Η περασμένη Κυριακή επιβεβαίωσε για μία ακόμα φορά ένα φαινόμενο που αρχίζει να γίνει ολοένα και πιο συχνό στο ευρωπαϊκό ενεργειακό τοπίο: από τη Φινλανδία στη Λιθουανία και από την Πολωνία στη Γαλλία, οι τιμές χονδρικής ενέργειας βυθίστηκαν σε αρνητικό έδαφος, επηρεασμένοι σε μεγάλο βαθμό από την υπεράφθονη παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές της Γερμανίας.
Κατά τη διάρκεια του Σαββατοκύριακου, η Γερμανία κατέγραψε σημαντική αύξηση στην παραγωγή αιολικής και ηλιακής ενέργειας, με τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας να φτάνουν δυνητικά τα 80 GW. Αυτό το επίπεδο παραγωγής έρχεται σε πλήρη αντίθεση με τη ζήτηση αιχμής του έθνους, που υπολογίζεται σε περίπου 50 GW. Η αναντιστοιχία αυτή οδήγησε -όπως ήταν αναμενόμενο- σε μείωση των τιμών χονδρικής της ηλεκτρικής ενέργειας σε μηδενικά ή και αρνητικά μεγέθη για σημαντικό μέρος της ημέρας.
Περιορισμοί εξαγωγών και προκλήσεις του δικτύου
Όπως γράφει σε ανάλυσή του το Tesla Mag η χωρητικότητα διασύνδεσης 27 GW της Γερμανίας επιτρέπει θεωρητικά την εξαγωγή υπερβολικής ισχύος. Ωστόσο, όταν οι γειτονικές χώρες έχουν επίσης υψηλή παραγωγή ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, η δυναμικότητα καθίσταται ανεπαρκής. Αυτή η αμοιβαία αφθονία προκάλεσε σημαντικές περικοπές επειδή το δίκτυο απλά δεν μπορούσε να απορροφήσει την υπερβολική ισχύ.
Με τα αιολικά πάρκα να παράγουν περισσότερη ηλεκτρική ενέργεια από ποτέ, οι φορείς εκμετάλλευσης του δικτύου έρχονται αντιμέτωποι με το ευρωπαϊκό καθήκον της εξισορρόπησης της προσφοράς και της ζήτησης. Δυστυχώς, οι υποδομές δικτύου δεν έχουν εξελιχθεί με τον ίδιο γρήγορο ρυθμό όπως η τεχνολογία ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, επιδεινώνοντας έτσι την ανισορροπία.
Ο ρόλος των ηλιακών και των μικρών παραγωγών ενέργειας
Η ταχεία επέκταση των ηλιακών εγκαταστάσεων στον τελευταίο όροφο παρουσιάζει ένα άλλο επίπεδο πολυπλοκότητας. Μόνο στη Γερμανία, αναμένεται επιπλέον 10 GW ηλιακής ισχύος να εγκατασταθεί στις ταράτσες εντός του επόμενου έτους. Η αποκεντρωμένη φύση αυτών των εγκαταστάσεων, τις οποίες οι διαχειριστές του δικτύου δεν μπορούν εύκολα να ελέγξουν ή να απενεργοποιήσουν, προκαλεί απρόβλεπτες διακυμάνσεις στην παροχή ρεύματος.
Ταυτόχρονα, πολλές μπαταρίες πίσω από το μέτρο και ηλεκτρικά οχήματα (EV) που είναι συνδεδεμένα στο δίκτυο συμβάλλουν περαιτέρω στην αστάθεια. Όπως τα ηλιακά πάνελ ταράτσας, αυτά τα στοιχεία δεν ελέγχονται από τους φορείς εκμετάλλευσης του δικτύου, επιδεινώνοντας την πρόκληση της διατήρησης μιας ισορροπημένης και αξιόπιστης παροχής ηλεκτρικής ενέργειας.
Επιπτώσεις για Μελλοντικά Έργα Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας
Σύμφωνα με παράγοντες της αγοράς αυτή η επισφαλής κατάσταση αφήνει σοβαρές επιπτώσεις για μελλοντικές πρωτοβουλίες ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Οι χρηματοοικονομικοί κίνδυνοι είναι υψηλοί καθώς συχνα η πιθανότητα αρνητικής τιμολόγησης, αποθαρρύνει νέες επενδύσεις. Ο ενεργειακός τομέας πρέπει να αντιμετωπίσει αυτό το δίλημμα: πώς να διατηρήσει τις επενδύσεις σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, αποτρέποντας ταυτόχρονα πιθανές οικονομικές παγίδες που συνδέονται με την υπερπαραγωγή.
Η ανάγκη για μεταρρύθμιση
Η αντιμετώπιση αυτού του πολύπλευρου ζητήματος απαιτεί σημαντικές ρυθμιστικές αναθεωρήσεις. Οι κυβερνήσεις και οι ρυθμιστικοί φορείς ενέργειας πρέπει να επινοήσουν στρατηγικές που να ενσωματώνουν σύγχρονες λύσεις για τη σταθερότητα του δικτύου, ίσως μέσω της παροχής κινήτρων για μέτρα ανταπόκρισης στη ζήτηση ή της ανάπτυξης εξυπνότερης δικτυακής υποδομής ικανής για δυναμικές προσαρμογές.
