Του Χάρη Φλουδόπουλου
www.capital.gr/
Πληθαίνουν τα αρνητικά σήματα που έρχονται από την αγορά
του ηλεκτρισμού, σχεδόν
δύο μήνες μετά τις εκλογές και ενώ η μεγαλύτερη ενεργειακή εταιρεία της
χώρας τελεί υπό προσωρινή διοίκηση. Τα φαινόμενα αρρυθμιών γίνονται όλο
και πιο έντονα ενώ ακόμη η νέα ηγεσία του ΥΠΑΠΕΝ, όπως φάνηκε και από την ανακοίνωση κατά της ΡΑΕ
για την αύξηση στο ΕΤΜΕΑΡ, δείχνει έναν σαφή προσανατολισμό,
προκειμένου να αμφισβητηθεί η βάση των ευρωπαϊκών οδηγιών περί την
ενέργεια, που έχουν ..
ως θεμέλιο λίθο τις εθνικές ανεξάρτητες αρχές.
Στο κάδρο αυτό βεβαίως η ηγεσία του ΥΠΑΠΕΝ έχει επιλέξει να συνταχθεί με το αίτημα για μείωση του ενεργειακού κόστους για τη βιομηχανία, αποκτώντας με αυτόν τον τρόπο έναν ισχυρό σύμμαχο, τις ενεργοβόρες βιομηχανίες. Στον αντίποδα η νέα πολιτική ηγεσία του ΥΠΑΠΕΝ δεν κρύβει την απόφασή της να αλλάξει τους όρους του παιχνιδιού για τους ιδιώτες ανταγωνιστές της ΔΕΗ, οδηγώντας σε δύσκολα μονοπάτια τις σχέσεις της ελληνικής κυβέρνησης με τις Βρυξέλλες που αποζητούν άνοιγμα και ανταγωνισμό στο κομμάτι της ενέργειας. Έστω και εάν στη συμφωνία με τους δανειστές υπάρχει η ρητή δέσμευση της ελληνικής κυβέρνησης να εναρμονίσει τις αγορές ηλεκτρισμού και αερίου με τις βέλτιστες πρακτικές και τη νομοθεσία της ΕΕ.
Ένα σαφές πρώτο δείγμα των προθέσεων της κυβέρνησης δόθηκε προ ημερών στο Athens Energy Forum όπου ο Π. Λαφαζάνης επιτέθηκε εναντίον των πολιτικών των Βρυξελλών στον τομέα της ενέργειας κάνοντας λόγο για νεοφιλελεύθερες πολιτικές και μοντέλα που επέτειναν την ενεργειακή φτώχεια.
Σε αυτό το κλίμα, η αγορά δοκιμάζεται όπως φάνηκε και από άλλες δημόσιες παρεμβάσεις όπως αυτή του μέλους του Δ.Σ.της ΔΕΗ Ν. Βερνίκου που έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου για την επάρκεια στην αγορά υπό το βάρος των απλήρωτων λογαριασμών αλλά και της έλλειψης διοίκησης της ΔΕΗ.
Βεβαίως το ζητούμενο από όλες τις πλευρές για να επανέλθει η ισορροπία είναι να υπάρξει μια άμεση αντικειμενική προσέγγιση, χωρίς μονομέρειες και εμμονές, η οποία θα αντιμετωπίζει τα προβλήματα όχι με ιδεολογικές εμμονές αλλά με διάθεση να δοθούν λύσεις σε μια αγορά που φαίνεται να μην αντέχει άλλο την αβεβαιότητα.
Που στέκεται όμως απέναντι σε αυτήν την κατάσταση η ενεργειακή αγορά και οι ιδιώτες παίκτες; Ένα πρώτο σαφές στίγμα των προθέσεων έδωσε η νηφάλια και χωρίς κραυγές παρέμβαση του επικεφαλής της Elpedison, της κοινής εταιρείας των Ελληνικών Πετρελαίων, της ιταλικής Edison και του Ελλάκτωρα, στον ηλεκτρισμό Michel Piquet, ενός ανθρώπου που δε συνηθίζει τις δημόσιες παρεμβάσεις. Ωστόσο την Πέμπτη ήταν εξαιρετικά περιεκτικός και έστειλε μηνύματα που δείχνουν με σαφήνεια την κατάσταση που έχει περιέλθει η αγορά.
