Στις προκλήσεις της ανάπτυξης των ΑΠΕ και στις πρωτοβουλίες του ΥΠΕΝ για περιορισμό του ενεργειακού κόστους αναφέρθηκε σήμερα ο υφυπουργός, Νίκος Τσάφος, μιλώντας στο 10 Συμπόσιο Ενεργειακής Μετάβασης.
Μιλώντας αρχικά για την πράσινη ενέργεια σε συζήτηση με τον καθηγητή ενεργειακής οικονομίας, Κωνσταντίνο Ανδριοσόπουλο, ο υφυπουργός δήλωσε ότι η διείσδυση ΑΠΕ έχει αυξηθεί σημαντικά, αγγίζοντας πέρυσι το 50%. Ταυτόχρονα, η Ελλάδα έγινε για πρώτη φορά καθαρός εξαγωγέας ηλεκτρικής ενέργειας μετά από δεκαετίες, μια τεράστια μεταβολή σε σχέση με το 2019 που εισήγαγε το 20% των αναγκών της. Αυτό σημαίνει ότι στην πράξη έχουμε λίγο χαμηλότερες τιμές από τους γείτονές μας, ενώ παλαιότερα ήμασταν ακριβότεροι.
Η συνεχιζόμενη ανάπτυξη των ΑΠΕ είναι μονόδρομος και ο βασικός πυλώνας για μείωση των τιμών του ρεύματος, υπογράμμισε ο υφυπουργός. Τα στοιχεία δείχνουν ότι το σύστημα έχει υψηλές τιμές όταν χρησιμοποιεί πολύ αέριο σε Ελλάδα και Ευρώπη, άρα εκεί βρίσκεται το βασικό πρόβλημα.
"Ο άξονας δεν είναι ΑΠΕ ή ρεαλισμός. Το ζητούμενο είναι πως θα λειτουργήσει το σύστημα με στοχαστικές ΑΠΕ. Είναι μια εξέλιξη που προκαλεί παρενέργειες και προκλήσεις, κάτι που βλέπουμε σε κάθε αγορά με πολλές ΑΠΕ, όπως π.χ. Αυστραλία, Τέξας και Καλιφόρνια. Όταν τα φ/β φτάσουν ψηλά, τότε εκτοξεύονται οι μηδενικές και αρνητικές τιμές, που σημαίνει και ταυτόχρονες περικοπές", σημείωσε.
Άρα, στρατηγική της χώρας μας είναι η αποθήκευση, όπου η κυβέρνηση έχει δώσει σημαντικά κίνητρα, αν και δεν έχει προχωρήσει όσο γρήγορα θα θέλαμε, παραδέχτηκε ο κ. Τσάφος. Επίσης, η αντλησιοταμίευση είναι ακόμη ένα μεγάλο κομμάτι με επενδυτικό ενδιαφέρον.
Υπάρχει επίσης το διζωνικό τιμολόγιο που αρχίζει να περνάει στον κόσμο μια νέα νοοτροπία. Σύντομα έρχονται και οι έξυπνοι μετρητές ώστε να περάσει πιο ξεκάθαρα το οικονομικό κίνητρο.
Στα παραπάνω προστίθενται και οι διασυνδέσεις: "Εξάγουμε ηλεκτρισμό όταν έχουμε πολύ άνεμο και αντιστρόφως. Οι εξαγωγές δεν θα δώσουν τεράστια λύση στο μεσημεριανό πρόβλημα, διότι ο ήλιος είναι σχεδόν ίδιος σε όλη την Ευρώπη, σε αντίθεση με τον άνεμο. Το διασυνοριακό εμπόριο βοηθά με περισσότερες διόδους, αλλά δεν είναι απαραίτητα βασικό συστατικό της λύσης για τον κορεσμό τα μεσημέρια", ανέφερε σχετικά ο υφυπουργός.
Αναφερόμενος στο πρόσφατο μπλακ άουτ της Ισπανίας και τις επικρίσεις προς τις ΑΠΕ, ο κ. Τσάφος δήλωσε πως "πρέπει να είμαστε προσεκτικοί ως προς το τί συνέβη στην Ισπανία. Έχουμε ένα πιο ξεκάθαρο χρονοδιάγραμμα πλέον, αλλά δεν ξέρουμε τα αίτια. Πρέπει να δώσουμε χρόνο για να δείξουν την πραγματικότητα οι αναλύσεις και να μην προτρέχουμε και να λέμε ότι οι ΑΠΕ το προκάλεσαν".
