Οι μεγάλες αποκλίσεις τιμών στο ρεύμα ανάμεσα στην Ελλάδα και πλειάδα ευρωπαϊκών χωρών, προκαλούν νέα πολιτική αντιπαράθεση. Στην Ευρώπη οι τιμές αντανακλούν τη μεγάλη βουτιά του φυσικού αερίου, πλην Ιταλίας και Ελλάδας, με τον ΣΥΡΙΖΑ να μιλά για κερδοσκοπία. Είναι όμως έτσι;
Η ελληνική αγορά ρεύματος στη χονδρική πράγματι δεν συγχρονίζεται με τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές. Η «ψαλίδα» φαίνεται πολύ έντονα ειδικά σε περιόδους, όπως αυτή, όπου η βουτιά 40% στο φυσικό αέριο από τις αρχές Δεκεμβρίου, ρίχνει παντού τις τιμές χονδρικής στο ρεύμα.
Αιτία ωστόσο για τις αποκλίσεις δεν είναι η κερδοσκοπία, όπως ισχυρίζεται ο ΣΥΡΙΖΑ, παρά το διαφορετικό μοντέλο τιμολόγησης που ακολουθούμε, γνωστό ως month ahead, απόρροια της υστέρησης σε πολλές διασυνδέσεις με άλλες χώρες, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για το διασυνοριακό εμπόριο και την ύπαρξη μιας ισχυρής spot αγοράς.
Σε χώρες της Δυτικής και Κεντρικής Ευρώπης όπου, εκτός από πλουσιότερο ενεργειακό μείγμα (πυρηνικά, περισσότερες ΑΠΕ, κλπ), διαθέτουν και διασυνδέσεις αυξημένης δυναμικότητας, οι τιμές χονδρικής, λόγω ακριβώς του ισχυρότερου ανταγωνισμού, διαμορφώνονται σε χαμηλότερα επίπεδα. Στον αντίποδα, χώρες όπως η Ελλάδα ή η Μάλτα, με περιορισμένες διασυνδέσεις και φτωχότερο ενεργειακό μείγμα, καταγράφουν και υψηλότερες τιμές χονδρικής.
Τα δίκτυα
Αυτοί είναι και οι λόγοι που η κυβέρνηση έχει βάλει μπροστά μια επιθετική πολιτική αύξησης των διεθνών διασυνδέσεων, όπως η πρόταση για μια ηλεκτρική λεωφόρο προς την Αυστρία, χωρίς τις οποίες η χώρα δεν πρόκειται να αποκτήσει ποτέ μια ισχυρή spot αγορά, η οποία θα προσελκύει μεγάλους παίκτες και θα κάνει αξιόλογους όγκους.
Ακριβώς επειδή απουσιάζουν τα παραπάνω, έχει επικρατήσει το μοντέλο οι ηλεκτροπαραγωγοί να αγοράζουν το φυσικό αέριο για το ρεύμα που θα παράξουν τον επόμενο μήνα, με τις τιμές του προηγούμενου. Στην πράξη, η υφιστάμενη τελική τιμή του παραγόμενου ρεύματος (σήμερα στα 248,24 ευρώ/ MWh), ενσωματώνει το κόστος του αερίου για το μήνα Νοέμβριο όταν και αγοράστηκε, όπου το καυσιμο είχε φτάσει μια ανάσα από τα 150 ευρώ / MWh, αντί για την τρέχουσα τιμή που χθες υποχώρησε ακόμη και κάτω από τα 80 ευρώ, σε χαμηλό 10μήνου.
Στον πίνακα απεικονιζονται οι τιμές χονδρικής σε 22 ευρωπαϊκές χώρες από τις αρχές Δεκεμβρίου μέχρι σήμερα. Η Ελλάδα βρίσκεται κάπου στην μέση, κατέχοντας την 9η θέση.
Σε ετήσια βάση δεν αλλάζουν και πολλά πράγματα. Απλώς η Ελλάδα έχει υστέρηση ενός μήνα έναντι της υπόλοιπης Ευρώπης. Τις μειώσεις που βλέπουμε σήμερα σε Γαλλία, Βέλγιο ή Ισπανία, θα δουμε στην Ελλάδα τον επόμενο μήνα. Τον Γενάρη, η ελληνική χονδρεμπορική αγορά ρεύματος θα είναι από τις φθηνότερες της Ευρώπης.
Αλλά επειδή σήμερα είμαστε ακριβοί, τις τελευταίες ημέρες είμαστε εισαγωγικοί. Δηλαδή εισάγουμε κατά κόρον ρεύμα από τη πολύ φθηνότερη Βουλγαρία, αφού εκεί κοστίζει μόλις 94,50 ευρώ. Και από τον επόμενο μήνα, που θα έχουμε πολύ μειωμένες τιμές στο ρεύμα, καθώς θα έχουν ενσωματώσει το χαμηλό τωρινό κόστος του αερίου, θα εξάγουμε ρεύμα στους γείτονες.
Η σύγκριση
Η αξιωματική αντιπολίτευση ωστόσο «βλέπει» παιχνίδια δισεκατομμυρίων στην αγορά ενέργειας. Αντί να εστιάσει στα ουσιαστικά ζητήματα για τα οποία δεν έκανε τίποτα στα χρόνια που κυβέρνησε, σπεκουλάρει με τις αποκλίσεις ανάμεσα στην Ελλάδα και τις γειτονικές χώρες με τις οποίες είμαστε διασυνδεδεμένοι, ενώ αγνοεί εσκεμμένα ότι για να συγκρίνει κανείς τιμές πρέπει να πάρει τον μέσο όρο κάθε μήνα, όχι μια επιλεγμένη ημέρα, επειδή απλώς αυτό τον εξυπηρετεί.
Η φωτογραφία όμως της στιγμής οδηγεί σε εσφαλμένα συμπεράσματα. Αν συγκρίνουμε τον μέσο όρο για το Δεκέμβριο, από τις αρχές του μήνα έως σήμερα, ανάμεσα σε μια σειρά χωρών, προκύπτει ότι είμαστε φθηνότεροι ακόμα κι από τη Γαλλία που διαθέτει πυρηνικά ή από κράτη με πολύ πιο οργανωμένες αγορές, όπως η Μεγάλη Βρετανία και η Ιταλία. Ο μέσος όρος από την μέχρι σήμερα εικόνα του Δεκεμβρίου δείχνει ότι ανάμεσα σε 22 χώρες της ΕΕ, η Ελλάδα βρίσκεται στην 9η θέση, δηλαδή κάπου στην μέση, με χονδρική τιμή στα 278,36 ευρώ.