Δεδομένες θα πρέπει να θεωρούνται οι περικοπές πράσινης ηλεκτροπαραγωγής προοδευτικά, πηγαίνοντας προς το 2030 και μάλιστα σε μεγάλα μεγέθη, με μοναδικό εργαλείο άμβλυνσης του φαινομένου να είναι η αύξηση της ζήτησης ενέργειας. Τα παραπάνω υποδηλώνουν οι εκτιμήσεις του ΑΔΜΗΕ για το ισοζύγιο παραγωγής-ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας όπου προς το τέλος της δεκαετίας προκύπτει μια περίσσεια πράσινης ηλεκτροπαραγωγής της τάξης των 10 TWh.
Αναλυτικότερα, όπως ανέφερε ο Διευθυντής Στρατηγικής & Σχεδιασμού Ανάπτυξης του Συστήματος του ΑΔΜΗΕ, Κωνσταντίνος Τσιρέκης σε παρουσίασή του κατά την πρόσφατη ετήσια εκδήλωση του ΠΟΣΠΗΕΦ, στο σενάριο εγκατεστημένης ισχύος περί τα 30 GW ΑΠΕ το 2030, τα επίπεδα ηλεκτροπαραγωγής από ΑΠΕ θα κυμαίνονται στις 67 TWh, το ισοζύγιο διεθνών διασυνδέσεων επιπλέον 2 TWh όταν η εκτίμηση της ζήτησης για το 2030 βρίσκεται στις 59 TWh.
Κατά συνέπεια με βάση την προσθαφαίρεση προκύπτει ότι 10 TWh περισσεύουν, δηλαδή οι παραγωγοί ΑΠΕ το 2030, αν παραμείνουν τα πράγματα ως έχουν ως προς το μέγεθος της ζήτησης, θα υπόκειται περικοπές της τάξης του 14% της παραγωγής τους σε ετήσια βάση.
Σε αυτή την κατεύθυνση, ο ΑΔΜΗΕ υπογραμμίζει ότι χρειάζεται να επιταχυνθεί ο εξηλεκτρισμός της κατανάλωσης ενέργειας, οι νέες διασυνδέσεις με χώρες που παρουσιάζουν αυξημένη ζήτηση (π.χ. Κεντρική Ευρώπη) και η αποθήκευση με την αξιοποίηση όλων των συνδυασμών δηλαδή behind the meter, standalone και ενσωμάτωση αποθήκευσης behind-the-meter σε υφιστάμενους σταθμούς ΑΠΕ.
Η αποθήκευση δεν είναι... πανάκεια
Χρειάζεται να σημειωθεί ότι η συνεισφορά της αποθήκευσης στο πρόβλημα των περικοπών έχει σαφή όρια, τα οποία αφορούν την ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας.
Δηλαδή, η αξιοποίηση συστημάτων αποθήκευσης επιτρέπει την χρονική μετατόπιση της παραγωγής, πχ των φωτοβολταϊκών, από τις μεσημερινές ώρες στις βραδινές, ωστόσο αν δεν υπάρχει κατανάλωση, η αποθηκευμένη ενέργεια θα χάνεται.
Από την άποψη αυτή, το πρόβλημα των περικοπών πηγαίνοντας προς το 2030 και ιδιαίτερα το 2030 προκύπτει ως «αναγκαίο κακό», αν η αύξηση της εγκατεστημένης ισχύος δεν συνοδευτεί με αύξηση της ζήτησης πέρα από την επίτευξη των στόχων σε αποθήκευση. Να προσθέσουμε, όπως ανέφερε ο κ. Τσιρέκης στα συμπεράσματα της παρουσίασής του, μελέτες με υπόθεση «άπειρου» δικτύου δείχνουν ότι η εγκατάσταση σταθμών συνολικής ισχύος μεγαλύτερης των 30 GW ενδέχεται να οδηγήσει σε μεγάλες περικοπές ενέργειας.
Επίσης συμπλήρωσε ότι περικοπές ενέργειας λόγω συμφόρησης στο δίκτυο δεν εμφανίζονται σήμερα καθώς επίσης περικοπές ενέργειας λόγω συμφόρησης στο δίκτυο δεν αναμένονται στα προσεχή έτη, παρά μόνο σε τοπικό επίπεδο, ζητήματα που είχε θίξει ο ΑΔΜΗΕ και στην επιστολή του στα πλαίσια της δημόσιας διαβούλευσης για το νομοσχέδιο.
Η εικόνα του συστήματος σήμερα
Η τρέχουσα δέσμευση ηλεκτρικού χώρου, υπολογίζοντας τους σταθμούς ΑΠΕ που βρίσκονται σε λειτουργία και όσους έχουν λάβει ΟΠΣ από ΑΔΜΗΕ ή ΔΕΔΔΗΕ, φτάνει περίπου τα 27,5 GW. Τα εκκρεμή αιτήματα στον ΑΔΜΗΕ για τα έτη 2021, 2022 και 2023 υπολογίζονται σε περίπου 37 GW και ακολουθεί η δέσμευση χώρου για την εγκατάσταση μελλοντικών μονάδων ΑΠΕ, δηλαδή υπεράκτια αιολικά και Κρήτη που ξεπερνάει τα 3 GW.
Το άθροισμα των παραπάνω φτάνει τα 67,5 GW όταν η μέγιστη ιστορική τιμή στη αιχμή του φορτίου είναι στα 11 GW και πολύ περισσότερο, η εκτίμηση ικανότητας απορρόφησης ισχύος ΑΠΕ από το Σύστημα, έχοντας ολοκληρώσει και τα έργα ενίσχυσης του ΔΠΑ 2025-2034, είναι περίπου 30 GW.
Πρακτικά, με βάση τα παραπάνω νούμερα, τα περιθώρια του συστήματος να φιλοξενήσει νέα έργα ΑΠΕ που τώρα θα βρεθούν σε τροχιά ανάπτυξης και θα επιδιώξουν να λάβουν ΟΠΣ, είναι μηδενικά, καθώς τα εν λειτουργία έργα και όσα έχουν ήδη μπει στη λίστα με ΟΠΣ, υπερκαλύπτουν τις τεχνικές δυνατότητες μέχρι τουλάχιστον το 2030. Το πρόβλημα εστιάζει στα νέα έργα που θα αιτηθούν σύνδεση στο δίκτυο, δεδομένου, όπως προαναφέρθηκε, η προγραμματισμένη ενίσχυση του Συστήματος όπως έχει τεθεί στο δεκαετές Πρόγραμμα Ανάπτυξης, καλύπτει τους εθνικούς στόχους για σύνδεση νέων έργων ΑΠΕ με ορίζοντα το 2030.
Τα «νούμερα»
Ενδεικτικά, με βάση τα στοιχεία του Δεκεμβρίου 2023, το σύστημα του ΑΔΜΗΕ φιλοξενεί 318 έργα ΑΠΕ που καταμερίζονται σε 197 αιολικά, 111 φωτοβολταϊκά και 10 λοιπά. Αντίστοιχα, η συνολική ισχύος των 318 έργων υπολογίζεται σε 5.127 MW και επιμερίζεται σε 4.011 τα αιολικά, 1040 τα φωτοβολταϊκά και 76 τα λοιπά. Σε σύστημα (ΑΔΜΗΕ) και δίκτυο (ΔΕΔΔΗΕ) βρίσκονται συνδεδεμένα συνολικά 11,8 GW, εκ των οποίων τα 5,1 GW αιολικά, τα 6,2 GW φωτοβολταϊκά και 0,5 οι λοιπές τεχολογίες.
