Τίτλους τέλους σε μια εκκρεμότητα πολλών ετών, που θα καταστήσει πιο βιώσιμες τις δημοτικές επιχειρήσεις της χώρας, αλλά και θα καθαρίσει σε σημαντικό βαθμό, καταρχήν για τη ΔΕΗ καθώς και γι άλλους παρόχους, το βουνό των ανείσπρακτων οφειλών των ΟΤΑ, επιχειρεί να βάλει η τροπολογία του ΥΠΕΝ που κατατέθηκε στη Βουλή.
Τακτοποιώντας ένα μεγάλο κομμάτι των συνολικών χρεών των ΔΕΥΑ της χώρας που ξεπερνούν τα 440 εκατ ευρώ, η ρύθμιση προβλέπει ότι επιδοτείται το 70% των οφειλών τους εφόσον δεχτούν να συγχωνευτούν ώστε να καταστούν λειτουργικά ικανότερες και οικονομικά πιο βιώσιμες.
Σύμφωνα με το κείμενο της τροπολογίας (https://www.hellenicparliament.gr/UserFiles/bbb19498-1ec8-431f-82e6-023bb91713a9/12794871.pdf), που συμπεριελήφθη στο νομοσχέδιο του υπ. Υποδομών και Μεταφορών για την «αναδιάρθρωση του σιδηροδρομικού τομέα και την ενίσχυση ρυθμιστικών φορέων μεταφορών», (χθες ψηφίστηκε επί της αρχής και αύριο εισάγεται στην Ολομέλεια), το ποσό της επιδότησης ανέρχεται σε 200 εκατ ευρώ.
Καλύπτει δηλαδή σχεδόν το 50% των συνολικών οφειλών των ΔΕΥΑ για ρεύμα, και θα καταβληθεί εξ ολοκλήρου από τον «κουμπαρά» του Ταμείου Ενεργειακής Μετάβασης.
Είναι ποσά που προήλθαν από τη φορολόγηση των υπερεσόδων των προμηθευτών, για τη περίοδο από τον Αύγουστο του 2022 μέχρι και τα τέλη του 2023, που εισπράχθηκαν στις αρχές του 2024 και έκτοτε παραμένουν «παρκαρισμένα» στο ΤΕΜ, ακριβώς για να επιδοτήσουν ένα μεγάλο μέρος από τις οφειλές των ΔΕΥΑ.
Είναι προφανώς μια εντελώς προνομιακή ρύθμιση για τους ΟΤΑ και μια μοναδική ευκαιρία να βάλουν σε τάξη τα ανοίγματα των δημοτικών τους επιχειρήσεων που ολοένα «φουσκώνουν» χάρη σε ένα διαχρονικό φαύλο κύκλο πολιτικών εξυπηρετήσεων με αποτέλεσμα κάποιοι μεγάλοι Δήμοι της χώρας να έχουν φτάσει να χρωστούν για ρεύμα ακόμη και πάνω από 10 εκατ ευρώ.
Επεται άλλωστε σύντομα ο βασικός κορμός του νομοσχεδίου του ΥΠΕΝ για τις συγχωνεύσεις των ΔΕΥΑ που θα προβλέπει ότι στο έξης δεν θα μπορεί να υπάρχει παρά μία μόνο επιχείρηση ανά περιφερειακή ενότητα, οικονομικά και λειτουργικά επαρκής για να φέρει σε πέρας τις υπηρεσίες που υποστηρίζει ότι παρέχει, μειώνοντας δραστικά το νούμερο των σημερινών 126.
Δεύτερη ευκαιρία, μικρότερη επιδότηση
Αν οι δήμαρχοι δεν δεχθούν τις συγχωνεύσεις και άρα αρνηθούν το γενναιόδωρο «μπόνους» ρύθμισης των χρεών τους, τότε το ΥΠΕΝ τους παρέχει μια δεύτερη ευκαιρία, προφανώς με μικρότερο κίνητρο: Αν οι επιχειρήσεις καταφέρουν μέχρι τη 15η Ιανουαρίου 2026 να έχουν αποκτήσει διαχειριστική επάρκεια, (προσωπικό, τεχνικό εξοπλισμό, κ.ό.κ.), δηλαδή τις προϋποθέσεις για να συνεχίσουν να παρέχουν υπηρεσίες ύδρευσης και αποχέτευσης, τότε η πολιτεία θα τους επιδοτήσει τα χρέη τους για ρεύμα σε ποσοστό έως 30%.
Πόσοι θα ανταποκριθούν
Καιρό τώρα η ΚΕΔΕ και αρκετοί ΟΤΑ ζητούν οι συνενώσεις να είναι εθελοντικές και όχι υποχρεωτικές και γενικώς εναντιώνονται στο μέτρο ελέγχου τιμολόγησης του νερού από τη ΡΑΑΕΥ και των συγχωνεύσεων των ΔΕΥΑ. Ενα θέμα επομένως είναι σε τι ποσοστό θα ανταποκριθούν οι δήμαρχοι στη ρύθμιση.
