Εικόνα παγωμένη στο χρόνο, παρ’ ότι εδώ και κάμποσο καιρό το story των ΑΠΕ ξαναγράφεται από την αρχή, δείχνει η κατάσταση με τα νέα αιτήματα για έργα που υποβάλλονται κάθε μήνα στον ΑΔΜΗΕ.
Απτόητοι από τα νέα δεδομένα που έχουν φέρει οι περικοπές και οι αρνητικές τιμές, σαν να μη δέχονται να πιστέψουν τις ανατροπές, οι επενδυτές συνεχίζουν τον καταιγισμό αιτημάτων για όρους σύνδεσης νέων έργων, «φουσκώνοντας» κι άλλο την πράσινη δεξαμενή στην ουρά του Διαχειριστή, η οποία πλησιάζει αισίως το φράγμα των 50 GW.
Στον κύκλο του Σεπτεμβρίου, που ολοκληρώθηκε πριν από λίγες ημέρες υποβλήθηκαν αιτήματα για 1,36 GW, όσα περίπου και τον Ιούνιο, αλλά και όσα κατατίθεντο ανά μήνα στις αρχές του έτους, όταν ακόμη δεν είχε προσλάβει δημοσιότητα το θέμα των περικοπών και των αρνητικών τιμών.
Σωρευτικά τα αιτήματα στην ουρά του ΑΔΜΗΕ, με τη συντριπτική πλειοψηφία να αφορά φωτοβολταικά, αθροίζουν πλέον 48 GW, καλύπτοντας ακόμη και τους επίσημους εθνικούς στόχους για το 2050. Αθροίζοντας όλες μαζί τις πράσινες τεχνολογίες που προβλέπει το ΕΣΕΚ για το 2050, εξαιρουμένων των offshore αιολικών, το νούμερο δεν ξεπερνά τα 48,05 GW, στα οποία όμως συμπεριλαμβάνεται και η σημερινή εγκατεστημένη ισχύς των περίπου 16 GW.Σημάδια ανάσχεσης του αυξητικού ρυθμού που θα έπρεπε λογικά να υπήρχαν, μπροστά στα σήματα που στέλνει η αγορά, τα περιοριστικά όρια των τραπεζών και το νέο αυστηρότερο πλαίσιο περικοπών που βρίσκεται στα σκαριά, δεν προκύπτουν, ένα φαινόμενο που δυσκολεύονται να εξηγήσουν ακόμη και οι ίδιοι οι φορείς του χώρου.
Άγνωστο γιατί, η αγορά συνεχίζει να μην αυτορυθμίζεται, με τους επενδυτές να επιμένουν να δεσμεύουν χρήματα σε εγγυητικές επιστολές για έργα, κυρίως φωτοβολταϊκά, τα οποία ελάχιστες πιθανότητες έχουν να γίνουν στο ορατό μέλλον των επόμενων πέντε ετών. Οι εθνικοί στόχοι του 2030 για τα φωτοβολταικά μιλούν για 13,5 GW (ΕΣΕΚ), τα ήδη εν λειτουργία, φτάνουν τα 10 GW, και ένας ανάλογος ή και μεγαλύτερος αριθμός έχει ήδη όρους σύνδεσης, δηλαδή είναι έργα ώριμα προς κατασκευή.
Σίγουρα τα αιτήματα για μπαταρίες, διατηρούνται ψηλά, με 616 MW για το Σεπτέμβριο, κι εδώ όμως δεν διαφαίνεται μια εκρηκτική αύξηση, όπως θα απαιτούσαν οι εξελίξεις στο χώρο, και η οποία θα επέτρεπε αισιοδοξία ότι θα αποφορτιστεί το πρόβλημα. Στατιστικά, από την αρχή του έτους μέχρι και τον Σεπτέμβριο, τα αιτήματα για μπαταρίες είναι κατά μέσον όρο 600-800 MW το μήνα, ενώ στο ΕΣΕΚ ο φιλόδοξος στόχος μιλά για 4,32 GW μέχρι το 2030 και ήδη στην ουρά του ΑΔΜΗΕ περιμένουν φάκελοι συνολικής ισχύος 17 GW.