Τι είπε λοιπόν ο κ. Piquet;
Καταρχάς επεσήμανε ότι το ευρύτερο πλαίσιο της ελληνικής αγοράς πάσχει από έλλειμμα ανταγωνισμού όπως έχει φανεί και από τις παρεμβάσεις της ΓΔ ανταγωνισμού της ΕΕ. Επικαλέστηκε μάλιστα και πρόσφατες δηλώσεις τη DGComp ότι «Η έλλειψη ανταγωνισμού στην ελληνική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας είναι μοναδική και από τις πιο χαρακτηριστικές περιπτώσεις στην ΕΕ (...), τόσο όσον αφορά στην έκτασή όσο και στη διάρκειά της». Επεσήμανε δε ότι οι ελληνικές αρχές (ΡΑΕ, υπουργείο , ΑΔΜΗΕ) αντί να βελτιώνουν τις συνθήκες της αγοράς, υιοθέτησαν μια σειρά μονομερών ρυθμιστικών παρεμβάσεων, που το τελευταίο έτος συνέβαλαν στον περαιτέρω περιορισμό του υφιστάμενου ελάχιστου ανταγωνισμού.
Εκτοπισμός
Ως αποτέλεσμα, ανέφερε ο κ. Piquet , οι Ανεξάρτητες Εταιρείες Ηλεκτρικής Ενέργειας (IPPs) αντιμετωπίζουν το ενδεχόμενο εκτοπισμού τους από την αγορά, γεγονός που θα οδηγήσει την ελληνική αγορά στο να είναι 100% ελεγχόμενη από τη μοναδική κρατική εταιρεία. Κάτι τέτοιο θα συνιστούσε αποτυχία, που θα απαιτούσε χρόνια, αν όχι δεκαετίες, για να διορθωθεί και να ξεκινήσει εκ νέου η διαδικασία απελευθέρωσης.
Ειδικότερα θέματα
Ο ίδιος αναφέρθηκε και σε δύο ειδικότερα θέματα της αγοράς την αναμόρφωση του μηχανισμού αποζημίωσης ισχύος και τον μηχανισμό ανάκτησης κόστους/ προσφοράς, που απασχολούν την αγορά και για τα οποία έχουν βεβαίως διατυπωθεί αρκετές απόψεις. Ωστόσο η θέση που διατύπωσε ο κ. Piquet είναι ενδεικτική των απόψεων των ιδιωτών ηλεκτροπαραγωγών.
Έτσι για τη μηχανισμό ισχύος, επεσήμανε ότι ενώ ο προηγούμενος μηχανισμός έχει καταργηθεί από 1/1/2015 ακόμη δεν έχει θεσπιστεί από τη ΡΑΕ ο νέος μηχανισμός. Παρ’ όλα αυτά, οι παραγωγοί ηλεκτρικής ενέργειας συνεχίζουν να παρέχουν τις υπηρεσίες επάρκειας και ευελιξίας ισχύος σε υποχρεωτική και τακτική βάση.
Ο ίδιος τόνισε ότι η απουσία άμεσης αποζημίωσης των παρεχόμενων υπηρεσιών ισχύος και ευελιξίας «υπονομεύει σημαντικά την οικονομική ισορροπία των μονάδων φυσικού αερίου των ανεξάρτητων παραγωγών ενέργειας και θα οδηγήσει στην πρόωρη οικονομική απόσυρσή τους». Παράλληλα εκτίμησε ότι «θα προκύψουν σοβαρές ανησυχίες για τη συμβατική επάρκεια ισχύος και θέματα ευελιξίας» και ότι «η έλλειψη δυναμικότητας στις μονάδες φυσικού αερίου θα είναι σημαντικά επιζήμια για την αξιοπιστία του συστήματος».
Τώρα για το μηχανισμό ανάκτησης κόστους, ο κ. Piquet τόνισε ότι από τον περασμένο Ιούλιο όταν και καταργήθηκε η αγορά παρουσιάζει στρεβλώσεις που θα μπορούσαν να αρθούν με την υιοθέτηση ενός νέου μηχανισμού, που θα είναι πλήρως συμβατός με ένα ανταγωνιστικό περιβάλλον αγοράς.
Ωστόσο παρατήρησε ότι υπάρχει σφοδρή αντίσταση κατά της συγκεκριμένης λύσης, αφήνοντας σαφείς αιχμές, «προφανώς επειδή ορισμένοι θα ήθελαν οι ανεξάρτητοι ηλεκτροπαραγωγοί να συνεχίσουν να είναι ζημιογόνοι, και μέσω αυτών των ζημιών να διευκολυνθεί η συνέχιση του καθεστώτος επιδοτήσεων και προστασίας των κερδών τους».
