Ένα μοντέλο ταξινόμησης των υποψήφιων έργων σε ομάδες και υποομάδες, καθορίζεται για την αξιολόγηση την αιτήσεων κατακύρωσης ηλεκτρικού «χώρου» στο σύστημα μεταφοράς, στην Υπουργική Απόφαση για τον Καθορισμό πλαισίου προτεραιότητας στη χορήγηση οριστικών Προσφορών Σύνδεσης για σταθμούς ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ.
Το μοντέλο αυτό επιτρέπει την εφαρμογή δύο σημαντικών ρυθμίσεων που εισάγει το πλαίσιο, ξεκινώντας από την απόκλιση ισχύος, δηλαδή το «κούρεμα» στην ισχύ κάθε έργου για την οποία θα χορηγηθεί προσφορά σύνδεσης, σε σχέση με την ισχύ που αναγράφεται στη Βεβαίωση Παραγωγού του. Επομένως, για τη συντριπτική πλειονότητα των υποομάδων καθορίζεται με την Υπουργική Απόφαση και ένα ποσοστό 20% για την αντίστοιχη απόκλιση ισχύος.
Η δεύτερη ρύθμιση είναι η πρόβλεψη για πλαφόν στην ισχύ προσφορών σύνδεσης ανά υποομάδα. Επομένως, για κάθε υποομάδα, καθορίζεται ένα μέγιστο όριο ισχύος, το οποίο μπορεί να διατεθεί από τον Διαχειριστή για την χορήγηση Οριστικών Προσφορών Σύνδεσης.
Επιπλέον το μοντέλο ταξινόμησης καθορίζει και την προτεραιότητα αξιολόγησης των αιτήσεων από τον ΑΔΜΗΕ, αφού σε όσο υψηλότερη ομάδα υπάγεται μία υποψήφια μονάδα (και στις περισσότερες περιπτώσεις και σε όσο υψηλότερη υποομάδα), τότε τόσο μεγαλύτερο προβάδισμα θα έχει η εξέταση της αντίστοιχης αίτησης. Όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά στην Υπουργική Απόφαση, «τα αιτήματα ή κοινά αιτήματα για χορήγηση Οριστικής Προσφοράς Σύνδεσης για σταθμούς που υπάγονται σε ανώτερη κατηγορία προτεραιότητας Ομάδας/Υποομάδας εξετάζονται κατά προτεραιότητα έναντι όλων αυτών των λοιπών Ομάδων/Υποομάδων».
Τα έργα με απόλυτο προβάδισμα
Με το πλαίσιο καθορίζονται 6 ομάδες προτεραιότητας (με πληθώρα υποομάδων σε καθεμία), καθώς και μία ομάδα παράλληλης εξέτασης. Με βάση τα παραπάνω, όπως είναι φυσικό, πιο ευνοημένα είναι τα έργα της Α Ομάδας και, από αυτά, συγκριτικό πλεονέκτημα έχουν τα έργα των υψηλότερων υποομάδων.
Έτσι, καθώς ανήκουν στην υποομάδα Α1 της ομάδας Α, απόλυτο προβάδισμα έχουν οι σταθμοί σε περιοχή με απόσταση έως 30 χιλιομέτρων από τα σύνορα και ισχύ πάνω από 200 Μεγαβάτ. Για την υποομάδα αυτή, το μέγιστο όριο ισχύος προσφορών σύνδεσης είναι 800 Μεγαβάτ και η απόκλιση ισχύος 20%. Ακολουθούν στην υποομάδα Α2 οι στρατηγικές επενδύσεις με μέγιστο όριο ισχύος προσφορών σύνδεσης 1600 Μεγαβάτ και απόκλιση ισχύος 20%, στην υποομάδα Α3 οι σταθμοί άνω των 100 Μεγαβάτ στη Δυτική Μακεδονία, με μέγιστο όριο ισχύος προσφορών σύνδεσης 1500 Μεγαβάτ και απόκλιση ισχύος 20% και στην υποομάδα Α4 σταθμοί με Βεβαίωση Ειδικών Έργων ή κοινά αιτήματα χορήγησης οριστικής προσφοράς σύνδεσης πάνω από 150 Μεγαβάτ, με μέγιστο όριο ισχύος προσφορών σύνδεσης 700 Μεγαβάτ και απόκλιση Ισχύος 20%.
