του Κώστα Δεληγιάννη
Τουλάχιστον το 70% των καταναλωτών θα μεταπέσουν από την 1η Ιανουαρίου στο πράσινο τιμολόγιο, εκτιμούν υψηλόβαθμοι κύκλοι του ΥΠΕΝ, καθώς μία σημαντική μερίδα νοικοκυριών και μικρών επιχειρήσεων δεν θα προχωρήσει στην επιλογή προϊόντος, ενώ ένας επίσης μεγάλος αριθμός θα προτιμήσει το συγκεκριμένο προϊόν, ώστε να γνωρίζει από την 1η κάθε μήνα την τιμή με την οποία θα χρεωθεί για την ηλεκτρική ενέργεια που θα δαπανήσει.
Οι ίδιοι κύκλοι υπεραμύνονται των παρεμβάσεων που πρόκρινε το υπουργείο, υπογραμμίζοντας ότι δεν πρόκειται για υπερρύθμιση της αγοράς, όπως έχουν υποστηρίξει αρκετοί προμηθευτές. Επισημαίνουν ότι η απόσυρση των ειδικών μέτρων από τη λιανική ρεύματος (από τις αρχές του έτους) συνιστά μία ιδιαίτερη συνθήκη, που δικαιολογεί τις παρεμβάσεις, καθώς ο μεγαλύτερος αριθμός των καταναλωτών θα βρεθεί χωρίς ενεργή σύμβαση.
Σε αυτό το πλαίσιο, η εναλλακτική θα ήταν να διαλέξουν οι προμηθευτές προϊόν για τους πελάτες τους, σε πάρα πολλές περιπτώσεις χωρίς τη συναίνεση των καταναλωτών. Μάλιστα, σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο, το ΥΠΕΝ θα μπορούσε να προχωρήσει σε τυποποίηση όλων των κατηγοριών τιμολογίων (όπως π.χ. του κίτρινου (κυμαινόμενου) ex-post.
Υψηλότερο κόστος λόγω ρίσκου
Ωστόσο, ενόψει της μαζικής μετάπτωσης των καταναλωτών σε νέα προϊόντα, αυτό θα σήμαινε πως οι εταιρείες θα διάλεγαν για λογαριασμό των πελατών τους το τιμολόγιο που θα θεωρούσαν πιο συμφέρον για τις ίδιες – και όχι για τους πελάτες τους. Ως συνέπεια, δικαιολογείται η παρέμβαση της πολιτείας, ώστε να καθορίσει εκείνη το τιμολόγιο στο οποίο θα μεταπέσει ένα νοικοκυριό, αν δεν αποφασίσει να υπογράψει κάποιο άλλο συμβόλαιο.
Οι κύκλοι του ΥΠΕΝ αναγνωρίζουν το πράσινο τιμολόγιο ενδεχομένως θα είναι ακριβότερο από τα υπόλοιπα προϊόντα, καθώς θα ενσωματώνει το ρίσκο των προμηθευτών, οι οποίοι πρέπει να προβλέπουν έως την 1η κάθε μήνα το ύψος στο οποίο θα κινηθούν οι χονδρεμπορικές τιμές τον υπόλοιπο μήνα. Παρ' όλα αυτά, επισημαίνουν πως κατά τη μετάβαση ακόμη πιο κρίσιμο είναι οι καταναλωτές να έχουν άμεση εικόνα για το ποιος προμηθευτής είναι ακριβότερος και πιο φθηνότερος, ώστε να ενισχυθεί ο ανταγωνισμός.
Στο ίδιο πλαίσιο, σημειώνουν πως οι εταιρείες δεν έχει νόημα να αυξήσουν υπέρμετρα τις χρεώσεις του πράσινου τιμολογίου τους, ώστε να ωθήσουν τους καταναλωτές να επιλέξουν ένα διαφορετικό προϊόν. Κι αυτό γιατί μπορεί κάλλιστα οι πελάτες τους να μετακινηθούν σε μία άλλη εταιρεία, με φθηνότερο πράσινο τιμολόγιο.
