Στο «μήκος κύματος» των πρόσφατων αποφάσεων για ενδεχόμενη αναθεώρηση του χρονοδιαγράμματος απόσυρσης του λιγνίτη από το εγχώριο ενεργειακό μίγμα, ώστε να παραμείνει έως το 2028 και όχι έως το 2025 που προβλεπόταν αρχικά, αναπροσαρμόζονται και τα σχέδια της κυβέρνησης για τη διεκδίκηση σχημάτων στήριξης της θερμοηλεκτρικής παραγωγής, με σκοπό τη διασφάλιση της ενεργειακής επάρκειας.
Έτσι, σύμφωνα με πληροφορίες του energypress.gr, το ΥΠΕΝ πρόκειται να αποσύρει το αίτημα για τον Μηχανισμό Στρατηγικής Εφεδρείας, ο οποίος προοριζόταν για τη διατήρηση σε λειτουργία λιγνιτικών μονάδων, τις οποίες θα αναλάμβανε ο ΑΔΜΗΕ ώστε να συμμετέχουν στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, για την κάλυψη της επάρκειας σε περιόδους υψηλής ζήτησης.
Στο ίδιο πλαίσιο, σχεδιάζεται να αποσυρθεί και το αίτημα της ελληνικής πολιτείας για αποζημίωση της ΔΕΗ, για την πρόωρη απόσυρση λιγνιτικών σταθμών. Όπως είχε αναφέρει το ΥΠΕΝ, η αποζημίωση αφορούσε την κάλυψη έκτακτων εξόδων που σχετίζονται με την παύση λειτουργίας τεσσάρων λιγνιτικών ορυχείων και αντίστοιχων μονάδων, δεδομένου ότι το πρόγραμμα της ΔΕΗ προέβλεπε το «σβήσιμο των φουγάρων» όλων των υφιστάμενων σταθμών έως το τέλος του 2023.
Μόνο δεδομένο για την απολιγνιτοποίηση το 2028
Η απόσυρση των δύο αιτημάτων έρχεται έπειτα από το «παράθυρο» που άνοιξε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης για παράταση της «ζωής» του λιγνιτικού χαρτοφυλακίου, στο πλαίσιο της εκτίναξης των τιμών αερίου, αλλά και του ρόλου που θα κληθεί να παίξει ο λιγνίτης στην περίπτωση ενδεχόμενης περικοπής των ρωσικών εισαγωγών καυσίμου. Έτσι, από τα εγκαίνια του φωτοβολταϊκού των ΕΛΠΕ στην Κοζάνη, ο πρωθυπουργός μίλησε για πιθανή συνέχιση της λειτουργίας της «Πτολεμαΐδα 5» με καύσιμο λιγνίτη έως το 2028. Υπενθυμίζεται ότι ο προγραμματισμός της ΔΕΗ ήταν πως το 2025 θα ξεκινούσε η μετατροπής της μονάδας, ώστε να «γυρίσει» σε καύσιμο φυσικό αέριο.
Παράλληλα, ο κ. Μητσοτάκης συμπλήρωσε πως, αν χρειαστεί, θα παραμείνουν επίσης σε λειτουργία κάποιες από τις πιο σύγχρονες λιγνιτικές μονάδες, όπως η Μελίτη και ο «Αγ. Δημήτριος 5», στην περίπτωση που το επιβάλλει η εξέλιξη της πορείας των ενεργειακών τιμών. Ανάλογες δηλώσεις είχε κάνει μερικές ημέρες αργότερα ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Κώστας Σκρέκας, «δείχνοντας» ότι το μόνο δεδομένο είναι πως ο λιγνίτης θα τεθεί εκτός μίγματος το 2028. Μία ημερομηνία που, εξάλλου, είναι και η μόνη που αναφέρεται ρητά και στον Κλιματικό Νόμο.