Στην υποομάδα Α5 υπάγονται τα έργα με βεβαίωση παραγωγού για τα οποία έχουν υποβληθεί μέχρι και τη δημοσίευση της απόφασης αιτήματα ή κοινά αιτήματα χορήγησης οριστικής προσφοράς σύνδεσης με ισχύ αιτήματος ή συνολική ισχύ κοινού αιτήματος μεγαλύτερη από 300 Μεγαβάτ και με ενσωματωμένη μονάδα αποθήκευσης με ικανότητα αποθήκευσης ενέργειας ανά σταθμό τουλάχιστον 250 Μεγαβατώρες. Για τα έργα αυτά ισχύει μέγιστο όριο ισχύος προσφορών σύνδεσης 500 Μεγαβάτ και Απόκλιση Ισχύος 20%. Στην Α6 εντάσσονται οι αιολικοί σταθμοί με άδεια παραγωγής ή Βεβαίωση Παραγωγού για τους οποίους έχουν υποβληθεί αιτήματα, με μέγιστο όριο ισχύος 500 Μεγαβάτ και Απόκλιση Ισχύος 20%.
Στην Α7 υπάγονται τα έργα στη Ζώνη Απολιγνιτοποίησης Μεγαλόπολης, με μέγιστο όριο ισχύος 500 Μεγαβάτ και μηδενική Απόκλιση Ισχύος. Στην Α8 οι σταθμοί στην Ήπειρο άνω των 50 Μεγαβάτ, με μέγιστο όριο ισχύος 150 Μεγαβάτ και Απόκλιση Ισχύος 20%, ενώ στην Α9 σταθμοί άνω των 50 Μεγαβάτ (για φωτοβολταϊκά) ή άνω των 20 Μεγαβάτ (για αιολικά) μέσα στα γεωγραφικά όρια της Περιφέρειας Ηπείρου και των Περιφερειακών Ενοτήτων Αιτωλοακαρνανίας και Φωκίδας, με μέγιστο όριο ισχύος 250 Μεγαβάτ και Απόκλιση Ισχύος 20%.
Ανάλογα χαρακτηριστικά έχουν τα έργα της υποομάδας Α10, τα οποία αυτή τη φορά προορίζονται για εγκατάσταση μέσα στα γεωγραφικά όρια της Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας Θράκης. Το μέγιστο όριο ισχύος ορίζεται στα 250 Μεγαβάτ και Απόκλιση Ισχύος 20%.
1500 Μεγαβάτ για PPAs
Στην Ομάδα Β, άρα επομένως ψηλά στην ιεράρχηση των προτεραιοτήτων, εντάσσονται τα έργα που προορίζονται για τη σύναψη PPAs. Το μέγιστο όριο ισχύος προσφορών σύνδεσης είναι 1.500 Μεγαβάτ και η Απόκλιση Ισχύος 20%. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, θα πρέπει ο παραγωγός είτε να έχει ήδη συνάψει PPAs ή να δεσμεύεται για τη σύναψή του, το οποίο θα πρέπει να καλύπτει τουλάχιστον το 80% της παραγόμενης ενέργειας του σταθμού ΑΠΕ.
Ο παραγωγός θα πρέπει επίσης μέσα σε δύο μήνες να προσκομίσει στον Διαχειριστή εγγυητική επιστολή (εγγυητική επιστολή διμερούς σύμβασης) ύψους 100.000 ευρώ ανά Μεγαβάτ. Παράλληλα, αν δεν έχει υπογραφεί ακόμη η σύμβαση, θα υποβάλουν υπεύθυνη δήλωση όπου μεταξύ άλλων θα δεσμεύονται ότι εντός διαστήματος 6 μηνών από την έκδοση της Οριστικής Προσφοράς θα προσκομίσουν στον Διαχειριστή την διμερή σύμβαση αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας υπογεγραμμένη. Σε διαφορετική περίπτωση η Οριστική Προσφορά Σύνδεσης παύει αυτοδικαίως να ισχύει.
