«Πακέτο» μέτρων για την εξοικονόμηση ενέργειας τόσο με υποχρεωτικές παρεμβάσεις στο δημόσιο και οδηγό «καλών πρακτικών» σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις όσο και χρηματοδοτικά προγράμματα ετοιμάζει η κυβέρνηση.
Πιο συγκεκριμένα η αναγγελία του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη για την υλοποίηση συνολικού σχεδίου εξοικονόμησης ενέργειας περιλαμβάνει σειρά δράσεων περιορισμού της κατανάλωσης ενέργειας στο δημόσιο τομέας αλλά και συνολικά σε οικιακούς καταναλωτές και επιχειρήσεις.
Ειδικότερα, προβλέπεται η ενεργοποίηση συγκεκριμένων μέτρων εξοικονόμησης ενέργειας σε υπουργεία και άλλα κτίρια του στενού κι ευρύτερου δημόσιου τομέα. Πιο συγκεκριμένα θα ζητείται η ρύθμιση των κλιματιστικών στους 26 βαθμούς Κελσίου το καλοκαίρι, να μην κατεβαίνει η θερμοκρασία κάτω από αυτό το όριο, και στους 19 το χειμώνα. Τη συγκεκριμένη περίοδο η θερμοκρασία δεν θα υπερβαίνει το προαναφερόμενο επίπεδο.Ανάμεσα σε άλλα θα προχωρήσουν παρεμβάσεις για την αντικατάσταση λαμπτήρων με σύγχρονους ενεργειακά αποδοτικούς, ενώ θα είναι υποχρεωτικό και το σβήσιμο των φωτών μετά το τέλος κάθε εργασίας, όπου αυτά δεν είναι απαραίτητα.
Αξίζει να τονιστεί πως αντίστοιχης κλίμακας σχέδιο είχε υλοποιηθεί και κατά την περίοδο των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004 όταν το ηλεκτρικό σύστημα της χώρας αντιμετώπιζε σοβαρά προβλήματα επάρκειας και ευστάθειας. Τότε μάλιστα είχαν οριστεί και υπεύθυνοι υπάλληλοι για την τήρηση των μέτρων εξοικονόμησης ενέργειας, τα οποία μάλιστα περιλάμβαναν ακόμη και το κλείσιμο των παραθύρων που ήταν άσκοπα ανοικτά.
Συστάσεις σε πολίτες
Το πακέτο των μέτρων περιλαμβάνει και συστάσεις προς τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις.
Η κυβέρνηση αναμένεται να οδηγήσει έναν οδηγό προς πολίτες και επιχειρήσεις για τη μείωση της ενεργειακής κατανάλωσης μέσα από την καθημερινή δραστηριότητα τους.
Ορισμένες από τις προτάσεις είναι:
· Οδήγηση με μειωμένη ταχύτητα
· Προτροπή για περπάτημα, χρήση ποδηλάτου και μικροκινητικότητα στις πόλεις
· Αποτελεσματικότερη οδήγηση εμπορευματικών οχημάτων
· Καθιέρωση ημερών χωρίς αυτοκίνητο
· Μείωση της θερμοκρασίας του λέβητα θέρμανσης
· Αποφυγή της κατανάλωσης ρεύματος σε ώρες αιχμής
· Απενεργοποίηση της θέρμανσης σε κλειστά δωμάτια
· Να κλείνουν τα φώτα σε χώρους που δεν χρησιμοποιούνται
· Μείωση της κατανάλωσης ενέργειας στα καταστήματα λιανικής
Χρηματοδοτικά προγράμματα
Εξάλλου το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας δρομολογεί προγράμματα που επιδοτούν ή και παρέχουν κίνητρα για την εξοικονόμηση ενέργειας.
Πρόκειται για δράσεις, οι οποίες δεν επιχορηγούν απευθείας τους λογαριασμούς ηλεκτρικού ρεύματος των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων απέναντι στις αυξήσεις των τιμών αλλά δίνουν την ευκαιρία στους καταναλωτές να πετυχαίνουν σε μακροχρόνια βάση τη μείωση των δαπανών για την κατανάλωση ενέργειας.
Ειδικότερα τα προγράμματα αυτά είναι:
1. Αντικατάσταση παλιών ηλεκτρικών οικιακών συσκευών.
Το συγκεκριμένο πρόγραμμα ύψους 150 εκ. ευρώ θα επιχορηγήσει κατά 35% έως 50% τις δαπάνες περίπου 350.000 νοικοκυριών προκειμένου να αντικαταστήσουν έως και τρεις ηλεκτρικές συσκευές, ψυγεία, καταψύκτες και κλιματιστικά με σύγχρονες πιο ενεργειακά αποδοτικές. Η διαδικασία θα ολοκληρώνεται εύκολα και γρήγορα με τη χρήση ψηφιακής πλατφόρμας, στην οποία οι ενδιαφερόμενοι πολίτες θα υποβάλουν τις αιτήσεις τους και θα ενημερώνονται για τις αγορές και την επιδότηση που δικαιούνται. Για την αξιολόγηση των αιτήσεων θα ισχύσουν εισοδηματικά και κοινωνικά κριτήρια. Το πρόγραμμα, που αναμένεται να προκηρυχθεί στο δεύτερο δεκαπενθήμερο του Ιουνίου, θα έχει και σημαντικά περιβαλλοντικά οφέλη, καθώς εκτιμάται ότι θα επιφέρει μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα έως και 126.000 τόνους ετησίως
Εκτιμάται ότι θα αντικατασταθούν και θα ανακυκλωθούν περισσότερες από 380.000 ενεργοβόρες συσκευές.
