από euro2day.gr - του Γιώργου Φιντικάκη
Στο παρελθόν, η Ελλάδα ήταν σταθερά στη λίστα των χωρών με τις φθηνότερες τιμές λιανικής στο ρεύμα και ανάμεσα στις πιο ακριβές αγορές χονδρικής σε πανευρωπαϊκό επίπεδο.
Τα σταθερά ανοδικά σήματα που παραπέμπουν σε υψηλότερα τιμολόγια, η πολύ ρηχή εγχώρια αγορά χονδρικής και το στρεβλό τοπίο στις ΑΠΕ απειλούν να ανατρέψουν αυτή την εικόνα και η Ελλάδα να αρχίσει να σκαρφαλώνει θέσεις και σε ό,τι αφορά τη λίστα των χωρών με τις τιμές λιανικής.
Σήμερα, η χονδρεμπορική αγορά ηλεκτρισμού στην Ελλάδα καταγράφει για δεύτερη φορά μέσα σε λίγα 24ωρα (συνέβη και το Σάββατο) μια από τις ακριβότερες τιμές μεταξύ όλων των ευρωπαϊκών αγορών, με ένα ημερήσιο άλμα 30%. Στη χώρα μας, η μέση τιμή στο Χρηματιστήριο Ενέργειας διαμορφώνεται στα 117,39 ευρώ/ MWh, πίσω μόνο από την Κροατία (120,17 ευρώ).
Κάνει σταθερά πρωταθλητισμό, ούσα μέσα στις τρεις-τέσσερις χονδρεμπορικές αγορές ηλεκτρισμού με τις υψηλότερες τιμές, κάτι που δεν μπορεί να εξηγηθεί μόνο από το πρώτο κύμα καύσωνα και τον υδράργυρο που εκτίναξε τη ζήτηση για ρεύμα και πλήττει όλη τη ΝΑ Ευρώπη.
Στην τρίτη θέση, πίσω από την Ελλάδα, βρίσκεται η Ιρλανδία (117 ευρώ) και ακολουθούν η παραδοσιακά ακριβότερη Ιταλία (115,11 ευρώ), η Βουλγαρία (112,27 ευρώ), η Β. Μακεδονία (112,07 ευρώ), η Ουγγαρία (108,35 ευρώ), το Μαυροβούνιο (107 ευρώ) και η Αλβανία (103,86 ευρώ).
Το φαινόμενο των ανοδικών τιμών στις αγορές χονδρικής είναι πανευρωπαϊκό, όχι μόνο ελληνικό, με αυξήσεις της τάξης του 300%, 600%, ακόμη και 1.000%, όπως στην περίπτωση της Γαλλίας, με τη διαφορά ότι στην Κεντρική και Βόρεια Ευρώπη δεν έχουν καύσωνα. Σε πλειάδα ευρωπαϊκών χωρών, οι αυξήσεις στη χονδρική του ρεύματος οφείλονται κατ' αρχάς στην πολύ χαμηλή παραγωγή αιολικών και στο γεγονός ότι σήμερα είναι η πρώτη εργάσιμη, μετά από ένα Σαββατοκύριακο με πολύ χαμηλές, μηδενικές ή και αρνητικές κάπου τιμές, λόγω της πολύ μικρής ζήτησης.
Στην Ελλάδα, αντίθετα, ο πρωταθλητισμός που κάνει η αγορά στη χονδρική του ρεύματος, πέραν της άπνοιας των τελευταίων ημερών, συνδέεται σταθερά με τις πολύ φτωχές διεθνείς διασυνδέσεις που έχουμε ως χώρα προς τον Βορρά και την Ιταλία, συνολικής δυναμικότητας 2,5 GW. Κάθε φορά που έχουμε πρόβλημα και βγαίνει off μια διασύνδεση, λόγω προγραμματισμένης συντήρησης ή βλάβης, οι τιμές εκτινάσσονται, καθώς λείπουν οι φθηνές εισαγωγές και το σύστημα βασίζεται στο ακριβό φυσικό αέριο.