Οι υπόλοιπες 4 ομάδες
Στην περίπτωση της ομάδας Γ, στην υποομάδα Γ1 υπάγονται οι εξαιρούμενοι Σταθμοί με κοινά αιτήματα σύνδεσης 10.12.2022, τα οποία προέρχονται αποκλειστικά από Ενεργειακές Κοινότητες με συμμετοχή σε αυτές ΟΤΑ α’ και β’ βαθμού. Το μέγιστο όριο ισχύος προσφορών σύνδεσης είναι 200 Μεγαβάτ και η Απόκλιση Ισχύος 20%. Στην υποομάδα Γ2 οι εξαιρούμενοι Σταθμοί από Ενεργειακές Κοινότητες, με κοινά αιτήματα έως την ίδια προθεσμία και οι οποίοι προορίζονται να εγκατασταθούν αποκλειστικά εντός των ορίων των Περιφερειακών Ενοτήτων Κοζάνης και Φλώρινας. Το μέγιστο όριο ισχύος προσφορών σύνδεσης είναι 400 Μεγαβάτ και η Απόκλιση Ισχύος 20%.
Στην υποομάδα Γ3, οι αιολικοί σταθμοί μέγιστης ισχύος παραγωγής μικρότερης ή ίσης των 6 Μεγαβάτ από Ενεργειακές Κοινότητες, για τους οποίους έχουν υποβληθεί ή υποβάλλονται μέχρι και την 10.12.2022 αιτήματα. Το μέγιστο όριο ισχύος προσφορών σύνδεσης είναι 90 Μεγαβάτ και η Απόκλιση Ισχύος μηδενική. Στη Γ4, εξαιρούμενες μονάδες μέσω κοινών αιτημάτων άνω των 100 Μεγαβάτ, από τουλάχιστον 70 διαφορετικά νομικά ή φυσικά πρόσωπα, οι οποίες προορίζονται για την Κοζάνη ή τη Φλώρινα. Το μέγιστο όριο ισχύος προσφορών σύνδεσης είναι 200 Μεγαβάτ και η Απόκλιση Ισχύος 20%.
Στη Γ5, εξαιρούμενες μονάδες μέσω κοινών αιτημάτων από Ενεργειακές Κοινότητες, οι οποίες προορίζονται για την Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, και την Περιφέρεια Σερρών. Το μέγιστο όριο ισχύος προσφορών σύνδεσης είναι 150 Μεγαβάτ και η Απόκλιση Ισχύος 20%. Στη Γ6, οι Εξαιρούμενοι Σταθμοί οι οποίοι πρόκειται να εγκατασταθούν στα γεωγραφικά όρια της Περιφέρειας Ηπείρου και των Περιφερειακών Ενοτήτων Αιτωλοακαρνανίας και Φωκίδας και για τους οποίους έχουν υποβληθεί ή υποβάλλονται μέχρι και την 10.12.2022 κοινά αιτήματα χορήγησης οριστικής προσφοράς σύνδεσης αποκλειστικά από Ενεργειακές Κοινότητες. Το μέγιστο όριο ισχύος προσφορών σύνδεσης είναι 200 Μεγαβάτ και η Απόκλιση Ισχύος 20%.
Στην Ομάδα Δ, εντάσσονται οι Σταθμοί ΑΠΕ με ενσωματωμένη αποθήκευση ή συνδυασμός σταθμού ΑΠΕ και σταθμού αποθήκευσης με λειτουργικό περιορισμό ισχύος, με τις επιμέρους υποομάδες να διακρίνονται ανάλογα με το αν οι μονάδες μπορούν να απορροφούν ή όχι ενέργειας από το δίκτυο. Στις υποομάδες της ομάδας Ε, υπάγονται οι μονάδες: Σταθμοί Σ.Η.Θ.Υ.Α. (Ε1), Βιομάζας, Βιοαερίου (Ε2), Μικροί Υδροηλεκτρικοί Σταθμοί (Ε3), Γεωθερμικοί Σταθμοί (Ε4), Αιολικοί Σταθμοί (Ε5), Φωτοβολταϊκοί σταθμοί που εγκαθίστανται σε κτίρια ή και άλλες δομικές κατασκευές (Ε6), Σταθμοί αυτοπαραγωγής (Ε7), Υπεράκτια Αιολικά Πάρκα (Ε8).
