Νέα στρέβλωση στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας λόγω του τρόπου υπολογισμού του "κόστους ευκαιρίας" των υδροηλεκτρικών

Σημαντική στρέβλωση στην αγορά Η/Ε από 1.10.2016 λόγω λανθασμένου τρόπου υπολογισμού του κόστους ευκαιρίας της υδροηλεκτρικής παραγωγής από την μεθοδολογία υπολογισμού του μεταβλητού κόστους των υδροηλεκτρικών μονάδων.

Σύμφωνα με την απόφαση ΡΑΕ 207/2016, ΦΕΚ Β 2763/2.9.2016, από 1.10.2016 εφαρμόζεται η εν λόγω

μεθοδολογία, όπως αυτή περιγράφεται στο συγκεκριμένο ΦΕΚ. Ενώ αναμφίβολα ο καθορισμός και η εισαγωγή μεθοδολογίας προσδιορισμού του κόστους ευκαιρίας της υδροηλεκτρικής παραγωγής είναι βήμα προς την σωστή κατεύθυνση, που θα έπρεπε να έχει εφαρμοστεί αρκετά νωρίτερα στην ελληνική αγορά Η/Ε, ο τρόπος με τον οποίο  υπολογίζεται από την μεθοδολογία η αξία του υδάτινου πόρου οδηγεί σε σημαντική στρέβλωση λόγω του εσφαλμένου τρόπου προσδιορισμού της.

Μια από τις δύο συνιστώσες που αποτυπώνει το εν λόγω κόστος ευκαιρίας των ΥΗΣ είναι το κόστος αντικατάστασης θερμικής παραγωγής το οποίο για συντομία στην συνέχεια αναφέρεται ως ΚΑΘΠ. Η άλλη συνιστώσα του κόστους ευκαιρίας των ΥΗΣ έχει σχέση με τις εποχιακές στάθμες των ταμιευτήρων των ΥΗΣ και άρα τα ενεργειακά αποθέματα των ταμιευτήρων. Το ΚΑΘΠ υπολογίζεται σαν το απολογιστικό μέσο μεταβλητό κόστος του μίγματος της θερμικής παραγωγής κατά τον αντίστοιχο μήναm του προηγούμενου έτους y-1. Οι υπολογισμοί γίνονται με χρήση τωναπολογιστικών στοιχείων παραγωγής των θερμικών μονάδων για τον μήνα mτου έτους y-1και τα αντίστοιχα στοιχεία προσδιορισμού του κόστους, όπως αυτά δηλώθηκαντότε από τους παραγωγούς, που είναι: οι καμπύλες ειδικής κατανάλωσης θερμότητας των μονάδων τους, η τιμή και η ΚΘΔ καυσίμου ανά μονάδα ποσοτικής μέτρησης του καυσίμου (qmu), τα ειδικά κόστη λειτουργίας και συντήρησης των μονάδων τους καθώς και το ειδικό κόστος εκπομπών CO2. Από τις καμπύλες ειδικής κατανάλωσης θερμότητας και τα χαρακτηριστικά τιμής και ποιότητας του καυσίμου προκύπτει το μεταβλητό κόστος καυσίμου (ΜΚΚ) της θερμικής παραγωγής ενώτα ειδικά κόστη  λειτουργίας, συντήρησης και το ειδικό κόστος εκπομπώνCO2 αποτελούν τα μεταβλητά κόστη εκτός καυσίμου (ΜΚΕΚ) της θερμικής παραγωγής. Από τα μεταβλητά αυτά κόστη,συνάρτηση της τιμής και της ΚΘΔ του καυσίμου είναι μόνο το ΜΚΚ ενώ από τα ΜΚΕΚ το ειδικό κόστος εκπομπών CO2 προκύπτει από τον συντελεστή εκπομπών CO2 της κάθε μονάδας (tnCO2/MWh) πολλαπλασιασμένο με την μέση τιμή του δικαιώματος εκπομπών CO2 (€/tn), όπως αυτή προκύπτει από τις τιμές διαπραγμάτευσης στο χρηματιστήριο ECXτου συμβολαίου μελλοντικής εκπλήρωσης Δεκεμβρίου του έτους εφαρμογής, κατά τον προηγούμενο μήνα.Άρα το ειδικό κόστος εκπομπώνCO2 υφίσταται συνεχή μεταβολή από μήνα σε μήνα λόγω της αντίστοιχης μεταβολής της τιμής του δικαιώματος CO2.

