Ένα νέο κεφάλαιο για τις διασυνοριακές ηλεκτρικές διασυνδέσεις της Ελλάδας άνοιξε με την ηλέκτριση στις 30 Ιουνίου της δεύτερης ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας-Βουλγαρίας (ΚΥΤ Νέας Σάντας- ΚΥΤ Maritsa East), με Γραμμή Μεταφοράς Υπερυψηλής Τάσης 400 kV.
Πρόκειται για την πρώτη διασυνοριακή διασύνδεση που «μπαίνει στην πρίζα» από τον ΑΔΜΗΕ τα τελευταία χρόνια, συνιστώντας ένα πολύ σημαντικό project αφενός για την αύξηση της ενεργειακής ασφάλειας όχι μόνο της Ελλάδας αλλά και ευρύτερα της Βαλκανικής Χερσονήσου (γι αυτό και ήταν ενταγμένο στα Έργα Κοινού Ευρωπαϊκού Ενδιαφέροντος (PCI), αφετέρου για την ενίσχυση του διασυνοριακού εμπορίου ηλεκτρισμού και την μεγιστοποίηση των οφελών από τη σύζευξη των χονδρεμπορικών αγορών ηλεκτρισμού Ελλάδας και Βουλγαρίας.
Γεωπολιτική
Περαιτέρω, το έργο έχει και γεωπολιτική διάσταση, αφού συμβάλλει στη σύσφιξη των ήδη στενών ενεργειακών σχέσεων Ελλάδας-Βουλγαρίας (που αντανακλώνται μεταξύ άλλων στον ελληνοβουλγαρικό αγωγό φυσικού αερίου IGB και στο FSRU της Αλεξανδρούπολης όπου συμμετέχει μετοχικά η Bulgargaz),
Στο πλαίσιο αυτό, η νέα «ηλεκτρική λεωφόρος» μεταξύ Ελλάδας και Βουλγαρίας θα αυξήσει τη μεταφορική ικανότητα ηλεκτρισμού στο σύνορο των δύο χωρών σε 1400 MW για την κατεύθυνση από την Ελλάδα προς τη Βουλγαρία και σε 1700 MW για την κατεύθυνση από τη Βουλγαρία προς την Ελλάδα. Θα συμβάλλει έτσι στην ασφαλή διακίνηση των αυξανομένων ροών της ισχύος στην κατεύθυνση Βορράς-Νότος της βαλκανικής χερσονήσου.
Παράλληλα, θα αυξήσει τη δυνατότητα περαιτέρω εγκατάστασης μονάδων ΑΠΕ στο βόρειο τμήμα της Ελλάδας. H ηλεκτρική διασύνδεση Νέας Σάντας- Μαρίτσα είναι επίσης τοποθετημένη κοντά στις δύο μεγάλες μονάδες ηλεκτροπαραγωγής με φυσικό αέριο που κατασκευάζονται στη Βόρειο Ελλάδα (μονάδα στην Κομοτηνή ισχύος 877 MW της κοινοπραξίας ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ – Motor Oil , μονάδα στην Αλεξανδρούπολη ισχύος 840 MW των ΔΕΗ – ΔΕΠΑ Εμπορίας – Damco Energy), ενισχύοντας τον εξαγωγικό τους προσανατολισμό.
Διάδρομος πράσινης ενέργειας
Το έργο εντάσσεται στον ευρύτερο σχεδιασμό του ΑΔΜΗΕ για ενίσχυση του δικτύου των διεθνών διασυνδέσεων και με τα υπόλοιπα γειτονικά κράτη πλην Βουλγαρίας (Ιταλία, Βόρεια Μακεδονία, Τουρκία, Αλβανία). Την ίδια στιγμή συνδράμει δυο κρίσιμα έργα διηπειρωτικών διασυνδέσεων με νέους «ενεργειακούς γείτονες» (διασυνδέσεις Ελλάδας-Κύπρου-Ισραήλ και Ελλάδας-Αιγύπτου), ώστε η Ελλάδα να αποτελέσει έναν διάδρομο πράσινης ενέργειας μεταξύ της Ευρώπης, της βόρειας Αφρικής και της Μέσης Ανατολής.
Όλα αυτά τα έργα αυτά έχουν ως στόχο να μεγιστοποιήσουν την μεταφορική ικανότητα ηλεκτρισμού μεταξύ των γειτονικών συστημάτων στα Βαλκάνια καθώς και στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, με βασικό κόμβο την Ελλάδα. Πρόκειται για κρίσιμες υποδομές που ενισχύουν την περιφερειακή ενεργειακή συνεργασία και επιτρέπουν την βέλτιστη χρήση ΑΠΕ, διαφοροποιώντας τις πηγές εφοδιασμού και συμβάλλοντας στην ταχύτερη απεξάρτηση της Ευρώπης από τα ορυκτά καύσιμα.