Ο ίδιος κατέληξε ότι είναι λανθασμένη η εντύπωση ότι η δημόσια διαβούλευση διεξάγεται βεβιασμένα και πρόωρα όταν στην πραγματικότητα έχει καθυστερήσει σχεδόν ένα χρόνο, βάσει των προηγούμενων αποφάσεων.
www.capital.gr/
Πληθαίνουν τα αρνητικά σήματα που έρχονται από την αγορά
ως θεμέλιο λίθο τις εθνικές ανεξάρτητες αρχές.
Στο κάδρο αυτό βεβαίως η ηγεσία του ΥΠΑΠΕΝ έχει επιλέξει να συνταχθεί με το αίτημα για μείωση του ενεργειακού κόστους για τη βιομηχανία, αποκτώντας με αυτόν τον τρόπο έναν ισχυρό σύμμαχο, τις ενεργοβόρες βιομηχανίες. Στον αντίποδα η νέα πολιτική ηγεσία του ΥΠΑΠΕΝ δεν κρύβει την απόφασή της να αλλάξει τους όρους του παιχνιδιού για τους ιδιώτες ανταγωνιστές της ΔΕΗ, οδηγώντας σε δύσκολα μονοπάτια τις σχέσεις της ελληνικής κυβέρνησης με τις Βρυξέλλες που αποζητούν άνοιγμα και ανταγωνισμό στο κομμάτι της ενέργειας. Έστω και εάν στη συμφωνία με τους δανειστές υπάρχει η ρητή δέσμευση της ελληνικής κυβέρνησης να εναρμονίσει τις αγορές ηλεκτρισμού και αερίου με τις βέλτιστες πρακτικές και τη νομοθεσία της ΕΕ.
Ένα σαφές πρώτο δείγμα των προθέσεων της κυβέρνησης δόθηκε προ ημερών στο Athens Energy Forum όπου ο Π. Λαφαζάνης επιτέθηκε εναντίον των πολιτικών των Βρυξελλών στον τομέα της ενέργειας κάνοντας λόγο για νεοφιλελεύθερες πολιτικές και μοντέλα που επέτειναν την ενεργειακή φτώχεια.
Σε αυτό το κλίμα, η αγορά δοκιμάζεται όπως φάνηκε και από άλλες δημόσιες παρεμβάσεις όπως αυτή του μέλους του Δ.Σ.της ΔΕΗ Ν. Βερνίκου που έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου για την επάρκεια στην αγορά υπό το βάρος των απλήρωτων λογαριασμών αλλά και της έλλειψης διοίκησης της ΔΕΗ.
Βεβαίως το ζητούμενο από όλες τις πλευρές για να επανέλθει η ισορροπία είναι να υπάρξει μια άμεση αντικειμενική προσέγγιση, χωρίς μονομέρειες και εμμονές, η οποία θα αντιμετωπίζει τα προβλήματα όχι με ιδεολογικές εμμονές αλλά με διάθεση να δοθούν λύσεις σε μια αγορά που φαίνεται να μην αντέχει άλλο την αβεβαιότητα.
Που στέκεται όμως απέναντι σε αυτήν την κατάσταση η ενεργειακή αγορά και οι ιδιώτες παίκτες; Ένα πρώτο σαφές στίγμα των προθέσεων έδωσε η νηφάλια και χωρίς κραυγές παρέμβαση του επικεφαλής της Elpedison, της κοινής εταιρείας των Ελληνικών Πετρελαίων, της ιταλικής Edison και του Ελλάκτωρα, στον ηλεκτρισμό Michel Piquet, ενός ανθρώπου που δε συνηθίζει τις δημόσιες παρεμβάσεις. Ωστόσο την Πέμπτη ήταν εξαιρετικά περιεκτικός και έστειλε μηνύματα που δείχνουν με σαφήνεια την κατάσταση που έχει περιέλθει η αγορά.
