Η νέα πραγματικότητα στην αγορά προμήθειας, όποτε και αν τελειώσουν τα έκτακτα μέτρα, θα συνοδευτεί από μια νέα γενιά τιμολογίων πάνω στα οποία δουλεύουν πυρετωδώς τους τελευταίους μήνες οι πάροχοι.
Κυμαινόμενα αμιγώς κοστοστρεφή (cost plus), σταθερά βραχείας διάρκειας και κυρίως μια πληθώρα προιόντων με ρήτρα αναπροσαρμογής που συνοδεύονται από ευφάνταστα ονόματα, όπως «τιμολόγιο με μηχανισμό εγγύησης εύλογου κόστους», για να μην παραπέμπουν στο επώδυνο προ κρίσης παρελθόν, θα είναι οι τρεις νέες βασικές κατηγορίες.
Η επιστροφή στην «κανονικότητα» των τιμολογίων, είτε από 1η Οκτωβρίου, είτε από 1η Δεκεμβρίου, όπως ζητούν αρκετοί πάροχοι, θα συνοδευτεί από μεγάλη ποικιλία προιόντων με τους προμηθευτές να επιχειρούν να κάνουν όσο πιο απλές και κατανοητές τις φόρμουλες υπολογισμού των χρεώσεων, προκειμένου να γίνονται κατανοητά από τους καταναλωτές και να διευκολυνθεί η πώλησή τους.
Οι έξυπνες παραλλαγές
Τα πάντα θα κριθούν και από την ικανότητα των τμημάτων μάρκετινγκ και σχεδιασμού νέων προιόντων. Τιμολόγιο το οποίο, για παράδειγμα, θα διαφημίζει ότι έχει «την χαμηλότερη τιμή της αγοράς, στα 5 λεπτά ανά KWh και ότι συνοδεύεται με εγγύηση διόρθωσης πραγματικού κόστους» θα πουλιέται πιο εύκολα από άλλα με δυσνόητες διατυπώσεις όπως «μηχανισμός εξορθολογισμού κόστους», «μηχανισμός διασφάλισης εύλογου κόστους», κ.ό.κ. Η εμπειρία έχει δείξει ότι ένα προιόν με ρήτρα αναπροσαρμογής, όπως το πρώτο, πουλιέται πιο γρήγορα από τα call centers έναντι άλλων παραλλαγών.
Τα τμήματα μάρκετινγκ και εμπορίας δουλεύουν στο φουλ, με την προσδοκία ότι το ΥΠΕΝ θα εισακούσει το αίτημα μερίδας του κλάδου ώστε η ρήτρα αναπροσαρμογής να παραμείνει στον «πάγο» μέχρι την 1η Δεκεμβρίου, αντί για την 1η Οκτωβρίου, όπως προβλέπεται σήμερα. Βασικό επχείρημα της αγοράς είναι ότι αν δεν αλλάξουν οι ημερομηνίες, τότε η υποχρέωση των προμηθευτών να ενημερώσουν τους πελάτες τους για τις όποιες αλλαγές τουλάχιστον δύο μήνες πριν, δηλαδή στις 31 Ιουλίου, συνεπάγεται ένα ασφυκτικό πλαίσιο.
Τόσο να ολοκληρώσουν τα νέα προιόντα, όσο και να ενημερώσουν εκατομμύρια καταναλωτές, για τις τροποποιήσεις που πρόκειται να κάνουν στις συμβάσεις προμήθειας. Επιπλέον λόγος για την παράταση, το γεγονός ότι οι πάροχοι καλούνται να «κλειδώσουν» μέσα στον Ιούλιο την μεθοδολογία τιμολόγησης των προϊόντων τους που θα ισχύσει από την 1η Οκτωβρίου. Το καλοκαίρι ωστόσο θεωρείται μια από τις δυσκολότερες περιόδους για να προβλέψει κανείς την εξέλιξη των χονδρεμπορικών τιμών. Ειδικά φέτος, καλύτερη ορατότητα για το τι μέλλει γενέσθαι με το φυσικό αέριο θα έχουν οι πάροχοι από το φθινόπωρο, οπότε και θα φανεί αν θα επιβεβαιωθούν οι δυσοίωνες προβλέψεις για ένα ακόμη ράλι τιμών.
