Ξεκίνησαν οι πρώτοι προμηθευτές τη διαδικασία που θα «ξεκλειδώσει» τη χρηματοδότηση μέσω του ΤΕΜ των έξτρα επιδοτήσεων των επιχειρήσεων με παροχές έως 35 kVA (και των αρτοποιίων ανεξαρτήτως ισχύος παροχής), για το διάστημα από τον Φεβρουάριο έως τον Νοέμβριο του 2022. Οι επιχειρήσεις αυτές ανέρχονται σε 1,25 εκατομμύρια, περιλαμβάνοντας μεταξύ άλλων εστιατόρια, κομμωτήρια, εμπορικά καταστήματα και περίπτερα.
Όπως έχει γράψει το energypress, η διαδικασία προβλέπει τη συμπλήρωση μίας υπεύθυνης-δήλωσης από τους εμπορικούς πελάτες τους, βάσει της οποίας θα επαληθευτεί αν αυτές οι επιχειρήσεις υπερβαίνουν ή όχι συγκεκριμένα σωρευτικά ανώτατα όρια στις κρατικές ενισχύσεις που έχουν λάβει. Έτσι, οι πρώτοι πάροχοι έχουν ήδη ενημερώσει σχετικά τους πελάτες της, αναρτώντας παράλληλα τη δήλωση στις ιστοσελίδες τους.
Όπως είναι γνωστό, στη συντριπτική τους πλειονότητα οι προμηθευτές έχουν καλύψει με ίδια κεφάλαια αυτές τις έξτρα επιδοτήσεις. Επομένως, η ολοκλήρωση της παραπάνω διαδικασίας θα ανοίξει τον δρόμο ώστε να ανακτήσουν τα σχετικά ποσά από το Ταμείο Ενεργειακής Μετάβασης. Στελέχη της αγοράς εκτιμούν ότι στο σύνολό του ο κλάδος της προμήθειας έχει δαπανήσει πάνω από 500 εκατ. ευρώ, για να χρηματοδοτήσει τις πρόσθετες επιδοτήσεις της συγκεκριμένης κατηγορίας εμπορικών καταναλωτών.
Απρόθυμοι οι πελάτες
Πάντως, ακόμη και στις λίγες περιπτώσεις παρόχων που δεν παρείχαν τις έξτρα επιδοτήσεις, προς ώρας κινείται σε χαμηλά επίπεδα η ανταπόκριση των πελατών τους στη συμπλήρωση και αποστολή των υπεύθυνων δηλώσεων. Έτσι, παρά το γεγονός ότι στη συγκεκριμένη περίπτωση οι μικρές επιχειρήσεις έχουν απτό κίνητρο να τηρήσουν τη διαδικασία (αφού θα λάβουν αναδρομικά τις έξτρα επιδοτήσεις που δικαιούνται), δεν ξεπερνά το 15% το ποσοστό των μικρών επιχειρήσεων που έχουν ολοκληρώσει τη διαδικασία.
Ακόμη πιο απρόθυμοι αποδεικνύονται οι εμπορικοί πελάτες των προμηθευτών που έχουν λάβει τις πρόσθετες επιδοτήσεις, με χρήματα από τους παρόχους τους. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, η ανταπόκριση κινείται μόλις στο 10%, ενώ μάλιστα οι περισσότερες υπεύθυνες δηλώσεις έχουν αποσταλεί είτε ελλιπείς, είτε λανθασμένα συμπληρωμένες.
Παράγοντες της αγοράς επισημαίνουν πως αποδεικνύεται στην πράξη ότι είναι ανέφικτη η διαδικασία που αποφασίστηκε, ώστε οι προμηθευτές να ανακτήσουν τα ποσά με τα οποία κάλυψαν τις πρόσθετες ενισχύσεις. Διαδικασία που αποδίδει στους παρόχους την αρμοδιότητα όχι μόνο συγκέντρωσης των υπεύθυνων δηλώσεων, αλλά του ελέγχου τους.
«Ρίζα» του προβλήματος αποτελεί το γεγονός ότι οι εξτρά επιδοτήσεις εφαρμόσθηκαν όλο το 2022 (από τον Απρίλιο του 2022 και με αναδρομική ισχύ από την αρχή του έτους) χωρίς να έχει προηγηθεί συμφωνία με την Κομισιόν. Έτσι, ο τρόπος παροχής των πρόσθετων επιδοτήσεων (στις οποίες υπήρχε αναφορά σε κάθε μία από τις μηνιαίες επιστολές του υπουργού ΠΕΝ προς τους προμηθευτές από τον Απρίλιο) δεν συνάδει με το εκ των υστέρων «πράσινο φως» του μέτρου από την Κομισιόν.