Η μέση εξοικονόμηση ενέργειας που θα έχει το κάθε νοικοκυριό εκτιμάται στις 1.000 KWh τον χρόνο. Αυτό σημαίνει πως ένα νοικοκυριό με μεσαία κατανάλωση, έως και 5.000 KWh τον χρόνο, αναμένεται να πετύχει έως και 25% εξοικονόμηση ενέργειας. Στις περιπτώσεις μεγαλύτερης χρήσης, το ποσοστό μπορεί να ξεπεράσει ακόμα και το 40%.
Από την εξοικονόμηση αυτή, εκτιμάται ότι οι πολίτες θα δουν μείωση στους λογαριασμούς ρεύματος των νοικοκυριών τους από 150 έως 300 ευρώ τον χρόνο.
2. Πρόγραμμα «Ηλέκτρα».
Η μεγαλύτερη, όμως παρέμβαση που επιχειρεί η κυβέρνηση στο δημόσιο τομέα για τη δραστική μείωση της ενεργειακής κατανάλωσης είναι το πρόγραμμα «Ηλέκτρα».
Θα αποτελέσει τη μεγαλύτερη δράση ενεργειακής αναβάθμισης κτιρίων της δημόσιας διοίκησης, με τον συνολικό προϋπολογισμό της να ανέρχεται σε 640 εκατ. ευρώ. Τα 470 εκατ. ευρώ θα προέλθουν μέσω επενδυτικού δανείου από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων και τα υπόλοιπα 170 εκατ. ευρώ, από τους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, «Ελλάδα 2.0.» Με την υλοποίηση του προγράμματος αναμένεται να κινητοποιηθούν συνολικά κεφάλαια πάνω από 900 εκατ. ευρώ και να δημιουργηθούν πολλές νέες θέσεις εργασίας στον κατασκευαστικό κλάδο. Τα οφέλη για το ελληνικό Δημόσιο από την εξοικονόμηση ενέργειας θα ξεπεράσουν τα 95 εκ. ευρώ το χρόνο.
Στο πλαίσιο του «Ηλέκτρα» θα ανακαινιστούν ενεργειακά τουλάχιστον 500 κτίρια που στεγάζουν υπηρεσίες του ευρύτερου δημόσιου τομέα (περί τα 2.5 εκατ. τ.μ.). Η εξοικονόμηση που θα προκύψει θα συμβάλλει σημαντικά στην επίτευξη του στόχου του Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ), ο οποίος προβλέπει ετήσια ενεργειακή ανακαίνιση του 3% του συνολικού εμβαδού των κτιρίων της Κεντρικής Δημόσιας Διοίκησης έως το έτος 2030.
Οι παρεμβάσεις θα αφορούν σε κτίρια της Κεντρικής Δημόσιας Διοίκησης, των φορέων της Γενικής Κυβέρνησης και των Ν.Π.Δ.Δ., νοσοκομεία, κέντρα υγείας, γηροκομεία, ΑΕΙ, σχολεία, γραφεία καθώς και σε λοιπές χρήσεις κτιρίων, που εντάσσονται στο Μητρώο Φορέων της Γενικής Κυβέρνησης, ή είναι Ν.Π.Δ.Δ. (κλειστές αθλητικές εγκαταστάσεις, χώροι μουσείων, εκκλησιαστικών ιδρυμάτων, πολιτιστικών εκδηλώσεων κλπ).
Για τη βέλτιστη αποδοτικότητα του προγράμματος καθώς και τη προώθηση του ρόλου του Δημοσίου, ως παράδειγμα για την κινητοποίηση της οικονομίας της χώρας, θα είναι επιλέξιμα στο πρόγραμμα μόνο τα πιο ενεργοβόρα κτίρια του δημοσίου.
Όλα τα κτίρια θα πρέπει να εξασφαλίζουν εξοικονόμηση ετήσιας πρωτογενούς ενέργειας, τουλάχιστον, κατά 30% και παράλληλη μείωση των εκπομπών CO2. Η εξοικονόμηση ενέργειας μετά την ολοκλήρωση του «Ηλέκτρα» θα ανέλθει σε 600 εκ. kWh (κιλιβατώρες) ετησίως, ενώ οι εκπομπές CO2 στην ατμόσφαιρα που θα μειωθούν θα αγγίξουν τους 360.000 τόνους τον χρόνο. Αυτό ισοδυναμεί με 36 πύργους του Άιφελ σε ρύπους CO2 κάθε χρόνο.
