Μπορεί οι καταναλωτές να είδαν εν τέλει όφελος και μάλλον «ανεκτά» τιμολόγια ρεύματος το τελευταίο εξάμηνο, ωστόσο η κατάργηση των ρητρών αναπροσαρμογής έφερε «φουσκωμένες» ονομαστικές χρεώσεις, καθώς στις τιμολογήσεις των προμηθευτών ενσωματώθηκε το ρίσκο που χρειάζεται να πάρουν, ώστε να προβλέπουν ένα 10ήμερο νωρίτερα τα επίπεδα των χονδρεμπορικών τιμών του επόμενου μήνα.
Για τις περισσότερες εταιρείες, το ρίσκο αυτό «μεταφράστηκε» σε κόστος για hedging, ώστε μέσων χρηματοπιστωτικών παραγώγων να «θωρακισθούν» έναντι του κινδύνου μιας απρόβλεπτης εκτίναξης της αγοράς Επόμενης Ημέρας. Κόστος που, σύμφωνα με παράγοντες του κλάδου, είχε ως συνέπεια στο νέο μοντέλο λιανικής οι προσφορές των προμηθευτών να είναι πάνω από 20% μεγαλύτερες κατά μέσο όρο, σε σχέση με τις χρεώσεις τους αν συνέχιζαν να ισχύουν τα κυμαινόμενα τιμολόγια με τις ρήτρες αναπροσαρμογής (οι οποίες ουσιαστικά έπαιζαν τον ρόλο hedging).
Το «αποτύπωμα» στις χρεώσεις, από το κόστος αντιστάθμισης του ρίσκου πρόβλεψης, φαίνεται ανάγλυφα στην επεξεργασία των τιμοκαταλόγων της ΔΕΗ (τους οποίους άλλωστε παίρνει ως μέτρο και το ΥΠΕΝ για να βγάζει την απαιτούμενη κάθε μήνα επιδότηση) για το 6μηνο Αύγουστος 2022 -Ιανουάριος 2023 που εφαρμόζεται το νέο μοντέλο λιανικής. Κι αυτό γιατί στην υποθετική περίπτωση που συνέχιζε να ισχύει η ρήτρα που είχε εισαγάγει η εταιρεία στο οικιακό τιμολόγιο Γ1, οι χρεώσεις κάθε μήνα θα ήταν μικρότερες από τις χρεώσεις που πραγματικά ανακοίνωσε.
Η αντιπαραβολή δείχνει πως οι τιμές με τη ρήτρα θα ήταν έως και 24,5 λεπτά του ευρώ ανά κιλοβατώρα μικρότερες από τις χρεώσεις που ανακοίνωσε η εταιρεία – κάτι που συνέβη τον Σεπτέμβριο. Η μικρότερη διαφορά καταγράφηκε τον Αύγουστο, όπου η αναστολή της ρήτρας προκάλεσε ένα «καπέλο» 5,8 λεπτών ανά κιλοβατώρα.
Αν συνέχιζε να ισχύει η ρήτρα, ο μέσος όρος των τιμών 6μηνου της ΔΕΗ θα ήταν 40,86 λεπτά ανά κιλοβατώρα. Αντίθετα, οι χρεώσεις που ανακοίνωσε πραγματικά η εταιρεία, προβλέποντας την εξέλιξη της χονδρεμπορικής τον επόμενο μήνα, διαμορφώθηκαν μεσοσταθμικά στα 52,25 λεπτά ανά κιλοβατώρα, δηλαδή ήταν 28% υψηλότερες.
Φορείς του κλάδου όπως ο ΕΣΠΕΝ είχαν εκτιμήσει ήδη με την ανακοίνωση του νέου μοντέλου πως η ανάγκη πρόβλεψης θα οδηγούσε σε υψηλότερες χρεώσεις – ειδικά στην τρέχουσα συγκυρία υψηλής μεταβλητότητας των τιμών. Στο ίδιο πλαίσιο, εκπρόσωποι των εταιρειών προμήθειας είχαν προτείνει η κατάργηση των ρητρών να γίνει με μία «φόρμουλα» η οποία να μην αναγκάζει τις εταιρείες να εκτιμούν πώς προβλέπουν τη χονδρεμπορική τιμή του επόμενου μήνα (όπως π.χ. με τον καθορισμό ενός πλαφόν στο ποσοστό κέρδους των εταιρειών).
Η αλήθεια είναι πως, λόγω των υψηλών επιδοτήσεων, οι «φουσκωμένες» χρεώσεις δεν μετακυλίστηκαν στις τελικές τιμές ρεύματος για τα νοικοκυριά. Ωστόσο, επιβάρυνε τα περισσότερα από τα υπόλοιπα τιμολόγια (π.χ. για τις επιχειρήσεις μέσης τάσης), στα οποία η κρατική ενίσχυση είναι μικρότερη από ό,τι στους οικιακούς καταναλωτές.