Τέλος, στην ομάδα ΣΤ εντάσσονται τα έργα που δεν υπάγονται στις παραπάνω κατηγορίες.
Η ομάδα παράλληλης εξέτασης
Η Υπουργική προβλέπει και ένα σύνολο υποομάδων έργων, οι αιτήσεις των οποίων θα εξετάζονται παράλληλα με τα υπόλοιπα αιτήματα των παραπάνω ομάδων προτεραιότητας, εφόσον δεν προκύπτει υπέρβαση του μέγιστου ορίου ισχύος προσφορών σύνδεσης. Σε αυτή την κατηγορία, η υποομάδα Π1 περιλαμβάνει τους σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από
αέρια εκλυόμενα από χώρους υγειονομικής ταφής και εγκαταστάσεις βιολογικού καθαρισμού και η υποομάδα Π2 σταθμούς Α.Π.Ε. από αυτοπαραγωγούς.
Η Π3 σταθμούς Σ.Η.Θ.Υ.Α., η Π4 σταθμού Βιομάζας και Βιοαερίου, η Π5 Μικρούς Υδροηλεκτρικούς Σταθμούς, η Π6 Γεωθερμικούς Σταθμούς, η Π7 Ηλιοθερμικούς Σταθμούς, η Π8 Υπεράκτια Αιολικά Πάρκα, και η Π9 Σταθμούς παραγωγής Α.Π.Ε. που συνδυάζουν αποθήκευση ενέργειας.
Για τις υποομάδες Π1 και Π2 δεν ορίζεται μέγιστο όριο ισχύος προσφορών σύνδεσης, ενώ οι υποομάδες Π1, Π2 και Π3 εξετάζονται παράλληλα με την Ομάδα Α. Οι υποομάδες Π4, Π5, Π6, Π7, Π8 και Π9 εξετάζονται παράλληλα με την Ομάδα Γ (μετά την ολοκλήρωση εξέτασης των Ομάδων Α και Β).
Η διαδικασία εξέτασης των αιτήσεων
Το προβάδισμα των υψηλότερων ομάδων-υποομάδων σημαίνει πως τα έργα που υπάγονται στην Ομάδα Α προηγούνται έναντι όλων των αιτημάτων των Ομάδων Β, Γ, Δ, Ε, ΣΤ. Επίσης, οι μονάδες που υπάγονται στην υποομάδα με αύξοντα αριθμό 1 προηγούνται έναντι όλων των αιτημάτων των υποομάδων με αύξοντα αριθμό 2 και επόμενα, ακόμα και αν αυτά υποβάλλονται σε χρόνο που έχει ήδη εκκινήσει η εξέταση των αιτημάτων επόμενης ομάδας.
Από την άλλη πλευρά, τα αιτήματα ή κοινά αιτήματα εντός της ίδιας υποομάδας, ή ομάδας στις περιπτώσεις που δεν υφίστανται επιμέρους υποομάδες, εξετάζονται με βάση τη σειρά υποβολής πλήρους αιτήματος χορήγησης οριστικής προσφοράς σύνδεσης.
Επίσης, ειδικά τα αιτήματα ή κοινά αιτήματα που υπάγονται στις Ομάδες Δ, Ε και ΣΤ εξετάζονται με βάση τη σειρά υποβολής τους. Τέλος, τα αιτήματα όλων των υποομάδων της ομάδας παράλληλης εξέτασης εξετάζονται με βάση τη σειρά υποβολής τους, ανεξαρτήτως της κατάταξής τους σε υποομάδες.
