαρέλι εάν οι κυρώσεις των ΗΠΑ και της Ευρώπης κατά της Ρωσίας την οδηγήσουν στο να επιβάλει περικοπές στην παραγωγή αργού ως αντίποινα.
Πού βρισκόμαστε στην Ελλάδα
Η κατάσταση στην Ελλάδα είναι καλύτερη από της Γερμανίας. Η ατμομηχανή της Ευρώπης δεν διαθέτει ούτε ένα μεγάλο LNG terminal, ενώ η εξάρτηση από το ρωσικό αέριο είναι πλήρης. Χωρίς να μπορεί κανείς να προεξοφλήσει την επαναφορά των ρωσικών ροών μέσω Nord Stream μετά τις 21 Ιουλίου, και με φόντο τις εκρηκτικές αυξήσεις στο ρεύμα, η Ελλάδα ποντάρει πολλά φέτος το καλοκαίρι στις ΑΠΕ και στα μελτέμια, καθώς και στο λιγνίτη, όπως και σε έξτρα φορτία LNG.
Η φουλ λειτουργία των λιγνιτικών μονάδων σημαίνει μείωση της εξάρτησης από το φυσικό αέριο. Το ίδιο ισχύει για την δυνατότητα λειτουργίας μονάδων αερίου με πετρέλαιο για όσες έχουν τη δυνατότητα αυτή. Το ερώτημα είναι κατά πόσο θα υπάρχουν διαθέσιμα καράβια με φορτία LNG – και φυσικά σε τι τιμές- εφόσον διακοπούν οι ροές ρωσικού αερίου προς Ελλάδα.
Και κάπου εδώ αρχίζουν τα αρνητικά σενάρια. Στο κακό, αλλά πιο ήπιο για εμάς σενάριο, όπου διακόπτονται οι ροές από τον Nord Stream 1, τότε η ζήτηση θα αυξηθεί παντού στην Ευρώπη και οι τιμές θα εκτιναχθούν, καθιστώντας αμφίβολη την έγκαιρη εξασφάλιση φορτίων LNG.
Στο πολύ αρνητικό σενάριο, όπου η Ρωσία διακόψει τις ροές αέριου προς Ελλάδας μέσω του Turk Stream, τότε δημιουργείται ένα δυσαναπλήρωτο κενό.
Η χώρα μας εισάγει μέσω του Σιδηρόκαστρου γύρω στις 110.000 MWh ρωσικού αερίου. Μαζί με τις 40.000 MWh αζέρικου που μπαίνουν μέσω της Νέας Μεσημβρίας από τον αγωγό TAP και τις 10.000 MWh τουρκικού μέσω των Κήπων, αθροίζεται μια ποσότητα 160.000 MWh. Εάν φύγει από την εξίσωση το ρωσικό, τότε οι διαθέσιμες ποσότητες θα είναι οι 50.000 MWh αζέρικου και τούρκικου, συν οι τέσσερις πλέον δεξαμενές της Ρεβυθούσας (225.000 κυβικά μέτρα, μαζί με τα 136.000 κυβικά του νέου πλωτού FSU, το οποίο λέγεται ότι βρίσκεται ήδη εδώ).
Ενα επομένως είναι το ερώτημα: Πόσο συχνά θα μπορεί να ανεφοδιάζεται η αναβαθμισμένη Ρεβυθούσα (η 4η πλωτή δεξαμενή τοποθετείται εντός των ημερών); Με την παραγωγική δυναμικότητα των ανά τον κόσμο LNG terminals να χρειάζεται μερικά ακόμη χρόνια για να φτάσει στο μέγιστο και τη ζήτηση από Κορέα, Ιαπωνία, Ινδία και Κίνα να αυξάνεται ενόψει φθινοπώρου, ουδείς εγγυάται ότι αν κοπούν οι ρωσικές ροές και εκτιναχθεί η ζήτηση από τις ευρωπαικές χώρες, η Ελλάδα θα καταφέρνει να εξασφαλίζει τα καράβια που χρειάζεται, έστω και σε δυσθεώρατες τιμές.