Ο ρόλος της νέας Κομισιόν
Η νέα Κομισιόν που αναμένεται να ανακοινωθεί το προσεχές διάστημα καλείται να αντιμετωπίσει αυτές τις προκλήσεις με δεδομένο ότι η ενεργειακή απειλή δεν έχει παρέλθει.
Επιπλέον, η ενσωμάτωση προηγμένων λύσεων αποθήκευσης ενέργειας και έξυπνων συστημάτων διαχείρισης δικτύου θα διαδραματίσει κρίσιμο ρόλο στον μετριασμό των κινδύνων υπερπαραγωγής. Είναι σημαντικό να δημιουργηθεί ένα περιβάλλον που να μπορεί να χειριστεί τις πολυπλοκότητες και τις τεχνικές απαιτήσεις μιας αγοράς ενέργειας που κυριαρχείται από ανανεώσιμες πηγές.
Το γερμανικό παράδειγμα
Η εμπειρία της Γερμανίας την περασμένη Κυριακή υπογραμμίζει την ασταθή φύση ενός διαρκώς διευρυνόμενου τομέα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Ενώ η αύξηση της βιώσιμης παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας σηματοδοτεί την πρόοδο προς τους περιβαλλοντικούς στόχους, υπογραμμίζει επίσης την επείγουσα ανάγκη για ολοκληρωμένο εκσυγχρονισμό του δικτύου και ρυθμιστικές μεταρρυθμίσεις.
Η ικανότητα πλοήγησης σε αυτές τις προκλήσεις θα καθορίσει εάν η Ευρώπη μπορεί να διατηρήσει τη σταθερότητα του δικτύου, ενώ θα συνεχίσει να εκμεταλλεύεται τα οφέλη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας σε μεγάλη κλίμακα.
Τα τελευταία χρόνια, και κυρίως μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανίας, η Ευρώπη έχει κάνει σημαντικές επενδύσεις σε πράσινες υποδομές. Η ήπειρος εγκατέστησε μια ποσότητα ρεκόρ ηλιακών συλλεκτών πέρυσι, για να μειώσει την εξάρτησή της από το φυσικό αέριο της Ρωσίας.
Η Γερμανία υπήρξε επαναλαμβανόμενο σημείο αναφοράς, καθώς η χώρα έχει προσθέσει περισσότερη ηλιακή δυναμικότητα από αυτή που ζητούν οι καταναλωτές, ανέφερε η SEB Research τον Μάιο. Πρόσθεσε μάλιστα, ότι το 2023, η ηλιακή ισχύς στη χώρα έφτασε τα 81,7 γιγαβάτ, ξεπερνώντας ένα φορτίο ζήτησης που δεν υπερβαίνει τα 52,2 γιγαβάτ.
Αυτό το καλοκαίρι, οι τιμές της ενέργειας έγιναν επίσης αρνητικές στη Γαλλία , με αποτέλεσμα οι πυρηνικοί σταθμοί να τεθούν εκτός λειτουργίας τον Ιούνιο. Ωστόσο, οι διακοπές λειτουργίας αντιδραστήρων δεν είναι ασυνήθιστες και έχουν συμβεί επίσης στην Ισπανία και τη Σκανδιναβία.
Τιμές κάτω από το μηδέν
Σύμφωνα με στοιχεία της υπηρεσίας επιτήρησης της αγοράς της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ACER), τα οποία παραθέτει σε δημοσίευμά του το Bloomberg, ο αριθμός των αρνητικών τιμών χονδρικής δωδεκαπλασιάστηκε τον προηγούμενο χρόνο. Μάλιστα, σε έκθεσή της τον περασμένο Μάρτιο η ACER περιέγραψε την κατάσταση ως «έκρηξη», με τα περισσότερα κρούσματα να σημειώνονται στη σκανδιναβική περιοχή.
Στη Γερμανία, τη μεγαλύτερη αγορά ηλεκτρικής ενέργειας της Ευρώπης, υπήρχαν περίπου 300 ώρες με τιμές κάτω από το μηδέν πέρυσι. Και σύμφωνα με την εταιρεία ενεργειακών αναλύσεων EnAppSys, ο αριθμός αυτός θα μπορούσε να διπλασιαστεί φέτος.
Στο Ηνωμένο Βασίλειο, ο αριθμός των αρνητικών ωρών θα πενταπλασιαστεί έως το 2027, ξεπερνώντας τις 1.000, σύμφωνα με τη σύμβουλο βιομηχανίας Modo Energy. «Αυτή η τάση θα συνεχιστεί», δήλωσε η Άννα Μποργκ, Διευθύνουσα Σύμβουλος του σουηδικού προμηθευτή ενέργειας Vattenfall AB, σε συνέντευξή του. «Πρέπει να ζήσουμε με αυτό».