Η ευρωπαϊκή διάσταση του κόστους και της ασφάλειας
Περνώντας στο θέμα της ενεργειακής ασφάλειας, ο κ. Τσάφος είπε ότι στο φυσικό αέριο είναι μεγάλη η αλλαγή από το 2019-2020 μέχρι σήμερα. Πλέον το περισσότερο αέριο που φτάνει στη χώρα μας προορίζεται για εξαγωγή μέσω των νέων υποδομών, όπως ο IGB, ο TAP και το LNG Αλεξανδρούπολης. Οι υποδομές αυτές έχουν αλλάξει το τοπίο.
Στον ηλεκτρισμό η διάσταση της ασφάλειας είναι διαφορετική: Παρά την πρόοδο στις ΑΠΕ, η χώρα μας καταλήγει να έχει ακόμα υψηλές τιμές και πρόκειται για ένα ευρωπαϊκό θέμα. Παρατηρούνται έντονες διαφορές ανάμεσα στις διάφορες χώρες λόγω κατακερματισμού. Έτσι, ζητούμενο είναι πως η δική μας περιοχή θα ενσωματωθεί καλύτερα με την υπόλοιπη Ευρώπη, κάτι που η κυβέρνηση έχει τοποθετήσει ψηλά στην ατζέντα της.
"Η τιμή χονδρικής του ρεύματος είναι σχεδόν ίδια στις βαλκανικές χώρες, κάτι που σημαίνει ότι έχουμε πολλά να κάνουμε εσωτερικά, αλλά δεν είναι τόσο θέμα της Ελλάδας", σημείωσε ο κ. Τσάφος.
Το ΥΠΕΝ εξετάζει το θέμα σε τρία επίπεδα και ορίζοντες: Βραχυπρόθεσμα υπάρχουν διασυνδέσεις που δεν αξιοποιούνται στο έπακρο και θα μπορούσε να μεταφερθεί περισσότερη ενέργεια προς τη ΝΑ Ευρώπη. Για παράδειγμα, στην κρίση του 2022 υπήρχε μεταξύ Γαλλίας-Γερμανίας αύξηση στη δυναμικότητα με τις ίδιες γραμμές. Το ίδιο θα μπορούσε να συμβεί και στα Βαλκάνια σε περιόδους έξαρσης των τιμών.
Αυτό είναι κάτι που έχει θέσει πλέον και η Κομισιόν στο σχέδιο δράσης της που ανακοινώθηκε πρόσφατα. Η κυβέρνηση έχει θέσει επίσης τη βελτιστοποίηση του προγράμματος συντήρησης στις διασυνδέσεις.
Σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα σημαντικές είναι οι επενδύσεις θωράκισης των διασυνοριακών ροών. Στην προκειμένη περίπτωση, υπάρχει το ζήτημα γιατί π.χ. μια χώρα σαν την Αυστρία να επενδύσει στο δίκτυό της, για να βοηθήσει τις χώρες των Βαλκανίων. Πρόκειται για ερώτημα που θα πρέπει να λυθεί με κάποιον τρόπο στο εξής, παρατήρησε ο υφυπουργός.
Τέλος, σε μακροχρόνιο ορίζοντα το θέμα είναι πως θα σχεδιαστούν τα δίκτυα και η πορεία προς το net zero.
"Έχουμε 27 χώρες με επιμέρους σχέδια, και δεν είναι αυτή η βέλτιστη λύση. Καλύτερο είναι να υπάρχει μια συμπληρωματικότητα, όπου ο καθένας συμβάλλει με τα πλεονεκτήματά του. Έτσι, χρειαζόμαστε μεγαλύτερη χωρητικότητα σε δίκτυα. Όταν η έλλειψη δικτύου παράγει μεγάλες διαφορές στις τιμές, μιλάμε για δεκάδες ή εκατοντάδες εκατομμύρια. Άρα το κόστος μη ύπαρξης διασυνδέσεων έχει τεράστιες επιπτώσεις στον καταναλωτή. Το να επενδύσεις λίγο παραπάνω στη διασύνδεση έχει μεγάλο όφελος", κατέληξε ο κ. Τσάφος.
