Μία σειρά από παραμέτρους σταθμίζει ο ΑΔΜΗΕ στις περιόδους όπου η χαμηλή εγχώρια ζήτηση συνδυάζεται με υψηλή παραγωγή ΑΠΕ (με πιο πρόσφατο παράδειγμα το διήμερο 25-26 Μαρτίου και επόμενο πιθανότατα το Πάσχα), για να αποφασίσει ποιος είναι ο βέλτιστος τρόπος «θωράκισης» της ασφάλειας και της ευστάθειας του ηλεκτρικού συστήματος.
Έτσι, όπως είναι φυσικό, αν το σύστημα είναι «καθαρά» εξαγωγικό την ίδια περίοδο, όσο περισσότερες ποσότητες ηλεκτρικής ενέργειας οδεύουν εκτός συνόρων, τόσο περισσότερο περιορίζεται και η ανάγκη για τη λήψη έκτακτων μέτρων. Στον αντίποδα, η κατάσταση γίνεται προφανώς πιο επείγουσα αν το σύστημα είναι «καθαρά» εισαγωγικό.
Μάλιστα, τα δεδομένα είναι χειρότερα αν η υψηλή «πράσινη» ηλεκτροπαραγωγή οφείλεται κατά κύριο λόγο στη μεγάλη ηλιοφάνεια. Κι αυτό γιατί τότε σημαντικό μέρος της παραγωγής προέρχεται από τα «μικρά» φωτοβολταϊκά του δικτύου διανομής, τα οποία λόγω έλλειψης τηλεμετρίας δεν μπορεί να «δει» ο ΔΕΔΔΗΕ, παρεμβαίνοντας αναλόγως.
Κριτήριο η ισχύς παραγωγής
Στην πράξη, το Πάσχα αποτελεί απλώς την επόμενη περίπτωση όπου πιθανότατα θα πρέπει να λυθεί η παραπάνω «πολυπαραγοντική εξίσωση», αφού όπως έχει γράψει το energypress, οι συνθήκες χαμηλής ζήτησης και υψηλής παραγωγής ΑΠΕ αποτελούν μία νέα πραγματικότητα η οποία θα κρατήσει αρκετά χρόνια, ώσπου να ωριμάσουν οι τεχνολογίες αποθήκευσης ενέργειας και να διεισδύσουν σε μεγάλο βαθμό στο σύστημα. Μέχρι τότε, οι λύσεις που μπορούν να επιστρατευτούν από τον ΑΔΜΗΕ (και έχουν ήδη επιστρατευθεί) είναι ο περιορισμός των εισαγωγών ηλεκτρικής ενέργειας και οι περικοπές ΑΠΕ στο σύστημα μεταφοράς.
Στην περίπτωση της δεύτερης επιλογής, προς ώρας οι περικοπές γίνονται οριζόντια και αναλογικά, με βάση την ισχύ παραγωγής εκείνη τη στιγμή κάθε σταθμού ΑΠΕ στο ΕΣΜΗΕ. Αυτό σημαίνει πως κριτήριο για το ύψος περικοπής είναι η εκάστοτε ισχύς παραγωγής, και όχι η εγκατεστημένη ισχύς κάθε μονάδας. Επομένως, αν για παράδειγμα η συνολική ισχύς ηλεκτροπαραγωγής στο ΕΣΜΗΕ είναι 5.000 MW, και κριθεί πως πρέπει να περιορισθεί κατά 500 MW, τότε θα εφαρμοσθεί οριζόντιο «ψαλίδι» 10% στην παραγωγή κάθε σταθμού που βρίσκεται εν λειτουργία.
Συμμετοχή και του δικτύου διανομής
Μία σημαντική εξέλιξη που προέκυψε από τη σύσκεψη της περασμένης Παρασκευή για το θέμα, υπό τη ΡΑΕ και με τη συμμετοχή των δύο Διαχειριστών, είναι πως στο «κάδρο» των περικοπών θα αρχίσουν να μπαίνουν πλέον και τα «μικρά» φωτοβολταϊκά του δικτύου διανομής. Πιο συγκεκριμένα, σε πρώτη φάση ο ΔΕΔΔΗΕ θα αναλάβει να συνδράμει σε επείγουσες περιπτώσεις, με περικοπές σε ένα χαρτοφυλάκιο έργων περί τα 700-900 MW (με όρους ωστόσο εγκατεστημένης ισχύος και όχι ισχύος παραγωγής).
