Η συγκράτηση των τιμών στο ρεύμα, ενόψει του τέλους της οριζόντιας στήριξης, αλλά και των νέων τιμολογίων με ρήτρα αναπροσαρμογής που θα ισχύσουν από το 2024 δημιουργώντας νέες συνθήκες στην αγορά, περνά αναγκαστικά από την μάχη με τους στρατηγικούς κακοπληρωτές και τις ρευματοκλοπές.
Είναι δύο ζητήματα που έχει ψηλά στην ατζέντα του ο υπ. Ενέργειας Θοδωρής Σκυλακάκης και για τα οποία ισχύει ό,τι ακριβώς με τους φοροφυγάδες. Αυτός που κλέβει ρεύμα ή δεν το πληρώνει, επί της ουσίας κλέβει εκείνους που πληρώνουν κανονικά. Δηλαδή τους συνεπείς, ακριβώς όπως κάνει εκείνος που φοροδιαφεύγει, κάτι που γνωρίζει καλά ο υπουργός από την προηγούμενη θητεία του στο υπ. Οικονομικών.
Τα μέτρα επομένως που αναμένεται να παρουσιάσει εντός του Οκτωβρίου θα αποτελούν όψεις του ίδιου νομίσματος. Αφενός θα σφίγγει ο κλοιός στους μπαταξήδες και όσους επιδίδονται σε ρευματοκλοπή, αφετέρου θα ενισχυθεί η προστασία στα χαμηλά εισοδήματα, ειδικά από τις αρχές του 2024, όταν δεν θα βρίσκονται σε ισχύ τα μέτρα οριζόντιας στήριξης και θα κάνουν την εμφάνισή τους τα νέα τιμολόγια, τα οποία θα συνοδεύονται από «ξεπάγωμα» των ρητρών αναπροσαρμογής και των παραλλαγών τους. Έπειτα, έστω και τμήμα να εισπράττονταν από τα σημερινά ανεξόφλητα χρέη και να έμπαινε φρένο στην αύξηση τους, θα μπορούσαμε να έχουμε χαμηλότερες τιμές στο ρεύμα, όπως διαβεβαιώνουν κύκλοι της αγοράς. Όσο ψηλότερα είναι τα ανεξόφλητα χρέη, τόσο ο πάροχος προσθέτει στο μεικτό του κέρδος, και υψηλότερες επισφάλειες, επιβαρύνοντας επί της ουσίας το τελικό τιμολόγιο.
Στο πρώτο σκέλος, αυτό για τους στρατηγικούς κακοπληρωτές, εκείνοι που έχουν εντοπιστεί να χρωστούν συστηματικά, δηλαδή σε περισσότερους του ενός παρόχου, υπολογίζονται σε περίπου 30.000. Το νούμερο ωστόσο, όπως αναφέρουν πηγές του ΥΠΕΝ δεν αφορά παρά μια πρώτη προσέγγιση. Ο ακριβής αριθμός θα προκύψει από νέες διασταυρώσεις που βρίσκονται σε εξέλιξη και δεν αποκλείεται να υπερβεί τα παραπάνω επίπεδα. Στην άποψη αυτή συμφωνούν και στελέχη της αγοράς.
Το σημαντικό είναι ότι το νέο μοντέλο θα δείχνει τη διαχρονική συμπεριφορά κάθε πελάτη. Και εξετάζεται να ικανοποιηθεί ένα αίτημα της αγοράς, να μπορεί ο προηγούμενος πάροχος – αυτός στον οποίο χρωστά ο πελάτης που έχει μεταπηδήσει σε άλλον - να δίνει εντολή στον ΔΕΔΔΗΕ να του κόψει το ρεύμα. Όσον αφορά στον «Ενεργειακό Τειρεσία», θα προσομοιάζει με εκείνο των τραπεζών, αφού συζητείται το όνομα του επαγγελματία κακοπληρωτή να συνοδεύεται από ειδική σήμανση στην πλατφόρμα του διαχειριστή, έτσι ώστε να δημοσιοποιείται σε όλη την αγορά.