Σύμφωνα ωστόσο με εκτιμήσεις ανθρώπων που έχουν εικόνα των συζητήσεων και ζυμώσεων στο πανελλαδικό χάρτη των ΟΤΑ, ακόμη και στο σενάριο που δεν αξιοποιηθεί ολόκληρο το ποσό, η ανταπόκριση εκτιμάται ότι θα καλύψει χρέη της τάξης των 140-150 εκατ ευρώ.
Τι επέσπευσε τη ρύθμιση
Στο ερώτημα, τι επέβαλε την κατάθεση και ψήφιση τώρα της τροπολογίας, παραμονές του 2025 και γιατί δεν περίμενε το ΥΠΕΝ να τη συμπεριλάβει στο νομοθέτημα που πρόκειται να φέρει σύντομα στη Βουλή ο υπουργός Θόδωρος Σκυλακάκης για τις συγχωνεύσεις των ΔΕΥΑ, η απάντηση που δίνεται είναι για αμιγώς δημοσιονομικούς λόγους.
Σύμφωνα με τους συνομιλητές μας, τα παραπάνω ποσά πρέπει να διατεθούν φέτος. Το επιβάλει η αλλαγή των δημοσιονομικών κανόνων που από το 2025, απαγορεύει πλέον τη χρήση εκτάκτων εσόδων (όπως αυτά από τα υπερέσοδα των προμηθευτών) για τη στήριξη δαπανών, όπως η επιδότηση των χρεών των ΔΕΥΑ προς τους παρόχους ρεύματος. Εν προκειμένω η διάθεση του χρόνου αυτών των 200 εκατ ευρώ για επιδότηση των δημοτικών οφειλών θα ήταν αντίθετη με τους ευρωπαϊκούς κανόνες.
Σύντομα και το νομοσχέδιο
Σε ό,τι αφορά το συνολικό νομοσχέδιο του ΥΠΕΝ που θα κατατεθεί προσεχώς στη Βουλή θα προβλέπει ότι ιδρύεται μια ΔΕΥΑ ανά περιφερειακή ενότητα, στην οποία θα συγχωνευθούν όλες οι υπάρχουσες, οι υπηρεσίες ύδρευσης – αποχέτευσης των δήμων και οι σύνδεσμοι ύδρευσης, ότι οι συννενώσεις θα μπορούν να γίνουν σε 6-18 μήνες, ενώ για τις δημοτικές υπηρεσίες ύδρευσης σε δύο έτη.
Επίσης οι νέες ΔΕΥΑ θα μπορούν να συγχωνεύονται εθελοντικά σε ακόμα μεγαλύτερους οργανισμούς, ενώ η αρμοδιότητα της ΕΥΔΑΠ επεκτείνεται (υποχρεωτικά) σε όλη την Περιφέρεια Αττικής και της ΕΥΑΘ, σε όλη την περιφερειακή ενότητα Θεσσαλονίκης.
Ταυτόχρονα περνά στον νεοσύστατο Οργανισμό Διαχείρισης Υδάτων Θεσσαλίας η αρμοδιότητα διαχείρισης των αυτόνομων δικτύων άρδευσης της Θεσσαλίας. Στο θέμα αναφέρθηκε χθες στη Βουλή, ο υπ. ΠΕΝ Θ.Σκυλακάκης παρουσιάζοντας στην Επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας, από κοινού με τον υπ. Αγροτικής Ανάπτυξης Κ.Τσιάρα, το νέο ΔΣ του Οργανισμού.
«Ο Οργανισμός κρατικοποιεί ιδιωτικούς Οργανισμούς Εγγείων Βελτιώσεων… Υπάρχουν σοβαρά, διαχρονικά προβλήματα (π.χ. οι ΟΕΒ δεν δίνουν στοιχεία), τα οποία θα προσπαθήσει να θεραπεύσει και θα ήταν ευκαιρία για τη Βουλή να αντιμετωπίσει θετικά έναν Οργανισμό, ο οποίος μόνο καλό επιχειρεί να κάνει», ανέφερε ο κ. Σκυλακάκης, ο οποίος είχε παρουσιάσει για πρώτη φορά στη ΚΕΔΕ το σχέδιο συγχωνεύσεων των ΔΕΥΑ, πριν από ακριβώς ένα χρόνο.
Τότε είχε παραθέσει στοιχεία για την οικονομική κατάσταση των επιχειρήσεων λέγοντας ότι οι ΔΕΥΑ της χώρας έχουν ανείσπρακτες οφειλές από τους πολίτες ύψους 700 εκ. ευρώ, 170 εκ. ευρώ αποθεματικά και 144 εκατ ευρώ ληξιπρόθεσμες οφειλές από δάνεια.