Τι είπε λοιπόν ο κ. Piquet;
Καταρχάς επεσήμανε ότι το ευρύτερο πλαίσιο της ελληνικής αγοράς πάσχει από έλλειμμα ανταγωνισμού όπως έχει φανεί και από τις παρεμβάσεις της ΓΔ ανταγωνισμού της ΕΕ. Επικαλέστηκε μάλιστα και πρόσφατες δηλώσεις τη DGComp ότι «Η έλλειψη ανταγωνισμού στην ελληνική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας είναι μοναδική και από τις πιο χαρακτηριστικές περιπτώσεις στην ΕΕ (...), τόσο όσον αφορά στην έκτασή όσο και στη διάρκειά της». Επεσήμανε δε ότι οι ελληνικές αρχές (ΡΑΕ, υπουργείο , ΑΔΜΗΕ) αντί να βελτιώνουν τις συνθήκες της αγοράς, υιοθέτησαν μια σειρά μονομερών ρυθμιστικών παρεμβάσεων, που το τελευταίο έτος συνέβαλαν στον περαιτέρω περιορισμό του υφιστάμενου ελάχιστου ανταγωνισμού.
Εκτοπισμός
Ως αποτέλεσμα, ανέφερε ο κ. Piquet , οι Ανεξάρτητες Εταιρείες Ηλεκτρικής Ενέργειας (IPPs) αντιμετωπίζουν το ενδεχόμενο εκτοπισμού τους από την αγορά, γεγονός που θα οδηγήσει την ελληνική αγορά στο να είναι 100% ελεγχόμενη από τη μοναδική κρατική εταιρεία. Κάτι τέτοιο θα συνιστούσε αποτυχία, που θα απαιτούσε χρόνια, αν όχι δεκαετίες, για να διορθωθεί και να ξεκινήσει εκ νέου η διαδικασία απελευθέρωσης.
Ειδικότερα θέματα
Ο ίδιος αναφέρθηκε και σε δύο ειδικότερα θέματα της αγοράς την αναμόρφωση του μηχανισμού αποζημίωσης ισχύος και τον μηχανισμό ανάκτησης κόστους/ προσφοράς, που απασχολούν την αγορά και για τα οποία έχουν βεβαίως διατυπωθεί αρκετές απόψεις. Ωστόσο η θέση που διατύπωσε ο κ. Piquet είναι ενδεικτική των απόψεων των ιδιωτών ηλεκτροπαραγωγών.
Έτσι για τη μηχανισμό ισχύος, επεσήμανε ότι ενώ ο προηγούμενος μηχανισμός έχει καταργηθεί από 1/1/2015 ακόμη δεν έχει θεσπιστεί από τη ΡΑΕ ο νέος μηχανισμός. Παρ’ όλα αυτά, οι παραγωγοί ηλεκτρικής ενέργειας συνεχίζουν να παρέχουν τις υπηρεσίες επάρκειας και ευελιξίας ισχύος σε υποχρεωτική και τακτική βάση.
Ο ίδιος τόνισε ότι η απουσία άμεσης αποζημίωσης των παρεχόμενων υπηρεσιών ισχύος και ευελιξίας «υπονομεύει σημαντικά την οικονομική ισορροπία των μονάδων φυσικού αερίου των ανεξάρτητων παραγωγών ενέργειας και θα οδηγήσει στην πρόωρη οικονομική απόσυρσή τους». Παράλληλα εκτίμησε ότι «θα προκύψουν σοβαρές ανησυχίες για τη συμβατική επάρκεια ισχύος και θέματα ευελιξίας» και ότι «η έλλειψη δυναμικότητας στις μονάδες φυσικού αερίου θα είναι σημαντικά επιζήμια για την αξιοπιστία του συστήματος».
Τώρα για το μηχανισμό ανάκτησης κόστους, ο κ. Piquet τόνισε ότι από τον περασμένο Ιούλιο όταν και καταργήθηκε η αγορά παρουσιάζει στρεβλώσεις που θα μπορούσαν να αρθούν με την υιοθέτηση ενός νέου μηχανισμού, που θα είναι πλήρως συμβατός με ένα ανταγωνιστικό περιβάλλον αγοράς.
Ωστόσο παρατήρησε ότι υπάρχει σφοδρή αντίσταση κατά της συγκεκριμένης λύσης, αφήνοντας σαφείς αιχμές, «προφανώς επειδή ορισμένοι θα ήθελαν οι ανεξάρτητοι ηλεκτροπαραγωγοί να συνεχίσουν να είναι ζημιογόνοι, και μέσω αυτών των ζημιών να διευκολυνθεί η συνέχιση του καθεστώτος επιδοτήσεων και προστασίας των κερδών τους».
Ο ίδιος κατέληξε ότι είναι λανθασμένη η εντύπωση ότι η δημόσια διαβούλευση διεξάγεται βεβιασμένα και πρόωρα όταν στην πραγματικότητα έχει καθυστερήσει σχεδόν ένα χρόνο, βάσει των προηγούμενων αποφάσεων.
