Στις μεγάλες βραχυπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες προκλήσεις που αντιμετωπίζει το ελληνικό ενεργειακό σύστημα αναφέρθηκε η υφυπουργός ΠΕΝ, Αλεξάνδρα Σδούκου, μιλώντας σήμερα στο 8ο Συμπόσιο Ενεργειακής Μετάβασης της ΗΑΕΕ.
Ξεκινώντας την ομιλία της η κα Σδούκου τόνισε ότι "καλούμαστε σήμερα να βρούμε το νέο φυσιολογικό μετά το ζενιθ της κρίσης και να εμμείνουμε στην ενεργειακή μετάβαση".
Η πρώτη πρόκληση είναι η αβεβαιότητα ενόψει του φετινού χειμώνα και τυχόν ζητήματα ασφάλειας εφοδιασμού. Υπάρχει μια καλύτερη προοπτική από πέρυσι επειδή η χώρα περιόρισε από 40% σε 20% την εξάρτηση από το ρωσικό αέριο, όπως και τη γενικότερη κατανάλωση αερίου.
Η αποθήκευση αερίου στην ΕΕ είναι πλέον στο 90% και η Ελλάδα διαθέτει τις υποδομές για διαφοροποίηση πηγών και οδών, όπως ο TAP, ο IGB και η Ρεβυθούσα, άρα μπορεί να καλύψει τις ανάγκες της ίδιας και των γειτόνων μας. Μάλιστα, ο ρόλος αυτός θα ενισχυθεί με νέα έργα στο άμεσο μέλλον όπως το LNG της Αλεξανδρούπολης που θα μας καταστήσουν κόμβο στην περιοχή.Η δεύτερη πρόκληση είναι ότι μια νέα αύξηση στην τιμή αερίου δεν μπορεί να αποκλειστεί. Η αυξημένη πλέον εξάρτηση από το LNG στην ΕΕ σημαίνει και περισσότερη μεταβλητότητα. "Είδαμε πρόσφατα πως οι απεργίες στη μακρινή Αυστραλία επηρέασαν την τιμή στην Ευρώπη και υπάρχει μια νέα πραγματικότητα στην οποία πρέπει να προσαρμστούμε. Η κυβέρνηση έδειξε αντανακλαστικά στο βραχυπρόθεσμο πρόβλημα των τιμών. Με καινοτόμες πολιτικές λύσεις καταφέραμε να εξομαλύνουμε το κόστος για τους καταναλωτές. Αν χρειαστεί ξανά θα επαναλάβουμε αυτά τα αντανακλαστικά", τόνισε η υφυπουργός.
Πάντως, η κυβέρνηση θεωρεί ότι η συστημική απάντηση στις τιμές είναι οι ΑΠΕ, καθώς προσφέρουν σταθερές τιμές και περισσότερη ασφάλεια.
Η κα Σδούκου ανέφερε σχετικά ότι τα τέσσερα τελευταία χρόνια διπλασιάστηκαν οι εγκαταστάσεις από 5,7 γιγαβάτ το 2019 σε σχεδόν 11 σήμερα. Επίσης, υπάρχουν έργα 16 γιγαβάτ που κατασκευάζονται και άλλα 37 γιγαβάτ που αναμένουν όρους σύνδεσης. Το νέο ΕΣΕΚ προβλέπει ΑΠΕ 23 γιγαβάτ ως το 2030 και διείσδυση στην ηλεκτροπαραγωγή 80%. Αυτό σημαίνει ότι η χώρα χρειάζεται περισσότερα δίκτυα, όπως και εργαλεία σαν την αποθήκευση για να είναι σταθερό το σύστημα.
Οι δύο διαχειριστές, ΑΔΜΗΕ-ΔΕΔΔΗΕ, ήδη επένδυσαν 2,5 δισ. ευρώ την τελευταία τετραετία και πατάνε γκάζι με πάνω από 7 δισ. ευρώ στα επόμενα χρόνια. Επίσης, αναπτύσσεται αποθήκευση για 5 γιγαβάτ ως το 2030, εκ των οποίων τα 2 γιγαβάτ θα εγκατασταθούν ως το 2025.
