ΓΙΩΡΓΟΣ ΑΛΕΞΑΚΗΣ - www.energymag.gr
Σε νέο κύκλο ανόδου του κόστους ενέργειας, ήδη, βαδίζει η βιομηχανία, κάτι που όπως έχει επανειλημμένα αναδειχθεί από τους φορείς της υπονομεύει την ανταγωνιστικότητά της. Είναι χαρακτηριστικό, ότι με βάση το Δελτίο Εξελίξεων για τη Βιομηχανία για το Νοέμβριο του ΙΟΒΕ, ο κλάδος αντιμετωπίζει από το Σεπτέμβριο, σε ετήσια βάση, άνοδο του κόστους.
Όπως αναφέρεται η τιμή χονδρικής φορτίου βάσης ηλεκτρικής ενέργειας στην Ελλάδα τον Σεπτέμβριο αυξήθηκε κατά 15% σε ετήσια βάση. Ωστόσο, με βάση το Δελτίο, τον Σεπτέμβριο η τιμή της ηλεκτρικής ενέργειας στην Ελλάδα (120,29 €/MWh) μειώθηκε κατά 10% σε σχέση με τον προηγούμενο μήνα, δηλαδή τον Αύγουστο, οπότε και είχε καταγραφεί, για δεύτερο μήνα, ένα “ράλι” ανόδου. Το ενδιαφέρον σε σχέση με την ανταγωνιστικότητα ήταν ότι οι οι τιμές βρέθηκαν σε υψηλότερα επίπεδα (από +47% έως +132%) από τις υπόλοιπες Ευρωπαϊκές αγορές (Μηνιαίες τιμές (day-ahead) από Nordpool για τις αγορές Αυστρίας, Βελγίου, Γερμανίας-Λουξεμβούργου, Γαλλίας και Ολλανδίας που συμμετέχουν στο Ευρωπαϊκό Χρηματιστήριο Ενέργειας ) και 509% υψηλότερη από την τιμή συστήματος Nordic (19,76 €/MWh). Πάντως, τον Οκτώβριο η μέση τιμή των δικαιωμάτων εκπομπών CO2 μειώθηκε κατά 3,2% σε σχέση με τον προηγούμενο μήνα και διαμορφώθηκε στα 63,17 €/tCΟ2 .
Την ίδια ώρα τις τελευταίες μέρες συνεχίζει το ανοδικό σπιράλ στις χονδρεμπορικές τιμές ρεύματος. Είναι χαρακτηριστικό ότι σε σε μία εβδομάδα (11-17 Νοεμβρίου) η μέση τιμή στη χονδρεμπορική αγορά της Ελλάδας ανέβηκε στα 183,01 ευρώ/μεγαβατώρα καταγράφοντας αύξηση 64,59% σε σχέση με την αμέσως προηγούμενη και υψηλό 94 εβδομάδων.
Παρά την ανάπαυλα του Σαββατοκύριακου, από τη Δευτέρα 18/11 το σερί ανόδου συνεχίζεται. Έτσι χθες η τιμή στην Αγορά Επόμενης Μέρας ήταν στα 167,27 ευρώ μετά από μια υποχώρηση το Σαββατοκύριακο και βρίσκεται στα 183,29 ευρώ με τη μέγιστη τιμή να φτάνει το βράδυ στα 733 ευρώ.
Ανησυχία
Στο φόντο αυτό είναι προφανές ότι η βιομηχανία ανησυχεί. Είναι ενδεικτικό ότι με βάση το Δελτίο του ΙΟΒΕ, που δεν έχει προλάβει να ενσωματώσει τα τελευταία δεδομένα, καταγράφεται μείωση προσδοκιών λόγω εξασθένισης των προβλέψεων στις παραγγελίες, τη ζήτηση και στην παραγωγής τους προσεχείς μήνες. Όπως αναφέρει ο Δείκτης Επιχειρηματικών Προσδοκιών στη Βιομηχανία υποχώρησε τον Οκτώβριο στις 103,5 μονάδες (από 110,6 μον. ένα μήνα πριν), σε υψηλότερο επίπεδο από το αντίστοιχο περυσινό (96,5 μον.).
Επίσης καταγράφεται, υποχώρηση για το θετικό ισοζύγιο προβλέψεων για την απασχόληση, αλλά και μείωση και για τον δείκτη προβλέψεων για την παραγωγή τους προσεχείς μήνες. Επίσης το ΙΟΒΕ καταγράφει και άνοδο, με θετικό πρόσημο το ισοζύγιο προβλέψεων για τις τιμές, κάτι που βέβαια θα επηρεάσει τις πληθωριστικές πιέσεις.
Πάντως, οι γεωπολιτικές αναταράξεις φαίνεται να επηρεάζουν το εξωστρεφές τμήμα της εγχώριας βιομηχανίας και να προκαλούν αβεβαιότητες, παρά την έως τώρα γενικά θετική πορεία των εξαγωγών προϊόντων.
