Μία ανάσα από την έναρξη της εμπορικής λειτουργίας βρίσκεται η νέα υπερσύγχρονη μονάδα παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος της ΔΕΗ με καύσιμο τον λιγνίτη.

Ο λόγος για την «Πτολεμαΐδα 5 », το μεγαλύτερο και πλέον απαιτητικό ενεργειακό έργο της τελευταίας δεκαετίας στη χώρα. Μία επένδυση ύψους 1,5 δις. ευρώ, με ένα δεκαετές story το οποίο έχει να αφηγηθεί ουκ ολίγες περιπέτειες: Από «πυρά» για την αναγκαιότητα της κατασκευής της μονάδας, την κρίσιμη καμπή του έργου όταν η ΔΕΗ αντιμετώπιζε τεράστια οικονομικά προβλήματα μέχρι και τις προκλήσεις της πανδημίας και της ενεργειακής επάρκειας της χώρας.

Η Πτολεμαΐδα 5 βρίσκεται πλέον στο στάδιο των τελικών δοκιμών και λίγο πριν την εμπορική της λετουργία.

Ασφάλεια ηλεκτρικού συστήματος

Με εγχώριο καύσιμο από τα λιγνιτωρυχεία της ΔΕΗ, ισχύ 660 MW και δυνατότητα παροχής θερμικής ενέργειας τηλεθέρμανσης 140 MW, το «διαμάντι» της ηλεκτροπαραγωγικής ικανότητας της ΔΕΗ έρχεται να στηρίξει το ηλεκτρικό σύστημα της χώρας στην πλέον κρίσιμη στιγμή, συμβάλλοντας καθοριστικά στην ασφάλεια εφοδιασμού της χώρας και στη μείωση της εξάρτησής μας από το εισαγόμενο φυσικό αέριο.

Η αμφισβήτηση

Κι όμως η Πτολεμαΐδα 5 , χωρίς την προσθήκη της οποίας κανείς στο ενεργειακό γίγνεσθαι δεν μπορεί να φανταστεί το ελληνικό σύστημα ηλεκτρισμού σήμερα, έδωσε σκληρές μάχες αμφισβήτησης, ακόμα και επιβίωσης, κατά τη διάρκεια

μεγάλου μέρους της περιόδου των δέκα ετών που μεσολάβησαν από τα τέλη Μαρτίου του 2013 και την υπογραφή της σχετικής σύμβασης μεταξύ της ΔΕΗ και της ΤΕΡΝΑ, μέχρι σήμερα. Μάλιστα, δεν έλειπαν και οι φωνές που έλεγαν πως όταν ολοκληρωθεί η Πτολεμαΐδα 5 θα είναι μία ολοκαίνουργια «μονάδα-φάντασμα», αφού ποτέ δεν θα ήταν ευθέως ανταγωνιστική των μονάδων φυσικού αερίου και άρα θα έμενε εκτός της αγοράς ηλεκτροπαραγωγής. Η ενεργειακή κρίση που ήρθε ως απότοκο του πολέμου στην Ουκρανία αλλά και ως αποτέλεσμα της εγκληματικής καθυστέρησης στην απεξάρτηση της χώρας από εισαγόμενα καύσιμα, ανέδειξε με τον πλέον εμφατικό τρόπο την ανάγκη για κατά προτεραιότητα χρήση των εγχώριων ενεργειακών πηγών, δηλαδή των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας αλλά και του λιγνίτη.

Τα πέτρινα χρόνια του μνημονίου

Πέρα από την αμφισβήτηση που αντιμετώπισε το έργο, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η χρονική στιγμή εκκίνησής του συνέπεσε με τα πέτρινα χρόνια της οικονομικής κρίσης στην Ελλάδα, ενώ μεγάλο μέρος της κατασκευής του έπρεπε να υλοποιηθεί εν μέσω ρεαλιστικών φόβων περί οικονομικής κατάρρευσης της ίδιας της ΔΕΗ, υπό το βάρος των δυσθεώρητων ληξιπρόθεσμων οφειλών που είχε συσσωρεύσει μέχρι το 2019 από νοικοκυριά και επιχειρήσεις.