Σύμφωνα με τις προδιαγραφές του προγράμματος, για την ενεργειακή αναβάθμιση των κτιρίων του Δημοσίου θα εφαρμοστούν τα πιο αποδοτικά τεχνικά συστήματα για θέρμανση και ψύξη χώρων, φωτισμό, καθώς και για την παραγωγή ζεστού νερού χρήσης, με την αξιοποίηση Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) για παραγωγή ενέργειας. Για τη μεγαλύτερη εξοικονόμηση ενέργειας, θα εφαρμοστούν καινοτόμες τεχνολογίες για τους αυτοματισμούς και τον έλεγχο λειτουργίας του κτιρίου.
3. «Εξοικονομώ για επιχειρήσεις»
Η ηγεσία του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας έχει αναγγείλει επίσης και το πρόγραμμα ενεργειακής αναβάθμισης επιχειρήσεων, το οποίο θα χρηματοδοτηθεί από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας με 450 εκατ. ευρώ.
Συνολικά θα κινητοποιηθούν κεφάλαια πάνω από 950 εκατ. ευρώ για την ενεργειακή αναβάθμιση χιλιάδων επιχειρήσεων, με έμφαση στις μικρομεσαίες. Το νέο πρόγραμμα θα περιλαμβάνει ξεχωριστό προϋπολογισμό ύψους 100 εκατ. ευρώ για την εξοικονόμηση ενέργειας στον τουριστικό κλάδο. Η δράση θα προβλέπει και την επιδότηση για την αντικατάσταση παλιών ενεργοβόρων συσκευών.
4. Φωτοβολταϊκά στη στέγη
Τρέχει ήδη το πρόγραμμα «φωτοβολταϊκά στη στέγη», το οποίο και θα διαρκέσει έως τις 31 Δεκεμβρίου του 2023.
Αφορά αποκλειστικά σε οικιακά φωτοβολταϊκά συστήματα για παραγωγή ενέργειας που εγχέεται στο δίκτυο, συνδεδεμένα σε αντίστοιχη παροχή οικιακής χρήσης και με μέγιστη διάρκεια σύμβασης 20 ετών. Τα φωτοβολταϊκά συστήματα μπορούν να εγκατασταθούν είτε πάνω σε κτίρια, όπως στο δώμα ή τη στέγη του κτιρίου (συμπεριλαμβανομένων των στεγάστρων βεραντών, προσόψεων και σκιάστρων, καθώς και βοηθητικών χώρων του κτιρίου), είτε στο έδαφος.
Ως μέγιστη ισχύς των φωτοβολταϊκών συστημάτων ανά εγκατάσταση, ορίζονται για την ηπειρωτική χώρα, τα διασυνδεδεμένα με το Σύστημα νησιά και την Κρήτη τα 6 kWp και για τα μη διασυνδεδεμένα νησιά τα 3 kWp.
Δικαίωμα ένταξης στο πρόγραμμα έχουν μόνο φυσικά πρόσωπα που είτε είναι ιδιοκτήτες του χώρου εγκατάστασης του σταθμού παραγωγής, είτε διαθέτουν τη νόμιμη χρήση του. Σε περίπτωση που το φωτοβολταϊκό σύστημα πρόκειται να εγκατασταθεί σε κοινόχρηστο ή κοινόκτητο χώρο, επιτρέπεται η εγκατάσταση ενός ή και περισσοτέρων συστημάτων, με την προϋπόθεση της έγγραφης συναίνεσης του συνόλου των ιδιοκτητών.
Στο πλαίσιο παροχής οικονομικών κινήτρων για τους πολίτες, το ποσό αμοιβής για την παραγόμενη ηλεκτροπαραγωγή θα είναι 87 ευρώ ανά Μεγαβατώρα ή 0,087 ευρώ ανά Κιλοβατώρα, ενώ τα έσοδα από τη διάθεση της ενέργειας στο δίκτυο θα είναι αφορολόγητα.
5. Φωτοβολταϊκά σε επιχειρήσεις- Ενεργειακός συμψηφισμός – net metering
Για τη μείωση του κόστους ενέργειας των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων μακροπρόθεσμα, το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας προωθεί την αυτοπαραγωγή με ενεργειακό συμψηφισμό. Για τον σκοπό αυτόν ο ΔΕΔΔΗΕ θα υλοποιήσει μελέτη για να βρεθεί και να δεσμευθεί χώρος στο δίκτυο διανομής. Ο χώρος θα επιμεριστεί σε τέσσερις κατηγορίες: Ανεξάρτητους παραγωγούς, μεταποίηση και βιομηχανία, νοικοκυριά και αγρότες. Εκείνοι που επιθυμούν να εγκαταστήσουν φωτοβολταϊκά για ενεργειακό συμψηφισμό θα μπορούν να το κάνουν εύκολα και γρήγορα μέσω ηλεκτρονικής πλατφόρμας που θα δημιουργήσει ο ΔΕΔΔΗΕ.
Επιπλέον θα τρέξει πρόγραμμα επιδότησης με 40% για τις επιχειρήσεις προκειμένου να εγκαταστήσουν φωτοβολταϊκά στις στέγες ή σε άλλους χώρους.
