Δεν υπάρχει πράσινη μετάβαση χωρίς ισχυρά και ψηφιοποιημένα δίκτυα διανομής ηλεκτρικής ενέργειας.
Αν δεν επισπευθούν οι επενδύσεις και παραμείνει η απόσταση μεταξύ λόγων και έργων στην ΕΕ, θα τεθούν εν αμφιβόλω όχι μόνο οι στόχοι των ΑΠΕ, αλλά η ίδια η ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης.
Τέτοια καμπανάκια περιλαμβάνει η νέα μελέτη «Grids for Speed» της Eurelectric, της ένωσης όλων των ευρωπαικών utilities, που παρουσιάζεται μεθαύριο Τετάρτη στο ετήσιο συνέδριο «Power Summit 2024», το οποίο διεξάγεται για πρώτη φορά στην Αθήνα και που έχει ως τίτλο «Lights On».
Η ευρωπαϊκή βιομηχανία ηλεκτρισμού δείχνει ιδιαιτέρως ανήσυχη για την αδράνεια στο τομέα των δικτύων, φροντίζει να το αναδεικνύει με συχνές έρευνες και προτάσεις (χαρακτηριστική η πρόσφατη ανάρτηση του αντιπροέδρου της και CEO της ΔΕΗ, Γιώργου Στάσση και πέραν των προτεινόμενων λύσεων, ο προβληματισμός της δεν κρύβεται.
Καθόλου τυχαία η αναφορά στη γενική περιγραφή του συνεδρίου «το να κρατάς τα φώτα αναμμένα δεν μπορεί να θεωρείται πλέον δεδομένο».
Στη μελέτη «Grids for Speed», που στόχο έχει να πιέσει την νέα ηγεσία στις Βρυξέλλες για άμεση δράση, θα περιγράφεται η σκληρή πραγματικότητα με αριθμούς.
Δηλαδή ότι απαιτείται πανευρωπαικά το αστρονομικό ποσό των 1,7 τρισεκατομμυρίων ευρώ μεταξύ 2025- 2050, για να γίνουν τα σημερινά γηρασμένα ευρωπαικά δίκτυα πιο ισχυρά, έξυπνα και ψηφιοποιημένα.
Αυτό σημαίνει επενδύσεις 67 δισ. ευρώ ετησίως ή πάνω από 400 δισ. ευρώ για τα έξι εναπομείναντα χρόνια έως το 2030, ώστε να πετύχουμε τους στόχους του RePower EU. Το ερώτημα φυσικά είναι από που θα βρεθούν αυτά τα κονδύλια.
Αν η νέα ευρωπαϊκή ηγεσία που θα προκύψει από τις εκλογές δεν πατήσει το γκάζι και δεν κάνει τα δίκτυα νούμερο ένα ενεργειακή της προτεραιότητα, σε αντίθεση με τη τωρινή, τότε, σύμφωνα με τη μελέτη, όχι μόνο δεν θα επιτευχθούν οι στόχοι των ΑΠΕ, (δηλαδή 1.300 GW ως το 2030, όταν σήμερα είμαστε στα 630 GW), αλλά οι ευρωπαίοι πολίτες θα πληρώσουν και ένα σοβαρό τίμημα. Τα πολύ υψηλότερα κόστη ενέργειας στο μέλλον.
Ασφαλώς, καθώς οι περικοπές πράσινης παραγόμενης ενέργειας προβλέπονται στο 30%-35% για κάποιες περιοχές στα τέλη της δεκαετίας, τα στελέχη της Eurelectric θα επαναλάβουν την ανάγκη για τετραπλασιασμό των επενδύσεων σε μπαταρίες (191 GW ως το 2030, από 51 GW σήμερα), αλλά η έμφαση θα δίνεται στα δίκτυα και στην ανάγκη για μια εντελώς forward και ρηξικέλευθη προσέγγιση.
Δηλαδή να δεσμευτεί η νέα ευρωπαϊκή ηγεσία σε μια νέα τολμηρή «συμφωνία για τις υποδομές ηλεκτρικής ενέργειας», όπου τα δίκτυα θα αναπτύσσονται προκαταβολικά, όπως είχε γράψει το Energypress,, όχι όπως σήμερα, όπου προηγείται η ζήτηση από τους επενδυτές και μετά οι χώρες σχεδιάζουν τη στρατηγική τους ανάπτυξη.
