Τα διασυνδεδεμένα και σταθερά ενεργειακά δίκτυα αποτελούν τον κορμό της εσωτερικής αγοράς ενέργειας της ΕΕ και είναι καίριας σημασίας για τη διευκόλυνση της πράσινης μετάβασης. Με στόχο να συμβάλει στην υλοποίηση της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας, η Επιτροπή προτείνει σήμερα ένα σχέδιο δράσης ώστε να διασφαλιστεί ότι τα δίκτυα ηλεκτρικής ενέργειας θα λειτουργούν αποτελεσματικότερα και θα αναπτυχθούν περαιτέρω και ταχύτερα. Η Επιτροπή έχει ήδη θεσπίσει ένα υποστηρικτικό νομικό πλαίσιο για την ανάπτυξη δικτύων ηλεκτρικής ενέργειας σε ολόκληρη την Ευρώπη. Με την πλήρη ενοποίηση των αγορών της ΕΕ, το εκσυγχρονισμένο δίκτυο υποδομών θα εξασφαλίσει στους πολίτες και τις επιχειρήσεις τα οφέλη της φθηνότερης και καθαρότερης ενέργειας.
Η κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας στην ΕΕ αναμένεται να αυξηθεί κατά 60 % περίπου από τώρα έως το 2030. Τα δίκτυα θα πρέπει να εξυπηρετούν ένα πιο ψηφιοποιημένο, αποκεντρωμένο και ευέλικτο σύστημα με εκατομμύρια ηλιακούς συλλέκτες στέγης, αντλίες θερμότητας και τοπικές ενεργειακές κοινότητες που θα μοιράζονται τους πόρους τους, περισσότερες υπεράκτιες ανανεώσιμες πηγές ενέργειας που θα συνδέονται στο δίκτυο, περισσότερα ηλεκτρικά οχήματα για φόρτιση και αυξανόμενες ανάγκες παραγωγής υδρογόνου. Δεδομένου ότι το 40 % των δικτύων διανομής μας είναι παλαιότερα των 40 ετών και η διασυνοριακή δυναμικότητα μεταφοράς αναμένεται να διπλασιαστεί έως το 2030, απαιτούνται επενδύσεις ύψους 584 δισ. ευρώ.
Σχέδιο δράσης με σκοπό την κάλυψη των ελλειπόντων κρίκων της μετάβασης σε καθαρές μορφές ενέργειας
Το σχέδιο δράσης αποσκοπεί στην αντιμετώπιση των κύριων προκλήσεων όσον αφορά την επέκταση, την ψηφιοποίηση και την καλύτερη χρήση των δικτύων μεταφοράς και διανομής ηλεκτρικής ενέργειας της ΕΕ, προσδιορίζει δε συγκεκριμένες και εξατομικευμένες δράσεις που θα συμβάλουν στην αποδέσμευση των αναγκαίων επενδύσεων για την αναβάθμιση των ευρωπαϊκών δικτύων ηλεκτρικής ενέργειας. Επίκεντρο των δράσεων είναι η υλοποίηση και η ταχεία τελεσφόρηση, με στόχο την έγκαιρη συμβολή στην επίτευξη των στόχων μας για το 2030:
- επιτάχυνση της υλοποίησης έργων κοινού ενδιαφέροντος και ανάπτυξη νέων έργων με πολιτική καθοδήγηση, ενισχυμένη παρακολούθηση και περισσότερες προτάσεις·
- βελτίωση του μακροπρόθεσμου σχεδιασμού των δικτύων για την υποδοχή περισσότερων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και την ικανοποίηση μεγαλύτερης ζήτησης εξηλεκτρισμού, συμπεριλαμβανομένου του υδρογόνου, στο ενεργειακό σύστημα διά της καθοδήγησης του έργου των διαχειριστών συστημάτων, καθώς και των εθνικών ρυθμιστικών αρχών·
- θέσπιση κανονιστικών κινήτρων μέσω καθοδήγησης σχετικά με τις προληπτικές, μελλοντοστραφείς επενδύσεις και τον διασυνοριακό επιμερισμό του κόστους για υπεράκτια έργα·