Από αυτό το portfolio, σε ένα μικρό μέρος οι περικοπές θα μπορούν να γίνουν εντός 5λεπτου. Για τις υπόλοιπες μονάδες, το «ψαλίδι» θα εφαρμόζεται σε διάστημα 2-3 ωρών, καθώς θα χρειάζεται να γίνουν τοπικοί χειρισμοί από συνεργεία του ΔΕΔΔΗΕ.
Επίσης, συμφωνήθηκε να αυξηθούν προοδευτικά οι δυνατότητες περικοπών στο δίκτυο διανομής. Σε αυτό το πλαίσιο, ο ΔΕΔΔΗΕ θα καταρτίσει ένα πλάνο για την ενίσχυση ανά 6μηνο των σταθμών που θα μπορεί να περικόπτει. Υπενθυμίζεται ότι στο δίκτυο διανομής βρίσκονται εγκατεστημένα «μικρά» φωτοβολταϊκά συνολικής ισχύος 6 GW. Αναλυτές εκτιμούν ότι, αν ο Διαχειριστής έχει δυνατότητα να παρέμβει στα 3 GW, τότε το δίκτυο διανομής θα μπορεί να συμβάλει ουσιωδώς στην αποσόβηση κινδύνων για την ευστάθεια του συστήματος, σε ανάλογες επείγουσες περιπτώσεις.
Οι περιορισμοί εισαγωγών
Όσον αφορά το δίλημμα «περικοπές ΑΠΕ» ή «περιορισμός εισαγωγών», η γενική κατεύθυνση είναι να αποτελεί ύστατο μέτρο η παρέμβαση στο διασυνοριακό εμπόριο, όπως εξάλλου καθορίζουν και οι ευρωπαϊκοί κανονισμοί. Επίσης, ο όποιος περιορισμός στις εισαγωγές θα πρέπει να προγραμματίζεται 2 ημέρες νωρίτερα, ώστε να προκαλείται η μικρότερη δυνατή διαταραχή στις αγορές από τις οποίες θα προέρχονταν οι εισαγωγές.
Μία περίπτωση δραστικών περικοπών των εισαγωγών ήταν το διήμερο στις 25-26 Μαρτίου, όταν καταγράφηκε ιστορικό χαμηλό ζήτησης, σε συνδυασμό με υψηλή ηλιοφάνεια. Μάλιστα, την Κυριακή το φορτίο έφτασε να περιορισθεί έως 500 MW. Η λύση που εφαρμόσθηκε ήταν να περικοπούν 1.000 MW εισαγωγών, καθώς και «πράσινης» ηλεκτροπαραγωγής.
Όσον αφορά το Πάσχα, και πάλι αναμένεται το φορτίο να περιορισθεί κατακόρυφα, ενδεχομένως και πάλι στα επίπεδα των 500 MW. Όπως προαναφέρθηκε, καταλυτικό ρόλο για το αν θα υπάρξουν θα παίξει το ισοζύγιο εισαγωγών-εξαγωγών, που με τη σειρά του θα εξαρτηθεί από τις χονδρεμπορικές τιμές. Αν πάντως το σύστημα είναι «καθαρά» εισαγωγικό και επικρατεί ηλιοφάνεια, τότε είναι πιθανό να χρειαστεί τόσο «ψαλίδι» στις εισαγόμενες ποσότητες όσο και περικοπές ΑΠΕ.
Ρυθμιστικό πλαίσιο
Το «ψαλίδι» στις ΑΠΕ αναμένεται να ενσωματωθεί στο ρυθμιστικό πλαίσιο, διαδικασία με την οποία θα ανοίξει ο δρόμος για να υιοθετηθούν σε δεύτερο χρόνο και οι προβλέψεις της νομοθεσίας για τις έκτακτες περικοπές «πράσινης» παραγωγής λόγω υπερδυναμικότητας.
Υπενθυμίζεται ότι η νομοθεσία δίνει προτεραιότητα κατανομής στα φωτοβολταϊκά δυναμικότητας έως 400 kW, ο Κανονισμός 2019/943 της ΕΕ προβλέπει την κατανομή κατά προτεραιότητα των σταθμών που έχουν τεθεί σε λειτουργία πριν από την 4η Ιουλίου 2019. Επομένως, αντίστροφα, τα έργα αυτών των κατηγοριών θα πρέπει να έπονται στις έκτακτες περικοπές παραγωγής.
Σύμφωνα με πληροφορίες του
energypress, σύντομα αναμένεται να είναι η σχετική εισήγηση του ΑΔΜΗΕ
προς τη ΡΑΕ, ώστε να δρομολογηθεί η θέσπιση των μέτρων.