Οι 3 βασικές κατηγορίες
Σε κάθε περίπτωση, τρεις θα είναι οι βασικές κατηγορίες προιόντων που θα δούμε στην νέα κανονικότητα της αγοράς, όποτε και αν αυτή έρθει:
- Καθαρόαιμα κοστοστρεφή (cost plus) κυμαινόμενα τιμολόγια, που θα οριίζουν ότι η τιμή είναι το κόστος του παρόχου (μεσοσταθμική τιμή ΤΕΑ) συν ενα συγκεκριμένο περιθώριο κέρδους. Τέτοιους είδους προιόντα ετοιμάζονται αρκετά.
- Ποικιλία από τιμολόγια με ρήτρα αναπροσαρμογής, όπου η τελική τιμή θα διαμορφώνεται ανάλογα με το αν ανεβαίνουν ή πέφτουν τα συστατικά του κόστους και τα οποία θα φέρουν πληθώρα από νέες ονομασίες. Στόχος των νέων αυτών προιόντων, η όσο το μεγαλύτερη διαφάνεια στον υπολογισμό των χρεώσεων για δύο λόγους. Ο πρώτος είναι προκειμένου να μειωθεί ο βαθμός δυσκολίας εκ μέρους του καταναλωτή να συγκρίνει αντίστοιχα τιμολόγια με ρήτρα αναπροσαρμογής. Είναι μια τόσο πολύπλοκη διαδικασία και τόσες πολλές οι μεταβλητές που επιδρούν στο κόστος, ώστε από τη φύση της η άσκηση είναι έως και αδύνατη για τον μέσο καταναλωτή. Οι εταιρείες το γνωρίζουν. Ο δεύτερος λόγος που απαιτεί την όσο το μεγαλύτερη διαφάνεια στον τρόπο υπολογισμού των χρεώσεων συνδέεται με το παρελθόν. Εφόσον η ρήτρα βρεθεί ξανά στο στόχαστρο αγωγών και δικαστικών διενέξεων, όπως το καλοκαίρι του 2022, τότε αυτή θα πληγεί ανεπανόρθωτα, κάτι που η αγορά επίσης γνωρίζει.
- Σταθερά τιμολόγια, βραχείας διάρκειας, ενός μηνός ή ενός 3μήνου. Αυτά κυρίως θα απευθύνονται στους νέους πελάτες, στους οποίους οι πάροχοι θα υπόσχονται σταθερή κλειδωμένη ταρίφα για ένα συγκεκριμένο διάστημα. Στοχεύουν περισσότερο στο να προσελκύσουν νέο κοινό (θα λειτουργούν κυρίως ως «κράχτες») και όχι για να αποφέρουν κέρδος στους παρόχους, καθώς το περιθώριο θα είναι πολύ χαμηλό. Ουδείς επίσης στην αγορά εξετάζει να βγάλει μεγαλύτερης διάρκειας σταθερά προιόντα. Ο μήνας ή το 3μηνο είναι διάστημα εντός του οποίου μια εταιρεία μπορεί να κάνει εκτιμηση. Το 12μηνο, όχι. Ενέχει τεράστιο ρίσκο.
Το στοίχημα με το οποίο βρίσκεται αντιμέτωπη η αγορά προμήθειας, η αξιοπιστία της οποίας κλονίστηκε στην διάρκεια της κρίσης, είναι μεγάλο. Το ίδιο ισχύει και για την ΡΑΑΕΥ η οποία έχει θέσει σε διαβούλευση συγκεκριμένες κατευθύνσεις προς τους παρόχους, οι οποίοι δεν κρύβουν την ανησυχία τους ως προς το πόσο γρήγορα θα προσαρμοσθούν οι καταναλωτές σε αυτή τη νέα κανονικότητα, χωρίς το εργαλείο των επιδοτήσεων.
