Τα νούμερα τρομάζουν. Τα τιμολόγια λιανικής στο φυσικό αέριο για τον Οκτώβριο, παραπέμπουν σε αυξήσεις άνω του 100% σε σχέση με ένα χρόνο πριν. Το φθηνότερο κινείται πάνω από τα 40 ευρώ η μεγαβατώρα, έναντι 20 ευρώ τον ίδιο μήνα πέρυσι. Στην πραγματικότητα κανείς στην αγορά δεν ξέρει που θα φτάσουν οι τιμές. Ακάθεκτο το φυσικό αέριο, ξεπέρασε χθες τα 75 ευρώ/ MWh στην πλατφόρμα του ολλανδικού TTF από 40 ευρώ στα τέλη Ιουλίου, 50 ευρώ στα μέσα Αυγούστου και 60 στο πρώτο δεκαήμερο Σεπτεμβρίου.
Τι σημαίνει αυτό; Σοκ για καταναλωτές φυσικού αερίου από Οκτώβριο, τριγμούς σε πολλές εταιρείες, ειδικά τις μικρότερες, νέο πονοκέφαλο για τη κυβέρνηση και πιθανότατα νέο γύρο επιδοτήσεων και μέτρων, πέραν του πρώτου πακέτου για το ρεύμα, ύψους 150 εκατ. ευρώ, που θα πρέπει να θεωρείται ξεπερασμένο. Τα πράγματα διαφαινονται πολύ δύσκολα και το πρόβλημα θα «σκάσει» στο τρίμηνο Οκτωβρίου-Δεκεμβρίου, για το οποίο οι καταναλωτές θα κληθούν να πληρώσουν δυσβάσταχτα ποσά. Το δείχνουν ήδη οι χρεώσεις εταιρειών που μπορεί κανείς να δει δημοσιευμένες στο διαδίκτυο με αυξήσεις 120%, 130% και 140% από τον περσινό Σεπτέμβριο.
Η αγορά επιμένει ότι ακόμη και έτσι, το φυσικό αέριο θα παραμείνει φθηνότερο - όχι πολύ- από το πετρέλαιο θέρμανσης, γεγονός που μικρή σημασία έχει μπροστά στην κούρσα των τιμών. Και το χειρότερο είναι πως, για πρώτη φορά εδώ και χρόνια, ενόψει του χειμώνα, ο καταναλωτής δεν θα έχει επιλογές στην θέρμανση. Ενώ άλλες χρονιές, με το πετρέλαιο στα ύψη, μπορούσε να στραφεί στο φυσικό αέριο ή στον ηλεκτρισμό (θερμοπομποί, θερμαντικά σώματα, κλπ), φέτος αυτό δεν ισχύει. Τα πάντα είναι εξίσου ακριβά.
Εξ ου και η πολιτική πίεση προς τις κυβερνήσεις, οι οποίες ανακοινώνουν κάθε μια τα δικά τους μέτρα, χωρίς κανένα κεντρικό συντονισμό από την ΕΕ, αναμένεται μέσα στο χειμώνα να διογκωθεί, με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Από άνοδο του ευρωσκεπτικισμού και αμφισβήτηση της πράσινης μετάβασης μέχρι εργαλειοποίηση των αντιδράσεων από τα κόμματα της αντιπολίτευσης, όπως δείχνει η στάση τους ακόμη και στην Γερμανία, όπου το ράλι των τιμών αποτελεί από τα βασικά ζητήματα της προεκλογικής ατζέντας. Όπως και η κριτική προς τις Βρυξέλλες ότι κωλυσιεργεί. Σε αυτό κλίμα, το αυριανό άτυπο Συμβούλιο Υπουργών Ενέργειας στις Βρυξέλλες, αποκτά ιδιαίτερο ενδιαφέρον.
Η αγορά, οι πωλητές και τα προθεσμιακά συμβόλαια
Στην ελληνική αγορα οι εταιρείες, ειδικά οι μικρές, βλέπουν με τρόμο την έλευση του χειμώνα. Κανείς δεν κάνει πρόβλεψη που θα φτάσουν οι τιμές. Αυτοί που τις επηρεάζουν είναι ανεξέλεγκτοι ακόμη και από την ΕΕ. Η αγορά βρίσκεται στα χέρια των παραγωγών αερίου, που ένα χρόνο πριν, στην πανδημία, με τη ζήτηση στο ναδίρ, βρίσκονταν σε αδύναμη θέση. Τώρα, οι ρόλοι έχουν αντιστραφεί.
Το 2020, σε μια χρονιά πολύ χαμηλών καταναλώσεων λόγω lockdowns και κλειστών οικονομιών, οι αγοραστές είχαν το πάνω χέρι. Απαίτησαν και πέτυχαν από τους Ρώσους να μη πληρώνουν ρήτρα take or pay, καθώς επίσης οι τελευταίοι να αλλάξουν φόρμουλα τιμολόγησης και να συμπεριλάβουν σε αυτή και μέρος τιμολόγησης TTF.
Το παιχνίδι όμως γύρισε, κάποια στιγμή οι αγορές άνοιξαν, η Ασία άρχισε να τραβάει τεράστιες ποσότητες, για να ακολουθήσει η Ευρώπη. Οπως ακριβώς ένα χρόνο πριν οι αγοράστες πίεζαν τους παραγωγούς να αλλάξουν τους όρους τους, έτσι τώρα οι παραγωγοί, βρήκαν ευκαιρία να πιέσουν τους πελάτες τους, ώστε να βγάλουν τα σπασμένα. Οταν αυτό συμβεί, τότε πιθανότατα, οι τιμές, θα επανέλθουν σε πιο λογικά επίπεδα.
Απέχουμε πολύ από εκεί. Τα συμβόλαια Νοεμβρίου δείχνουν τιμές στα 73 ευρώ η μεγαβατώρα, του δ’ 3μήνου 73,050 ευρώ, του Δεκεμβρίου 72,95 ευρώ, του Ιανουαρίου 72,43 ευρω, του Φεβρουαρίου, 71,80 ευρώ, και του α’ 3μήνου του 2022, τιμές 70,50 ευρω. Ελαφρά αποκλιμάκωση για το συμβόλαιο Μαρτίου 2022 στα 67,55 ευρώ, και κυρίως από το συμβόλαιο Απριλίου 2022, που είναι στα 38 ευρώ.