Ο Διαχειριστής θα ολοκληρώσει την διαδικασία χορήγησης των Οριστικών Προσφορών Σύνδεσης μιας ομάδας σύμφωνα με τα κατά περίπτωση προβλεπόμενα μέγιστα όρια ισχύος προσφορών σύνδεσης και μετά εκκινεί την εξέταση των αιτημάτων ή κοινών αιτημάτων της επόμενης ομάδας, με την επιφύλαξη εξέτασης σε επόμενο χρόνο των αιτημάτων που θα υποβληθούν μετά από την δημοσίευση της παρούσας, όπου αυτό προβλέπεται.
Εγγυητική επιστολή προτεραιότητας
Αξίζει να σημειωθεί ότι ένας παραγωγός έχει το δικαίωμα να μην αποδεχθεί τη μείωση της εγκατεστημένης ισχύος. Σε αυτή την περίπτωση, το αίτημά του θα καταταχθεί σε Ομάδα Προτεραιότητας σύμφωνα με τα ειδικότερα κριτήρια και προϋποθέσεις που τίθενται για κάθε ομάδα/υποομάδα, και αξιολογηθεί εκ νέου με βάση την νέα του υπαγωγή στην ως άνω νέα Ομάδα
Επίσης, για τα έργα που εντάσσονται στις Ομάδες Προτεραιότητας Α’, Β’, Δ’ και Π9, για τη χορήγηση Οριστικής Προσφοράς Σύνδεσης, ο παραγωγός θα πρέπει να προσκομίσει εγγυητική επιστολή, ως στοιχείο οικονομικής φερεγγυότητας. Η εγγυητική επιστολή προτεραιότητας, όπως ονομάζεται, ανέρχεται σε 100.000 ευρώ ανά Μεγαβάτ.
Τι θα γίνει με τους σταθμούς που πλεονάζουν
Σύμφωνα με την Υπουργική Απόφαση, στην περίπτωση που η συνολική ισχύς των πλήρων αιτημάτων ή κοινών αιτημάτων που έχουν υποβληθεί στον Διαχειριστή του Συστήματος της κάθε ομάδας/υποομάδας είναι μεγαλύτερη από το μέγιστο όριο ισχύος προσφορών σύνδεσης, τα αιτήματα ή πλήρη αιτήματα για χορήγηση οριστικής προσφοράς σύνδεσης για τους πλεονάζοντες
σταθμούς, λόγω κάλυψης του ορίου ισχύος, κατατάσσονται σε Ομάδα Προτεραιότητας σύμφωνα με τα ειδικότερα κριτήρια, όρους και προϋποθέσεις που τίθενται για κάθε επόμενη ομάδα-υποομάδα, εφόσον πληρούνται οι σχετικοί όροι και προϋποθέσεις. Σε διαφορετική περίπτωση, υπάγονται στην ομάδα ΣΤ.
Από την άλλη πλευρά, σε περίπτωση που κάποιος σταθμός που πληροί τα κριτήρια κάποιας ομάδας/υποομάδας, δεν είναι δυνατόν να λάβει οριστική προσφορά σύνδεσης λόγω περιορισμένης δυνατότητας απορρόφησης ισχύος στο τοπικό δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας, είτε λόγω του μέγιστου ορίου ισχύος προσφορών σύνδεσης, ο ΑΔΜΗΕ μπορεί να χορηγήσει οριστική προσφορά σύνδεσης για μειωμένη εγκατεστημένη ισχύ ως και 40%.
Σε περίπτωση που αυτό δεν είναι εφικτό, τότε ο Διαχειριστής θα ενημερώσει τον παραγωγό σχετικά με την εγκατεστημένη ισχύ με την οποία είναι δυνατή η χορήγηση οριστικής προσφοράς σύνδεσης. Εάν εκείνος το επιθυμεί, θα μπορεί να τροποποιήσει τη Βεβαίωση Παραγωγή ή την Άδεια Παραγωγής (είτε τη συνολική ισχύ του κοινού αιτήματος), προκειμένου να μειωθεί η ισχύς του έργυο και να είναι δυνατή η χορήγηση της οριστικής προσφοράς σύνδεσης.