Οι δείκτες
Στο μεταξύ με βάση το Δελτίο υπάρχει άνοδος της βιομηχανικής παραγωγής 2,4% τον Σεπτέμβριο σε σχέση με ένα έτος πριν, στην Ελλάδα, έναντι μείωσης 2,4% στην ΕΕ27. Επίσης επικρατούν μικτές τάσεις στους κλάδους της βιομηχανίας τον Σεπτέμβριο. Ειδικότερα, υπάρχει άνοδος για τη Μεταποίηση (5,2%) και τα Ορυχεία-Λατομεία (9,5%), αλλά υποχώρηση στο Ηλεκτρικό Ρεύμα (-8,9%). Σε κλάδους υψηλής σημασίας για την ελληνική οικονομία, άνοδος σημειώθηκε στα Βασικά Μέταλλα (14,1%) και τα Τρόφιμα (8,5%), αλλά υποχώρηση στα Φαρμακευτικά προϊόντα (-10,8%),
Άνοδος για Brent και βιομηχανικά μέταλλα
Παράλληλα καταγράφεται άνοδος της τιμής του Brent τον Οκτώβριο κατά 2,2%, στα $75,6/βαρέλι. Ενώ αύξηση για Αλουμίνιο (6,0%), Νικέλιο (4,3%) και Χαλκό (3,1%) τον Οκτώβριο. Σε σχέση με τα δεδομένα των μεταφορών υπάρχει μείωση στο ναύλο του ξηρού φορτίου τον Οκτώβριο σε ετήσια και μηνιαία βάση (-10,8% και -15,2%, αντίστοιχα). Παράλληλα, τον Οκτώβριο, παρά την ήπια κάμψη σε σχέση με τον προηγούμενο μήνα (-2,3%), οι ναύλοι για τα εμπορευματοκιβώτια παραμένουν σε διπλάσιο επίπεδο σε σχέση με το προηγούμενο έτος (+113,8%).
Σήμα από τη βιομηχανία
Στο μεταξύ την ανάγκη μείωσης του κόστους ενέργειας για τις επιχειρήσεις βρέθηκε στο επίκεντρο της συζήτησης με τίτλο «Επαναβιομηχανοποίηση και Ενέργεια που πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο της 8ης Οικονομικής Διάσκεψης της Ε.ΕΝ.Ε που πραγματοποιήθηκε, την Τετάρτη 13 Νοεμβρίου .
Στην εισαγωγική τοποθέτηση ο Ορέστης Ομράν, Δικηγόρος και Εταίρος της DLA Piper τόνισε ότι μεσοσταθμικά το κόστος της ενέργειας για τις ελληνικές επιχειρήσεις είναι 2-3 φορές υψηλότερο από χώρες όπως η Γερμανία και η Γαλλία και αφορά όχι μόνο στις μεγάλες βιομηχανίες αλλά και στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Ο ίδιος σημείωσε ότι προκειμένου να μειωθεί το ενεργειακό κόστος είναι απαραίτητο να υπάρξει ενίσχυση των δικτύων σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο, αποσύνδεση των τιμών ενέργειας που πληρώνουν οι επιχειρήσεις από τη χονδρεμπορική αγορά- κυρίως λόγω του ολιγοπωλιακού χαρακτήρα της τελευταίας- και ενίσχυση του ανταγωνισμού στην παραγωγή ενέργειας. «Θα θέλαμε μία αγορά με μεγαλύτερη πρόσβαση στις Διμερείς Συμβάσεις Πώλησης (PPA), με μεγαλύτερη σύνδεση με τις αγορές της ΕΕ» είπε και «ένα χρηματιστήριο ενέργειας με εσωτερικό ανταγωνισμό σε χρηματοδοτικά ενεργειακά προϊόντα, που θα είναι πιο οικονομικά» κατέληξε.
Στο ζήτημα του ανταγωνισμού αναφέρθηκε ο Αθανάσιος Δαγούμας, Πρόεδρος της Ρυθμιστικής Αρχής Αποβλήτων, Ενέργειας & Υδάτων (ΡΑΑΕΥ), τονίζοντας ότι η Αρχή εισήγαγε τον Δεκέμβριο του 2021 τη δυνατότητα για το σύνολο των προμηθευτών να συνάπτουν διμερή συμβόλαια, «ώστε να μην υπάρχουν δομικές ασυμμετρίες στην αγορά». Όμως, όπως παραδέχθηκε, «το εργαλείο αυτό δεν αξιοποιήθηκε από τους προμηθευτές» ώστε να προσφέρονται σταθερά τιμολόγια στις επιχειρήσεις. Ανακοίνωσε επίσης ότι από το χρηματιστήριο ενέργειας θα τεθεί σε λειτουργία η πλατφόρμα PPA που θα δίνει τη δυνατότητα για διμερείς συμβάσεις μεταξύ των επιχειρήσεων με τους παραγωγούς ΑΠΕ αλλά και με άλλα σχήματα όπως τα υβριδικά μοντέλα παραγωγής ενέργειας. «Οι επιχειρήσεις πρέπει να έχουν κουλτούρα επενδύσεων και διαχείρισης ρίσκου» είπε ο Α. Δαγούμας και δεν πρέπει να αναζητούν τα μοντέλα εγγυημένων τιμών. Σημείωσε επίσης ότι στην πλατφόρμα για τις PPA υπάρχουν εργαλεία που ενσωματώνουν στοιχεία του green pool.