Δεύτερη διασύνδεση Ελλάδας-Ιταλίας
Η ονομαστική μεταφορική ικανότητα της νέας υποθαλάσσιας καλωδιακής διασύνδεσης μεταξύ Ελλάδας και Ιταλίας θα ανέρχεται σε 1.000 MW, τριπλασιάζοντας το υφιστάμενο περιθώριο ανταλλαγών ηλεκτρικής ενέργειας μεταξύ των δύο χωρών, στα 1.500 MW (από 500 MW σήμερα)
Δεύτερη διασύνδεση Ελλάδας-Αλβανίας
Ο επικαιροποιημένος σχεδιασμός του Διαχειριστή τοποθετεί την ολοκλήρωση της νέας διασυνδετικής Γραμμής Μεταφοράς 400 kV μεταξύ Ελλάδας και Αλβανίας έως το τέλος της δεκαετίας. Η διασύνδεση θα διαθέτει ονομαστική ικανότητα μεταφοράς 1.600 MVA και θα συνδέσει το Ελληνικό Σύστημα Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας με τον νέο Υποσταθμό Fier στη νότια Αλβανία. Το έργο προβλέπεται να αυξήσει τη μεταφορική ικανότητα μεταξύ των δύο χωρών κατά τουλάχιστον 200 MW και στις δύο κατευθύνσεις (από και προς την Αλβανία).
Ελλάδα-Βόρεια Μακεδονία
Ένα ακόμη σημαντικό έργο που εξετάζει ο Διαχειριστής είναι η αναβάθμιση της της εκ των δύο υφιστάμενων διασυνδέσεων (ΚΥΤ Μελίτης-Bitola) μεταξύ Ελλάδας Ελλάδας και Βόρειας Μακεδονίας, δεδομένου ότι η γειτονική χώρα αποτελεί κρίσιμο κόμβο στο συνολικό Σύστημα των Δυτικών Βαλκανίων.
Ελλάδα-Τουρκία
Τα επόμενα χρόνια, ο ΑΔΜΗΕ δρομολογεί την κατασκευή δεύτερης διασύνδεσης Υπερυψηλής Τάσης 400 kV και με την Τουρκία. Ο σχεδιασμός του έργου αυτού ωριμάζει με τη συνεργασία των Διαχειριστών Συστημάτων Μεταφοράς Ελλάδας, Βουλγαρίας και Τουρκίας , καθώς διερευνώνται διάφορα εναλλακτικά σενάρια για την αύξηση της ικανότητας μεταφοράς στα σύνορα Ελλάδας-Τουρκίας και Βουλγαρίας-Τουρκίας.
Οι δυο μεγάλοι διηπειρωτικοί ηλεκτρικοί διάδρομοι
Ελλάδα-Κύπρος-Ισραήλ
Η διασύνδεση Ελλάδας-Κύπρου-Ισραήλ με φορέα υλοποίησης τον EuroAsia Interconnector (στο μετοχικό κεφάλαιο του οποίου εισήλθε προ ημερών ο ΑΔΜΗΕ αποκτώντας ποσοστό 25%) είναι ένα ώριμο έργο, ενταγμένο στη λίστα των έργων PCI/PMI και με πρόσβαση σε ευρωπαϊκούς πόρους χρηματοδότησης ύψους 657 εκατ. ευρώ από το Connecting Europe Facility. To project αναμένεται να ολοκληρωθεί σε 2 διαδοχικές φάσεις (Κρήτη-Κύπρος και Κύπρος-Ισραήλ) μέχρι το 2029. Με τη λειτουργία του θα τερματίσει την ενεργειακή απομόνωση της Κύπρου ενώ η διασύνδεση του Συστήματος του Ισραήλ, θα αποτελέσει το πρώτο βήμα για την ανταλλαγή ενέργειας μεταξύ της Μέσης Ανατολής και της ηπειρωτικής Ευρώπης.
Ελλάδα-Αίγυπτος
Με ταχείς ρυθμούς ωριμάζει την ίδια στιγμή και η ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας-Αιγύπτου μέσω Αττικής (έργο GREGY με φορέα υλοποίησης την Elica του Ομίλου Κοπελούζου), σε συνέχεια της ένταξής του στην short list των ευρωπαϊκών έργων PCI/PMI στα τέλη Ιουνίου.
Η Elica προετοιμάζεται για τα επόμενα βήματα ωρίμανσης του έργου, που είναι η δρομολόγηση των διαγωνιστικών διαδικασιών για την ανάθεση των τριών βασικών μελετών, δηλαδή της τεχνικής και μηχανολογικής μελέτης, της μελέτης βιωσιμότητας και της λεπτομερούς απεικόνισης του βυθού για την ακριβή χάραξη της όδευσης της διασύνδεσης.
Σημειώνεται τέλος ότι την πρόθεσή του να συνδράμει και αυτό το έργο έχει εκφράσει ο ΑΔΜΗΕ που υπέγραψε προ διμήνου Μνημόνιο Κατανόησης (MoU) με την Elica για την έναρξη αποκλειστικών συζητήσεων για την αξιολόγηση της εισόδου του Διαχειριστή στο μετοχικό της κεφάλαιο της Elica. Το MoU προβλέπει επίσης τη η διεξαγωγή συζητήσεων ανάμεσα στα δύο Μέρη και τον Διαχειριστή του Συστήματος Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας της Αιγύπτου (EETC).