Ο λόγος είναι πως το μέτρο εφαρμόστηκε οριζόντια, ενώ η έγκριση προβλέπει κριτήρια για τη χορήγηση της ενίσχυσης. Ακόμη χειρότερα, το «πράσινο φως» της Κομισιόν αφήνει εκτός τον Ιανουάριο και τον Δεκέμβριο του 2023, μπλοκάροντας επομένως για όσες επιχειρήσεις κάλυψαν με ίδια κεφάλαια τις πρόσθετες επιδοτήσεις αυτών των δύο μηνών, την ανάκτηση των αντίστοιχων ποσών από το ΤΕΜ.
Σε αδιέξοδο οι προμηθευτές
Όπως αποδεικνύεται πάντως, περίπου αδύνατο είναι να βγει άκρη και με το διάστημα Φεβρουάριος – Νοέμβριος 2022, για το οποίο έχει εγκριθεί το μέτρο. Κι αυτό γιατί οι πρόσθετες ενισχύσεις εσφαλμένως είχαν δοθεί οριζόντια (όπως ζητούσε το υπουργείο να κάνουν οι πάροχοι), αφού εκ των υστέρων τέθηκε ως προϋπόθεση οι ωφελούμενες επιχειρήσεις να μην έχουν λάβει κρατικές ενισχύσεις οι οποίες στο σύνολό τους ξεπερνούν συγκεκριμένα όρια. Προϋπόθεση που μέσω των υπεύθυνων δηλώσεων θα εξακριβωθεί αν ικανοποιείται.
Ήδη από την έκδοση της εφαρμοστικής ΚΥΑ, στελέχη της αγοράς σημείωναν στο energypress πως η υποχρέωση με τις υπεύθυνες δηλώσεις, που επωμίστηκαν οι προμηθευτές, δεν «μεταφράζεται» απλώς σε απίστευτο φόρτο εργασίας. Αντίθετα, σε πολλές περιπτώσεις είναι ανέφικτη, καθώς για παράδειγμα ένας επαγγελματικός καταναλωτής μπορεί να έχει στο μεταξύ αναστείλει τη δραστηριότητά του ή να έχει αλλάξει προμηθευτή.
Τώρα όμως, η μικρή ανταπόκριση ωστόσο των εμπορικών καταναλωτών, σε όσους παρόχους έχουν μέχρι τώρα αποπειραθεί να συγκεντρώσουν τις υπεύθυνες δηλώσεις, δείχνει επιπλέον πως δεν είναι υλοποιήσιμη αυτή η κρησάρα. Έτσι, τουλάχιστον θεωρητικά, για όσες μικρές επιχειρήσεις δεν ανταποκριθούν στη συμπλήρωση της δήλωσης, ή αποδειχθεί ότι έχουν ξεπεράσει τα όρια κρατικών ενισχύσεων, η μόνη δυνατότητα που έχουν οι προμηθευτές είναι να ζητήσουν πίσω τα ποσά από τους πελάτες τους, πιστώνοντάς τα σε επόμενο λογαριασμό.
Ωστόσο, η δυνατότητα αυτή ισοδυναμεί στην πράξη με αδιέξοδο, ο Κώδικας Προμήθειας δεν θέτει κανέναν περιορισμό στην αλλαγή προμηθευτή από καταναλωτές που έχουν οφειλές. Επομένως, ένας «φουσκωμένος» λογαριασμός (με τη χρέωση επιστροφής των εξτρά επιδοτήσεων) θα είχε ως αποτέλεσμα πολλοί εμπορικοί πελάτες απλώς να αλλάξουν πάροχο, αφήνοντας τον λογαριασμό απλήρωτο. Αυτό σημαίνει πως η προσπάθεια ανάκτησης των ποσών από τους πελάτες θα σήμαινε απλώς ότι κάθε προμηθευτής θα «κατέστρεφε» την πελατειακή του βάση, χωρίς να καταφέρει να εξασφαλίσει τα χρήματα που δαπάνησε.
Υπενθυμίζεται ότι ο ΕΣΠΕΝ
(Ελληνικός Σύνδεσμος Προμηθευτών Ενέργειας) έχει αποστείλει σχετική
επιστολή στο ΥΠΕΝ, υποστηρίζοντας πως οφείλει να διασφαλιστεί η άμεση
αποπληρωμή των απαιτήσεων που έχουν σωρευθεί από τους προμηθευτές από
την έως σήμερα χορήγηση των πρόσθετων επιδοτήσεων, χωρίς την προϋπόθεση
υποβολής υπεύθυνης δήλωσης για την πρώτη της χορήγηση. Επίσης, όσον
αφορά τη συγκέντρωση και έλεγχο των δηλώσεων, σημειώνει ότι θα πρέπει να
ανατεθεί σε φορέα του οικονομικού επιτελείου (π.χ. ΑΑΔΕ).