Έτσι, η «Πτολεμαΐδα 5» θα λειτουργήσει έως το 2025 με καύσιμο λιγνίτη και, εφόσον αυτό είναι βιώσιμο οικονομικά, στην πιο ακραία περίπτωση έως το 2028, ώστε τότε να γίνει η πλήρης απόσυρση των λιγνιτικών μονάδων. Το ίδιο ισχύει για τις πιο σύγχρονες από τις υφιστάμενες λιγνιτικές μονάδες, οι οποίες μόνον αν είναι βιώσιμο οικονομικά θα συνεχίσουν να λειτουργούν έως το 2025, αντί του 2023 που είναι το υφιστάμενο σχέδιο.
Σχεδιασμένο με άλλα δεδομένα το Strategic Reserve
Υπενθυμίζεται ότι το Strategic Reserve καταρτίσθηκε σε μία εποχή όπου τα δεδομένα της χονδρεμπορικής αγοράς ήταν τελείως διαφορετικά από τα υφιστάμενα, με τις λιγνιτικές μονάδες να αποτελούν τους πλέον κοστοβόρους σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής. Είναι χαρακτηριστικό ότι, με βάση την οικονομική ανάλυση που υπήρχε στο Market Reform Plan, οι λιγνίτες ζημίωσαν την επιχείρηση περί τα 140 εκατ. ευρώ, στο διάστημα από τον Νοέμβριο 2020 έως τον Απρίλιο του 2021.
Σε αυτό το πλαίσιο, μέσω του Μηχανισμού, η ΔΕΗ θα αποζημιωνόταν ώστε μέρος του λιγνιτικού της χαρτοφυλακίου να παραμείνει σε «επιφυλακή», ώστε να αναλάβει τη διαχείρισή του ο ΑΔΜΗΕ και να εισέρχεται στο σύστημα σε περιόδους αιχμής της ζήτησης. Μάλιστα, αυτό σήμαινε ότι η «είσοδός» του δεν θα γινόταν με όρους αγοράς, επηρεάζοντας επομένως τις χονδρεμπορικές τιμές.
Με τα υφιστάμενα δεδομένα, ωστόσο, όπου οριακές μονάδες είναι οι σταθμοί φυσικού αερίου, το Strategic Reserve δεν είναι απαραίτητο για την εμπορική λειτουργία των λιγνιτικών μονάδων, οι οποίες μπορούν να υποβάλουν προσφορές που θα τις εντάξουν στην αγορά, καθώς έχει μικρότερο κόστος από τους σταθμούς αερίου. Επίσης, η ένταξη μονάδων λιγνίτη σε έναν τέτοιο Μηχανισμό δεν θα επέτρεπε την αξιοποίησή τους για τη συγκράτηση των χονδρεμπορικών τιμών ηλεκτρικής ενέργειας.
«Εκτός» και η παράταση της διακοψιμότητας
Παράλληλα, πρόκειται να αποσυρθεί και το αίτημα για παράταση του μηχανισμού διακοψιμότητας, στο πλαίσιο του οποίου το ΥΠΕΝ είχε διεκδικήσει τη συνέχιση λειτουργία τους έως το τέλος Ιουλίου, ώστε να διασφαλισθεί ένα ποσό που θα ανέλθει έως τα 33 εκατ. ευρώ. Με δεδομένο ότι το αίτημα δεν «προχώρησε» στο διάστημα που μεσολάβησε, με την απόσυρσή του κλείνει και τυπικά το ενδεχόμενο παράτασης.
Ανάλογες υπηρεσίες θα μπορούν να προσφέρουν επ΄ αμοιβή οι ενεργοβόρες βιομηχανίες μέσω της «εισόδου» της Απόκρισης-Ζήτησης (Demand Response) στην αγορά Εξισορρόπησης, καθώς η αποζημίωση για τις υπηρεσίες που θα προσφέρουν τα κατανεμόμενα φορτία θα «μεταφράζονται» σε έσοδο για τους βιομηχανικούς καταναλωτές, συμβάλλοντας έτσι στη μείωση του ενεργειακού τους κόστους.. Αναμένεται πως μέσα στον Ιούλιο θα ξεκινήσουν οι πιλοτικές δοκιμές για τη συμμετοχή του Demand Response στην αγορά.