Αποκλιμάκωση των τιμών
Οι πηγές του υπουργείου υποστηρίζουν πως τα «σήματα» από τις διεθνείς τιμές φυσικού αερίου καθιστούν βάσιμη την εκτίμηση για αποκλιμάκωση του κόστους ηλεκτρικής ενέργειας τους επόμενους μήνες. Ωστόσο, προϋπόθεση για αυτό αποτελεί το να μην επικρατήσουν ακραίες καιρικές συνθήκες τον υπόλοιπο χειμώνα.
Σε μία τέτοια περίπτωση, η αύξηση στη ζήτηση για φυσικό αέριο στην Ευρώπη θα επέτεινε τη στενότητα προσφοράς καυσίμου, δημιουργώντας ανατιμητικές τάσεις. Και πάλι, ωστόσο, εκτιμάται πως το επίδομα θέρμανσης στο ρεύμα, καθώς και οι επιδοτήσεις στους δικαιούχους του ΚΟΤ, θα περιορίσουν τις αρνητικές συνέπειες για τους καταναλωτές.
Πάντως, όπως σημειώνουν τα στελέχη του ΥΠΕΝ, στο (απίθανο με τα έως τώρα δεδομένα) ενδεχόμενο που υπάρξει αναζωπύρωση της ενεργειακής κρίσης, η κυβέρνηση θα επιστρατεύσει και πάλι τις οριζόντιες επιδοτήσεις, για να περιορίσει τις επιβαρύνσεις των καταναλωτών. Όπως επισημαίνουν, σχετική ευχέρεια δίνεται από την απόφαση της Κομισιόν, που επιτρέπει την παράταση των μέτρων στήριξης μέχρι τον Ιούνιο του 2024.
Ξεκίνησαν οι ενημερώσεις
Έως την 1η Δεκεμβρίου οι προμηθευτές θα οριστικοποιήσουν όλες τις παραμέτρους του πράσινου τιμολογίου. Παράλληλα, ξεκινούν μέσα στην εβδομάδα τις ενημερώσεις των πελατών τους, για τα προϊόντα ρεύματος που θα διατίθενται από την 1η Ιανουαρίου. Όπως έχει γράψει το Insider.gr, στη συντριπτική τους πλειονότητα (αν όχι όλες) οι εταιρείες προωθούν ένα κίτρινο τιμολόγιο ex-post, η χρέωση του οποίου «κλειδώνει» στο τέλος του μήνα εφαρμογής. Οι προμηθευτές συμφωνούν με το ΥΠΕΝ για το ρίσκο που ενέχει το πράσινο τιμολόγιο. Εκεί που διαφωνούν είναι στο γεγονός ότι, υπό κανονικές συνθήκες, η προώθηση του ανταγωνισμού που θα «φέρει» η συγκρισιμότητα, είναι σχεδόν αδύνατον το φθηνότερο πράσινο τιμολόγιο να είναι φθηνότερο από ένα μέσο προϊόν ex-post (κίτρινο).
Υπενθυμίζεται ότι από τη διαδικασία αυτή εξαιρούνται μόνο τα νοικοκυριά και οι μικρές επιχειρήσεις που έχουν σύμβαση με σταθερή χρέωση. Επομένως, οι αλλαγές (και η πληροφόρηση από τους παρόχους) «αγγίζουν» όλες τις υπόλοιπες περιπτώσεις, δηλαδή σχεδόν και τους 7,5 εκατ. καταναλωτές στη χαμηλή τάση.
Οι τιμές του πράσινου τιμολογίου για τον Ιανουάριο θα ανακοινωθούν την 1η Ιανουαρίου. Οι πελάτες που έχει λήξει η σύμβασή τους θα μεταπέσουν σε αυτό το προϊόν από τις αρχές του έτους, αν δεν επιλέξουν κάποια άλλη σύμβαση. Για τους καταναλωτές με ενεργή σύμβαση, η προθεσμία επιλογής επεκτείνεται επί της ουσίας έως τις 31 Ιανουαρίου, στην περίπτωση που επιλέξουν να μείνουν στην ίδια σύμβαση, στην οποία απλώς θα «ξεπαγώσουν» οι όροι που είχαν ανασταλεί με τα έκτακτα μέτρα.