Η συμβολή της ΤΕΡΝΑ

Χαρακτηριστικό της κρισιμότητας της κατάστασης, είναι πως χρειάστηκε η συμβολή του ίδιου του κατασκευαστή του έργου, της ελληνικής τεχνικής εταιρείας ΤΕΡΝΑ, που μέσω των συνεργασιών της με τους υπεργολάβους και προμηθευτές της εξασφάλισε χρηματοδότηση ύψους 800 εκατ. ευρώ από τον γερμανικό οίκο Heules Hermes για λογαριασμό της ΔΕΗ στην αρχή του έργου, ενώ σε μία περίοδο που το εγχώριο τραπεζικό σύστημα βρισκόταν σε δεινή κατάσταση, η ΤΕΡΝΑ κατάφερε να εξασφαλίσει όλες τις απαιτούμενες εγγυητικές και τις απαραίτητες γραμμές χρηματοδότησης. Επιπλέον, η θυγατρική του Ομίλου ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ ανέλαβε πολλές φορές ευθύνες που δεν της αναλογούσαν, ενώ χρειάστηκε και να «γεφυρώσει» το χάσμα που προέκυπτε πριν το 2019 λόγω αδυναμίας της ΔΕΗ να καταβάλει τα απαιτούμενα κεφάλαια για την πληρωμή των εργασιών και των προμηθευτών, χρηματοδοτώντας άτοκα η ίδια για μήνες οφειλές εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ, προκειμένου να μην διακοπούν οι πληρωμές προς τους 2.000 εργαζόμενους στο εργοτάξιο και τους δεκάδες προμηθευτές κι υπεργολάβους, και να αποφευχθεί ως εκ τούτου ο κίνδυνος διακοπής των εργασιών.

Η πανδημία

Ακόμα όμως και όταν ξεπεράστηκαν, σταδιακά από το 2019 και μετά, τα ταμειακά προβλήματα της ΔΕΗ, το έργο χρειάστηκε να αντιμετωπίσει τις πρωτόγνωρες προκλήσεις που έθετε η πανδημία, τόσο ως προς την ασφάλεια των εργαζομένων όσο και ως προς την εξασφάλιση της παράδοσης του εξοπλισμού, δεδομένων και των σοβαρών ζητημάτων που δημιούργησε ο COVID-19 στην εφοδιαστική αλυσίδα διεθνώς.

Σήμερα, με τη μονάδα να ολοκληρώνει ήδη σταδιακά και με επιτυχία τη δοκιμαστική της λειτουργία, η Πτολεμαΐδα 5 , ένα εξαιρετικά δύσκολο έργο με πλήθος τεχνικών προκλήσεων, ετοιμάζεται να κάνει την επίσημη εμφάνισή της ως η «ναυαρχίδα» της ΔΕΗ στη λιγνιτική ηλεκτροπαραγωγή.

Το μέλλον

Παρότι, όμως, μπορεί η νέα μονάδα να κάνει ντεμπούτο ως λιγνιτική, δεν αποκλείεται ο ενεργειακός και κατασκευαστικός αυτός άθλος να κληθεί να μετεξελιχθεί περαιτέρω τα προσεχή χρόνια. Είναι χαρακτηριστικό πως η μελέτη επάρκειας του ΑΔΜΗΕ αναφέρει ότι η νέα μονάδα Πτολεμαΐδα 5 της ΔΕΗ μπαίνει στο σύστημα ως λιγνιτική το 2023 και αποσύρεται στις 31/12/2028, για να ξαναεμφανιστεί δύο χρόνια μετά (1/1/2031) ως μονάδα φυσικού αερίου, με αυξημένη ισχύ στα 1.000 MW.

Ωστόσο, στις αρχές του 2023, ο Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος της ΔΕΗ, κ. Γιώργος Στάσσης, είπε πως η πρόβλεψη αυτή δεν αποτελεί απόφαση της ΔΕΗ και δεν θεωρείται απαρέγκλιτη. Τα δεδομένα και οι εξελίξεις στην αγορά είναι εκείνα που θα καθορίσουν το αν -και κυρίως το πότε- θα μετατραπεί σε μονάδα φυσικού αερίου. «Σε κάθε περίπτωση έχουμε χρόνο στη διάθεσή μας μέχρι να λάβουμε απόφαση και αφού πρώτα σταθμίσουμε όλα τα δεδομένα» ανέφερε χαρακτηριστικά ο κ. Στάσσης.