Και προφανώς σε μια τέτοια περίπτωση θα έχει ευθύνη και η ίδια η εταιρεία εφόσον τον κάνει πελάτη της, επιτρέποντάς του να συνεχίσει τον «ενεργειακό τουρισμό». Ένα φαινόμενο που εντάθηκε από τον Ιούλιο του 2022, οπότε καθιερώθηκε το δικαίωμα της ελεύθερης μετακίνησης των καταναλωτών από πάροχο σε πάροχο, χωρίς «πέναλτι», με πηγές της αγοράς να ανεβάζουν τα ανεξόφλητα χρέη στα επίπεδα του 1 δισ. ευρω. Και ακριβώς για αυτό, έχει δρομολογηθεί η τροποποίηση του επίμαχου άρθρου 42 του Κώδικα Προμήθειας.
Επίσης μέτρα δρομολογούνται και για όσους κλέβουν ρεύμα, οι οποίοι, όπως και οι κακοπληρωτές, επιβαρύνουν τους συνεπείς καταναλωτές. Σύμφωνα με παλαιότερα στοιχεία του Συνηγόρου του Πολίτη, οι ρευματοκλοπές επιβάρυναν το 2022 τους καταναλωτές με 789 εκατ. ευρώ. Το συνολικό κόστος των απωλειών μετακυλίσθηκε από τον ΔΕΔΔΗΕ στους παρόχους ρεύματος και εκείνοι με τη σειρά τους το μετακύλισαν στους πελάτες τους. Τα μέτρα που ετοιμάζει το ΥΠΕΝ θα κινούνται προφανώς σε ακόμη αυστηρότερες ποινές για όσους συλλαμβάνονται να κλέβουν ρεύμα.
Στο δεύτερο σκέλος, το οποίο θα συνοδεύει τα παραπάνω, δηλαδή την ομπρέλα προστασίας των ευάλωτων, έρχεται, όπως έχει γράψει το Energypress, ένα μοντέλο παρόμοιο με εκείνο του επιδόματος θέρμανσης.
Στο επίκεντρο μπαίνουν οι ευπαθείς ομάδες, καθιερώνεται μια τρίτη κατηγορία «Κοινωνικού Τιμολογίου» και στην «εξίσωση» μπαίνει και η γεωγραφική περιοχή του κάθε δικαιούχου, ακόμη και η χρήση ηλεκτρικής ενέργειας για θέρμανση. Δηλαδή στοιχεία, που κάνουν το νέο σύστημα να θυμίζει τον μηχανισμό ενίσχυσης για το πετρέλαιο. Επίσης εξετάζεται να συνυπολογίζονται καταναλώσεις και δηλωθέντα εισοδήματα - σσ: εδώ υπάρχει ένα θέμα, κατά πόσο αυτά αντανακλούν την πραγματικότητα – καθώς επίσης πόσα μέλη έχει κάθε νοικοκυριό, ενώ καθοριστικό ρόλο θα παίζει και η περιοχή διαμονής. Ακριβώς όπως ισχύει με την θέρμανση, πιθανότατα η χώρα να «σπάσει» σε περιοχές, με διαφορετική επιδότηση για την Μακεδονία και διαφορετική για την Στερεά Ελλάδα ή την Κρήτη.
Στόχος, ειδικά σε μια συγκυρία όπου η κατεύθυνση της Κομισιόν είναι να μπει τέλος στα επιδόματα, να διασφαλιστεί ότι αυτά θα κατευθύνονται σε εκείνους που τα έχουν πραγματικά ανάγκη, όχι όπως σήμερα, όπου παρά την αλλαγή του μοντέλου που ισχύει από πέρυσι, συνεχίζουν και ενισχύονται οριζόντια όλοι, ανεξαρτήτως εισοδήματος.