Ερωτώμενος από τη συντονίστρια της συζήτησης , δημοσιογράφο του Mononews.gr, Μαρίνα Πρωτονοταρίου για την green pool, ο Α. Δαγούμας απάντησε ότι «είναι απόφαση της πολιτικής ηγεσίας, το θέμα βρίσκεται- εξ όσων γνωρίζω- στη γενική διεύθυνση ανταγωνισμού.»
«Δεν έχουμε βρει λύση στα προβλήματά μας και η βιομηχανία χρειάζεται στήριξη» τόνισε ο Αντώνης Κοντολέων, Πρόεδρος της Ένωσης Βιομηχανικών Καταναλωτών Ελλάδας, ΕΒΙΚΕΝ. Όπως εξήγησε ο τρόπος με τον οποίο δουλεύει σήμερα η αγορά των PPA «περιέχει τεράστιο επιχειρηματικό ρίσκο» και προσέθεσε «εμείς δε συνιστούμε να γίνεται χρήση των PPA». Μίλησε ακόμα για «κανιβαλισμό» της αγοράς ενέργειας μετά την είσοδο των ΑΠΕ, καθώς οι τιμές πέφτουν όσο υπάρχει ηλιοφάνεια και αυξάνονται σημαντικά όταν πέφτει ο ήλιος. «Οι PPA με φωτοβολταϊκά δεν αποτελούν λύση για τη βιομηχανία» ξεκαθάρισε και προσέθεσε ότι «η βιομηχανία είναι εκτεθειμένη», ότι υπάρχουν «συνθήκες χειραγώγησης» της αγοράς ενέργειας καθώς οι παίκτες είναι λίγοι.
Την ανάγκη να «μεγαλώσει η πίτα» της αγοράς ενέργειας με δίκτυα και διαδρόμους μεταφοράς ενέργειας επεσήμανε η Μαρία Γαβουνέλη, Καθηγήτρια και Γενική Διευθύντρια του ΕΛΙΑΜΕΠ.Όπως εξήγησε, θα ήταν ιδιαίτερα χρήσιμη η παραγωγή ενέργειας εκτός Ευρώπης, σε χώρες με ήλιο και αέρα, οι οποίες θα μπορούν να διοχετεύουν αυτή την ενέργεια σε διαφορετικές χρονικές στιγμές από εκείνες κατά τις οποίες παράγονται ΑΠΕ στην Ελλάδα. Σημείωσε ωστόσο ότι «με τις γεωπολιτικές εξελίξεις, υπάρχει αγωνία για το αν θα μπορέσουμε να συνδέσουμε αυτά τα δίκτυα» αναφέροντας χαρακτηριστικά το πρόσφατο παράδειγμα του Great Sea Interconnector μεταξύ Ελλάδας και Κύπρου.
Στη συζήτηση απηύθυνε χαιρετισμό ο Γιάννης Μανιάτης, Αντιπρόεδρος της Ομάδας της Προοδευτικής Συμμαχίας των Σοσιαλιστών και Δημοκρατών στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Ο Γ. Μανιάτης εξέφρασε την εκτίμηση ότι στο μέλλον «τα πάντα θα γίνουν εξηλεκτρισμένα» και ανέφερε ότι το «το φιλόδοξο σχέδιο της Ελλάδας» για την πράσινη μετάβαση «δε στηρίζεται σε γερά θεμέλια». Ως παράδειγμα ανέφερε το μεγάλο αριθμό ανακαινίσεων ακινήτων που προβλέπει το ΕΣΕΚ, την ώρα που σήμερα στην πραγματικότητα ανακαινίζονται μόνο 29.000 σπίτια ετησίως. Σημείωσε επίσης ότι «η Ελλάδα είναι από τις πιο εξαρτημένες ενεργειακά χώρες της Ευρώπης», με το ποσοστό να φτάνει στο 76% την ώρα που ο ευρωπαϊκός μέσος όρος βρίσκεται στο 62,5%. «Υπάρχει τεράστια ανάγκη για αναβάθμιση και επέκταση των δικτύων» είπε. Σε ότι αφορά στα offshore αιολικά πάρκα, χαρακτήρισε σωστή την έμφαση που δίνει η Ελλάδα σε αυτό τον τομέα, σημείωσε ωστόσο ότι «τα βαθιά νερά των ελληνικών θαλασσών σημαίνουν ότι τα offshore αιολικά πάρκα θα είναι πλέοντα (floating), άρα μεγαλύτερου κόστους και αυτό σημαίνει ότι ταρίφες που θα πληρώνει ο καταναλωτής θα είναι υψηλότερες.»