Η εικόνα ανά μήνα
Αν δει κανείς τι συμβαίνει με τα αιτήματα για όρους σύνδεσης νέων έργων ΑΠΕ στο πρώτο εννιάμηνο του 2024 αντιλαμβάνεται το μέγεθος της πληθωριστικής εικόνας.
Στους πρώτους τέσσερις μήνες, από τον Ιανουάριο έως τον Απρίλιο, είχαμε κατά μέσον όρο αιτήματα 1 GW το μήνα. Τον Μάιο έπεσαν στα 0,64 GW, τον Ιούνιο αυξήθηκαν στα 1,47 GW, τον Ιούλιο μειώθηκαν σε 0,98 GW, τον Αύγουστο διατηρήθηκαν στα ίδια επίπεδα των 0,94 GW και τον Σεπτέμβριο αυξήθηκαν εκ νέου στα 1,36 GW. Επομένως, μεσοσταθμικά υποβάλλονται κάθε μήνα αιτήματα ισχύος 1,04 GW.
Σημειωτέον ότι σήμερα στην Ελλάδα, λειτουργούν ήδη 16 GW έργων ΑΠΕ, εκ των οποίων τα 10 GW φωτοβολταικά. Επιπλέον υφίστανται περί τα 15 GW έργων ΑΠΕ με όρους σύνδεσης, απολύτως ώριμα αδειοδοτικά, δηλαδή έτοιμα προς κατασκευή, ενώ 2,4 GW, είναι όσα αφορούν τα βιομηχανικά PPAs, τα οποία άμεσα και κατά προτεραιότητα θα λάβουν όρους σύνδεσης.
Το φράγμα των 11.000 έργων
Ο κίνδυνος επισημαίνεται συνεχώς από την αγορά προς το ΥΠΕΝ, εκείνο ποντάρει στο γεγονός ότι πολλοί νεόκοποι επενδυτές θα αποθαρρυνθούν μπροστά στις νομοτελειακές εξελίξεις (περικοπές, μηδενικές τιμές), τους αυστηρούς όρους των τραπεζών και το επικείμενο τέλος των επιδοτήσεων, κάτι που προς το παρόν δεν συμβαίνει, και το εξωπραγματικό portfolio έργων στην ουρά του ΑΔΜΗΕ πλησιάζει τον αριθμό 11.000.
Στον ΑΔΜΗΕ έχουν πάψει πλέον να παρακολουθούν τις μηνιαίες αυξομειώσεις των αιτημάτων, ενώ ακόμη και οι φορείς του χώρου των φωτοβολταικών δεν έχουν απάντηση στο ερώτημα τι ελπίδες τρέφουν και ξοδεύουν χρήματα οι εταιρείες για φακέλους έργων, που το μόνο που κάνουν είναι να διογκώνουν ένα μόνιμο πλεόνασμα, που καμία αποθήκευση δεν μπορεί να διασώσει.
Εκτός και αν κάποιοι επενδυτές σχεδιάζουν να υλοποιήσουν τα έργα αυτά τις επόμενες δεκαετίες, μετά το 2030, με ορίζοντα μέχρι το 2050, δηλαδή με ένα μακροπρόθεσμο προγραμματισμό, όπως αυτόν που κάνουν οι μεγάλες εταιρείες. Σημειωτέον ότι ενώ ο εθνικός πήχης του ΕΣΕΚ για τα φωτοβολταϊκά το 2030 βρίσκεται στα 13,5 GW, για το 2035 προβλέπει 18,5 GW, για το 2040 26 GW, το 2045 30,6 GW και για το 2050 35,05 GW. Ακόμη κι έτσι, τα 48 GW στην ουρά του ΑΔΜΗΕ, των οποίων η συντριπτική πλειοψηφία φωτοβολταικά, υπερκαλύπτουν τους στόχους της επόμενης 25ετίας.