Η ΔΕΗ είναι η μοναδική εταιρεία που υπέβαλε προσφορά για το υδροηλεκτρικό έργο Cebren της Βόρειας Μακεδονίας. Το έργο αφορά τη δημιουργία σταθμού 333MW με τη μορφή ΣΔΙΤ συνολικού προϋπολογισμού 600 εκατ. ευρώ και σύμφωνα με τον σχεδιασμό θα μπορούσε να ξεκινήσει την εμπορική του λειτουργία μετά το 2028.
Το μέγεθος της δυναμικότητας δεν είναι αμελητέο, καθώς αν η επένδυση γινόταν στην Ελλάδα θα ήταν το τέταρτο σε μέγεθος υδροηλεκτρικό εργοστάσιο της χώρας. Ο διαγωνισμός έχει πραγματοποιηθεί ανεπιτυχώς 13 φορές στα τελευταία 20 χρόνια και υπάρχει πλέον ένα χρονικό περιθώριο 60 ημερών προκειμένου η ΔΕΗ να συμφωνήσει με την κυβέρνηση και να κλείσει ο διαγωνισμός.
Η ΔΕΗ κατεβαίνει σε κοινοπραξία μαζί με την κατασκευαστική εταιρεία «Αρχιρόδον», η οποία εκτός από το κατασκευαστικό κομμάτι θα έχει και ποσοστό στην κοινή εταιρεία εκμετάλλευσης του έργου. Το έργο θα περιλαμβάνει και λεκάνη άντλησης (φράγμα) γεγονός που θα προσδίδει ιδιότητες αποθήκευσης ενέργειας αυξάνοντας τον βαθμό αποτελεσματικότητας της επένδυσης.
Εφόσον υπάρξει συμφωνία θα αποτελεί σημαντική προσθήκη για τη ΔΕΗ, καθώς η διαθεσιμότητα τέτοιων έργων είναι σπάνια λόγω των φυσικών ιδιαιτεροτήτων που απαιτούνται για την υλοποίησή τους.
Παράλληλα, η ΔΕΗ θα μπορεί να εξάγει ρεύμα εφόσον δημιουργούνται πλεονάσματα δυναμικού με ανταγωνιστικό κόστος σε γειτονικές χώρες που είναι σταθερά ελλειμματικές αυξάνοντας έτσι την κερδοφορία της. Η εκτιμώμενη ετήσια παραγωγή του έργου στο Cebren είναι 1.000 – 1200 GWh.
Ωστόσο, το γεγονός ότι το έργο αποτελεί ΣΔΙΤ πιθανόν να οδηγεί τη λογική απόδοσης του έργου στη βάση της φόρμουλας των ρυθμισμένων παγίων (RAB). Αν ισχύσει κάτι τέτοιο, για το ύψος της επένδυσης, η ΔΕΗ θα πρέπει να περιμένει εσωτερικό βαθμό απόδοσης τουλάχιστον 8%.
Για τη ΔΕΗ, τα υδροηλεκτρικά εργοστάσια αποτελούν τη φθηνότερη από όλες τις μορφές παραγωγής ρεύματος. Το σύνολο του εγκατεστημένου δυναμικού της ΔΕΗ σε Υ/Η εργοστάσια είναι 3,2GW τα οποία λειτουργούν όλα στην Ελλάδα. Στην πρόσφατη έκθεση της ΡΑΕ για τα υπερκέρδη των ηλεκτροπαραγωγών οι Υ/Η μονάδες έχουν την υψηλότερη κερδοφορία:
Σύμφωνα με την έκθεση, το μικτό κέρδος στο δ’ τρίμηνο του 2021 ήταν 153,5 εκατ. ευρώ ενώ στο α’ τρίμηνο του 2022 το μικτό κέρδος από την παραγωγή ενέργειας ανήλθε σε 254,47 εκατ. ευρώ. Κάνoντας την αναγωγή στις 1,22GWh που ήταν η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από τα υδροηλεκτρικά φράγματα στο φετινό α’ τρίμηνο προκύπτει ότι το μικτό κόστος βρίσκεται στα 30,5 ευρώ/Mwh μακράν το χαμηλότερο έναντι των άλλων μορφών παραγωγής.
Στο φετινό α’ εξάμηνο η παραγωγή ρεύματος από υδροηλεκτρική ενέργεια ήταν 2,800 GWh ενώ στο σύνολο της περυσινής χρονιάς ήταν 5.300 GWh. Τέλος, με βάση τη μέτρηση της περασμένης Παρασκευής τα αποθέματα νερού (πλήρωσης) στους ταμιευτήρες βρίσκονταν στο 57,4%, ενώ την αντίστοιχη περυσινή περίοδο ήταν στο 49%.
Πέρα από τα οικονομικά της νέας μονάδας, οι επενδύσεις σε υδροηλεκτρικές μονάδες έχουν μεγάλα συγκριτικά πλεονεκτήματα σε ό,τι αφορά το περιβαλλοντικό τους αποτύπωμα αφού έχουν μηδενικές εκπομπές ρύπων.