Σε ένα κόσμο που έχει στόχο τον πλήρη εξηλεκτρισμό, αλλά τα δίκτυα υπολείπονται δραματικά της διείσδυσης των ΑΠΕ μόνο «μια προκαταρκτική επένδυση είναι αυτή που αντιμετωπίζει προληπτικά τις αναμενόμενες εξελίξεις, κοιτάζοντας πέρα από τις άμεσες ανάγκες παραγωγής ή ζήτησης».
Διαφορετικά, η προσέγγιση θα είναι κοντόφθαλμη, θα καταλήγει σταθερά να έπεται των αναγκών, είναι το μήνυμα της Eurelectric, καθώς ένας από τους πρωταγωνιστές της πράσινης εξίωσης επιμένει να απουσιάζει.
Δίχως έξυπνα δίκτυα, η διείσδυση των ΑΠΕ είναι δώρον άδωρον, πόσο μάλλον ο στόχος των επόμενων δεκαετιών, δηλαδή η μαζική αποκέντρωση της παραγωγής ενέργειας, η αποθήκευση της περίσσειας παραγωγής σε οικιακές μπαταρίες και η πώληση της πίσω στο δίκτυο.
Στα δίκτυα βέβαια, πέρα από τα κόστη, το πρόβλημα αφορά τη διάρκεια αδειοδότησης. Το γνωριζει και η ίδια η Κομισιόν, όταν στο πλαίσιο του φιλόδοξου Action Plan, εκτιμώμενων επενδύσεων 584 δισ. ευρώ ως το τέλος του 2030, που είχε ανακοινώσει το Νοέμβριο, μιλούσε για χρόνους μεταξύ 4-10 ετών,. Στην Ελλάδα είναι ακόμη μεγαλύτεροι.
Στα δέκα πάνελ του διήμερου συνέδριου (22-23 Μαίου) της Eurelectric έχουν συμπεριληφθεί όλα τα μεγάλα ανοικτά ζητήματα που απασχολούν την Ευρώπη: Η εξάρτηση από τρίτες χώρες στις πρώτες ύλες, το τρίλημμα «ασφάλεια εφοδιασμού, λογικές τιμές και απανθρακοποίηση» και φυσικά η ανταγωνιστικότητα της βιομηχανίας.
Το Μάρτιο, πολλά μεγάλα utilities (όπως και η ΔΕΗ) είχαν συνυπογράψει τη «Διακήρυξη της Αμβέρσας», την επείγουσα έκκληση της ευρωπαικής βιομηχανίας προς την ηγεσία της Ευρώπης, για αναζωογόνηση του βιομηχανικού τοπίου, αντιλαμβανόμενα τις ανησυχίες της και τη σημασία του να «πρασινίσει», παραμένοντας όμως ταυτόχρονα ανταγωνιστική.
Στην ασφάλεια εφοδιασμού θα υπάρχει ειδικό πάνελ με έμφαση στην ανάγκη ενίσχυσης της ευέλικτης παραγωγής και της ευέλικτης ζήτησης για την υποστήριξη ενός κυρίαρχου συστήματος ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ, καθώς και στο πως μπορεί να αντιμετωπιστούν οι περιφερειακές διαφορές από χώρα σε χώρα και ειδικά.
Ξεχωριστή αναφορά θα γίνεται για τη πορεία ψηφιοποίησης των δικτύων διανομής στην ΕΕ, όπου ειδική μελέτη της Eurelectric από κοινού με την Accenture θα παραθέτει μια τρέχουσα καταγραφή της κατάστασης, έναν οδικό χάρτη για τα επόμενα βήματα (όπως το πως θα γίνουν οι καταναλωτές πιο ενεργοί, πως θα ενσωματωθεί μεγαλύτερο μερίδιο Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας στο ενεργειακό μείγμα, κ.λπ.), αλλά και μια σειρά από προτάσεις προς τη νέα Ευρωπαική Επιτροπή.
Επίσης, το συνέδριο θα επιχειρήσει να προσεγγίσει την εικόνα της Ευρώπης σε δεκαέξι χρόνια από σήμερα, το 2040, όπου το συνολικό capacity από ΑΠΕ θα πρέπει να έχει πενταπλασιαστεί σε σχέση με σήμερα, ενώ ειδικό πάνελ θα υπάρχει για το νέο αναθεωρημένο market design της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας και το πως η επόμενη γενιά των ευρωπαϊκών αγορών μπορούν να διευκολύνουν πολιτικές ακόμη πιο αποτελεσματικής προσέγγισης του καταναλωτή