Τις τελευταίες ημέρες τέθηκε εκτός, λόγω πυρκαγιάς, η δεύτερη γραμμή ηλεκτρικής διασύνδεσης με τη Βουλγαρία, με αποτέλεσμα να μειωθεί η συνολική δυναμικότητα από και προς το Βορρά κατά 500 MW, ενώ βρίσκεται σε συντήρηση μέχρι και τα τέλη Ιουνίου το καλώδιο της Ιταλίας, προσθέτοντας στην απώλεια επιπλέον 500 MW.
Σε μια αγορά με τόσο περιορισμένες επιλογές όπως η ελληνική, χωρίς ενδιάμεσο καύσιμο ανάμεσα στις φθηνές ΑΠΕ και το ακριβό φυσικό αέριο και δίχως τις πλούσιες διεθνείς διασυνδέσεις της Κεντρικής και Βόρειας Ευρώπης, αυτό το 1 GW λιγότερης χωρητικότητας μπορεί να κάνει μεγάλη ζημιά.
Σε συνθήκες υψηλής ζήτησης και απουσίας αιολικών, η κάλυψη της επάρκειας εξασφαλίζεται μόνο με τη φουλ λειτουργία των εγχώριων μονάδων φυσικού αερίου. Αυτό ακριβώς αποτυπώνεται στη μέση τιμή χονδρικής των πρώτων δεκαεπτά ημερών του Ιουνίου, που κινείται στα 94 ευρώ /MWh, αυξημένη κατά 17% έναντι της μέσης τιμής τον Μάιο, φέρνοντας μαθηματικά αυξήσεις στα τιμολόγια του Ιουλίου.
Το ερωτήματα εύλογα. Τι θα συμβεί με τα τιμολόγια λιανικής, αν οι ίδιες συνθήκες άπνοιας και περιορισμένων εισαγωγών συνεχιστούν και τον Ιούλιο ή και τον Αύγουστο;
Σημειωτέον ότι η Ελλάδα, παρότι φιλοδοξεί να γίνει εξαγωγέας πράσινης ενέργειας και παρά τη μεγάλη παραγωγή από φωτοβολταϊκά, τα μεσημέρια συνεχίζει να είναι μια αμιγώς εισαγωγική αγορά και εξαγωγική γίνεται μόνο τα βράδια, γιατί τα Βαλκάνια χρειάζονται εκείνες τις ώρες ενέργεια, οπότε οι μονάδες φυσικού αερίου και τα αιολικά (όταν φυσάει) δουλεύουν στο φουλ. Αν επομένως δεν υπήρχε η βλάβη στη διασύνδεση με τη Βουλγαρία, οι εισαγωγές από τη γείτονα μέσα στο Σαββατοκύριακο θα ήταν μεγαλύτερες, προσγειώνοντας σε πιο λογικά επίπεδα την εγχώρια αγορά χονδρικής.
Σε κάθε περίπτωση, έχουμε μπει σε μια περίοδο όπου βλέπουμε τιμές τις οποίες είχαμε πολύ καιρό να δούμε. Είναι χαρακτηριστικό ότι σήμερα το βράδυ, η μέγιστη τιμή στο ελληνικό Χρηματιστήριο Ενέργειας αναμένεται να φτάσει στα 270,79 ευρώ/ MWh, γεγονός που οφείλεται στις εξαγωγές μεγάλων όγκων ενέργειας προς τη Ρουμανία, μέσω Βουλγαρίας, με την οποία είμαστε συζευγμένοι (coupled).
Καθόλου τυχαίο ότι σήμερα, στο διάστημα μεταξύ 19:00 και 00:00, η χονδρική τιμή ρεύματος σε Ελλάδα, Βουλγαρία και Ρουμανία θα είναι ακριβώς η ίδια, στα 270 ευρώ/ Μεγαβατώρα.