Η μεθοδολογία χειρίζεται το μεταβλητό κόστος των θερμικών μονάδων του μίγματος της θερμικής παραγωγής σαν να ήταν ολόκληρο (MKK+MKEK) συνάρτηση της τιμής του καυσίμου που καταναλώνουν (€/qmu). Έτσι γίνεται αναγωγή του ΚΑΘΠ,όπως υπολογίστηκε για τον μήνα mτου έτους y-1, στην τρέχουσα ημέρα κατανομήςd με βάση την μεταβολή στην τιμή των καυσίμων την προηγούμενη ημέρα κατανομής d-1 σε σχέση με την μέση τιμή τους τον αντίστοιχο μήναm του προηγούμενου έτους y-1.Στην πραγματικότητα όμως η εν λόγω αντιστοίχιση και διόρθωση με τις τιμές καυσίμων ισχύει μόνο για το μέρος του ΚΑΘΠ που έχει σχέση με το ΜΚΚ. Το ειδικό κόστος εκπομπών CO2, που είναι μία από τις τρεις συνιστώσες του ΜΚΕΚ, είναι ευθέως ανάλογο της τιμής του δικαιώματος CO2 και έχει ισχυρή και συνεχή μεταβλητότητα λόγω των αντίστοιχων χρηματιστηριακών μεταβολών της τιμής του δικαιώματος. Η μεθοδολογία θα έπρεπε να εφαρμόζεται,ως έχει,μόνο για το μέρος του ΚΑΘΠ που έχει σχέση μετο ΜΚΚ, με την διαφοροποίηση ότι η τιμή καυσίμου δεν θα εκφράζεται σε €/qmu αλλά σε €/GJ, μετά από διαίρεσή της με την ΚΘΔ του καυσίμου (GJ/qmu). Στην συνέχεια θα έπρεπε να προστίθεται το μέρος του ΚΑΘΠ που έχει σχέση με τις συνιστώσες του ΜΚΕΚ, όπως αυτές δηλώθηκαν την ημέρα κατανομής d-1 από τους παραγωγούς.

Για παράδειγμα αν οι τιμές  και οι ΚΘΔ των καυσίμων πέρυσι και φέτος ήταν οι ίδιες αλλά είχαμε μεταβολή στην τιμή του δικαιώματος CO2 κατά 5€/tn, αύξηση ή μείωση, η μεθοδολογία, όπως εφαρμόζεται, δίνει αμετάβλητο το μεταβλητό κόστος της θερμικής παραγωγής και άρα αμετάβλητη και την συνιστώσα του  κόστους ευκαιρίας της υδροηλεκτρικής παραγωγής που ισούται με το ΚΑΘΠ. Η πραγματικότητα όμως είναι ότι το μεταβλητό κόστος της θερμικής παραγωγής έχει αυξηθεί ή μειωθεί αντίστοιχα,κατά περίπου 5 €/MWh, δεδομένου ότι για το μίγμα της ελληνικής θερμικής παραγωγής, που αποτελείται από την παραγωγή θερμικών μονάδων  λιγνίτη και φυσικού αερίου, ένας μεσοσταθμικός συντελεστής εκπομπών CO2 είναι της τάξης του 1 tnCO2/MWh. Επομένως ησυνιστώσα του  κόστους ευκαιρίας της υδροηλεκτρικής παραγωγής που ισούται με το ΚΑΘΠ προκύπτει λανθασμένη, με αποτέλεσμα να εισάγεται σημαντική στρέβλωση στις καθημερινές τιμολογούμενες προσφορές των ΥΗΣστην αγορά Η/Ε.

Ήδη η στρέβλωση που έχει εισαχθεί στην αγορά Η/Ε από 1.10.2016 είναι μεγάλη, δεδομένου ότι η τιμή του δικαιώματος CO2 τον μήνα Σεπτέμβριο 2015 ήταν 8,13 €/tn ενώ τον Σεπτέμβριο του 2016 ήταν 4,32 €/tn.

 

Μιχαήλ Κουναλάκης

Διπλωματούχος Μηχανολόγος Μηχανικός ΕΜΠ

Δρ. Αεροδιαστημικής Μηχανικής Πανεπιστημίου MichiganΗ.Π.Α.

Επικεφαλής Μόνιμης Ομάδας Ρυθμιστικού Πλαισίου & Αγοράς

Γενική Διεύθυνση Παραγωγής / ΔΕΗ Α.Ε.