- παροχή κινήτρων για καλύτερη χρήση των δικτύων με ενισχυμένη διαφάνεια και βελτιωμένα τιμολόγια δικτύου για ευφυέστερα δίκτυα, αποδοτικότητα και καινοτόμες τεχνολογίες και λύσεις διά της στήριξης της συνεργασίας μεταξύ των διαχειριστών συστημάτων και των συστάσεων του Οργανισμού Συνεργασίας των Ρυθμιστικών Αρχών Ενέργειας (ACER)·
- βελτίωση της πρόσβασης σε χρηματοδότηση για έργα δικτύων διά της αύξησης της προβολής των ευκαιριών για χρηματοδοτικά προγράμματα της ΕΕ, ειδικά για ευφυή δίκτυα και για τον εκσυγχρονισμό των δικτύων διανομής·
- τόνωση της ταχύτερης αδειοδότησης για την ανάπτυξη δικτύων διά της παροχής τεχνικής υποστήριξης στις αρχές και κατευθύνσεων για περισσότερη συμμετοχή των ενδιαφερόμενων μερών και των κοινοτήτων·
- βελτίωση και διασφάλιση των αλυσίδων εφοδιασμού δικτύου, μεταξύ άλλων διά της εναρμόνισης των απαιτήσεων βιομηχανικής παραγωγής με στόχο τη σύνδεση παραγωγής και ζήτησης.
Ιστορικό
Η ΕΕ διαθέτει ένα από τα πιο εκτεταμένα και ανθεκτικά δίκτυα στον κόσμο, παρέχοντας ηλεκτρική ενέργεια σε εκατομμύρια πολίτες. Οι καλά διασυνδεδεμένες ενεργειακές αγορές μας αποδείχθηκαν σημαντικό πλεονέκτημα για την εξασφάλιση σταθερού εφοδιασμού κατά τη διάρκεια της ενεργειακής κρίσης. Η ΕΕ έχει θεσπίσει νομικό πλαίσιο για τη στήριξη της ανάπτυξης δικτύων, με τον αναθεωρημένο κανονισμό ΔΕΔ-Ε, την αναθεωρημένη οδηγία για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, καθώς και προτάσεις για μια πράξη για τη βιομηχανία των μηδενικών καθαρών εκπομπών και έναν μεταρρυθμισμένο σχεδιασμό της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας.
Προκειμένου να επιτευχθεί ο στόχος που καθορίζεται στο σχέδιο REPowerEU για τον τερματισμό των εισαγωγών ρωσικών ορυκτών καυσίμων, καθώς και ο προσφάτως συμφωνηθείς στόχος για επίτευξη μεριδίου ανανεώσιμης ενέργειας 42,5 % —με φιλοδοξία 45 %— έως το 2030, η ΕΕ χρειάζεται αναβαθμισμένα δίκτυα και ενισχυμένες ενεργειακές υποδομές. Το σχέδιο δράσης της ΕΕ για τα δίκτυα ανακοινώθηκε στο ευρωπαϊκό σχέδιο δράσης για την αιολική ενέργεια που υπέβαλε η Επιτροπή τον περασμένο μήνα. Αποτελεί συνέχεια του πρώτου φόρουμ υψηλού επιπέδου για τα δίκτυα ηλεκτρικής ενέργειας που φιλοξενήθηκε από το Ευρωπαϊκό Δίκτυο Διαχειριστών Συστημάτων Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΕΔΔΣΜ-ηλ) υπό την αιγίδα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής τον Σεπτέμβριο.
Το σημερινό σχέδιο δράσης παρουσιάζεται παράλληλα με την επιλογή βασικών διασυνοριακών έργων ενεργειακών υποδομών για τον πρώτο ενωσιακό κατάλογο έργων κοινού και αμοιβαίου ενδιαφέροντος, τα οποία θα συμβάλουν στην ευθυγράμμιση των ενεργειακών υποδομών της ΕΕ με τους στόχους της για το κλίμα. Συνοδεύεται επίσης από σύμφωνο δέσμευσης για τη διασφάλιση ευρείας συμμετοχής ενδιαφερόμενων μερών στην ανάπτυξη δικτύων.