"Εξασφαλίσαμε 200 εκατ. ευρώ αρχικά για να επιδοτήσουμε μπαταρίες 1000 μεγαβάτ. Ο πρώτος διαγωνισμός έγινε τον Αύγουστο με επιτυχία και προσφορές 3,3 γιγαβάτ έναντι στόχου 400 μεγαβάτ. Μέσα στις επόμενες ημέρες θα ανακοινωθούν οι άλλοι δύο διαγωνισμοί για 300+400 μεγαβάτ, οι οποίοι θα λάβουν χώρα ως τα τέλη του έτους. Μελετήσαμε τα αποτελέσματα πρώτου και θεωρούμε ότι αν χαμηλώσουμε τη στήριξη θα ααυξήσουμε την ισχύ", σημείωσε η υφυπουργός.
Επίσης το ΥΠΕΝ εξετάζει κίνητρα για υφιστάμενους σταθμούς ΑΠΕ για προσθήκη μπαταριών, επιδιώκει ένα πλαίσιο για υβριδικούς σταθμούς, ενώ στοχεύει να στην περίπτωση των 200 μεγαβάτ ΑΠΕ μαζί με αποθήκευση να τα ανεβάσει στα 1.000 μεγαβάτ.
Η κα Σδούκου ανέφερε επίσης ότι σημαντικήη είναι και η μακροπρόθεσμη αποθήκευση όπως το αντλησιοταμιευτικό της Αμφιλοχίας.
Η τέταρτη πρόκληση που αντιμετωπίζει η Ελλάδα είναι η διαθεσιμότητα φυσικού χώρου και η προώθηση φ/β και αιολικών μαζί για καλύτερη απόδοση ή υβριδικών ή αγροβολταϊκών που επίσης μπορούν να αναπτυχθούν.
Στην περίπτωση των υπεράκτιων αιολικών, το σχετικό πλαίσιο θα παρουσιαστεί για διαβούλευση πριν τα τέλη του έτους, ενώ το υπουργείο επικοινωνεί με την Κομισιόν για τη στήριξη με στόχο τα πρώτα πάρκα ως τα τέλη της δεκαετίας.
Πέμπτο κρίσιμο σημείο είναι ότι ένα ενεργειακό σύστημα με καθαρές τεχνολογίες διαφέρει σημαντικά από το συμβατικό. Κρίσιμες πρώτες ύλες όπως χαλκός, λίθιο, νικέλιο, κοβάλτιο και σπάνιες γαίες είναι απαραίτητο συστατικό στις τεχνολογίες αυτές, άρα είναι σημαντικό να αντιμετωπιστεί ο εφοδιασμός και η υπερεξάρτηση της Ευρώπης. "Η σχετική ευρωπαϊκή νομοθεσία απομένει να φανεί πόσο αποτελεσματική θα είναι, νομίζω ότι είναι ένα στοίχημα που δεν μπορούμε να χάσουμε γιατί το μέλλον της μετάβασης εξαρτάται από αυτά", σχολίασε η κα Σδούκου.
Τέλος, τα ακραία καιρικά φαινόμενα που αντιμετωπίζει η χώρα μας σημαίνει ότι πρέπει να στηρίξουμε τις κρίσιμες υποδομές. Αυτή είναι μια νέα διάσταση για την ενεργειακή ασφάλεια.
Μια ακόμη πρόκληση είναι η αποδοτικότητα. Την τελευταία τετραετία η κυβέρνηση ξεκίνησε 5 προγράμματα για τα κτήρια αλλά δεν αρκούν. Η υφυπουργός είπε ότι ακολουθούν τρία νέα προγράμματα ως το τέλος του έτους.