Σε μία νέα –άνευ ιστορικού προηγουμένου- εποχή παροπλισμού πυρηνικών εγκαταστάσεων εισέρχεται πλέον η Ευρώπη, καθώς οι παλαιοί αντιδραστήρες, οι εγκαταστάσεις πετρελαίου και φυσικού αερίου αλλά και τα πρώιμα έργα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας φτάνουν στο τέλος της λειτουργικής τους ζωής.
Με περισσότερες από 130 πυρηνικές εγκαταστάσεις να έχουν προγραμματιστεί για αποσυναρμολόγηση και δισεκατομμύρια που έχουν ήδη διατεθεί για συμβάσεις, η περιοχή αντιμετωπίζει μια πολυετή πρόκληση, η οποία εκτιμάται ότι θα αναδιαμορφώσει το βιομηχανικό και ενεργειακό της τοπίο.
Η πολυπλοκότητα
Από το εκτεταμένο συγκρότημα Sellafield του Ηνωμένου Βασιλείου μέχρι τους αντιδραστήρες της Γερμανίας και της Γαλλίας, αυτά τα έργα αναδεικνύουν τόσο την κλίμακα όσο και την πολυπλοκότητα της ασφαλούς απόσυρσης παλαιών υποδομών, ενώ παράλληλα ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις μιας ταχέως εξελισσόμενης ενεργειακής μετάβασης.
Σύμφωνα με νέα έκθεση του Συμβουλίου Βιομηχανιών Ενέργειας (EIC) και της Αποστολής Αποσυμφόρησης (Decom Mission) , το pipeline παροπλισμού των πυρηνικών εγκαταστάσεων της περιοχής αποτιμάται σε πάνω από 120 δισεκατομμύρια δολάρια, με ένα σημαντικό μέρος των συμβάσεων να έχουν ήδη ανατεθεί.
Αυτά τα έργα υπογραμμίζουν ότι η αποξήλωση των πυρηνικών εγκαταστάσεων αποτελεί τη μεγαλύτερη αγορά στο τέλος του κύκλου ζωής της Ευρώπης, έναντι άλλων ενεργειακών τομέων όπως το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο, ο άνθρακας και οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.
Γερμανία και Γαλλία
Η απόφαση της Γερμανίας να σταματήσει τη χρήση πυρηνικής ενέργειας για πολιτικούς σκοπούς κατατάσσει τη χώρα ως τη δεύτερη πιο ενεργή αγορά στην Ευρώπη, με 17 εγκαταστάσεις να βρίσκονται υπό παροπλισμό. Τα δεδομένα του EIC εκτιμούν το συνολικό μέγεθος της αγοράς στα 10 δισεκατομμύρια δολάρια. Η Γαλλία βρίσκεται στην τρίτη θέση, με τρέχουσα εκτίμηση 3,5 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Και οι δύο εκτιμήσεις αντικατοπτρίζουν μόνο τα πεδία που έχουν ήδη παρουσιαστεί δημόσια και δεν αντιπροσωπεύουν το συνολικό μέγεθος της αγοράς. Επιπλέον, όλες οι παραπάνω εκτιμήσεις εξαιρούν σημαντικά τον παροπλισμό στρατιωτικών εγκαταστάσεων σε ολόκληρη την Ευρώπη.
Παρόλο που η Ευρώπη έχει ηγετική θέση παγκοσμίως στην ανάπτυξη ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, ιδίως στην χερσαία και υπεράκτια αιολική ενέργεια, η πραγματικότητα είναι ότι τα πρώτα πάρκα έχουν πλέον περάσει από την ανανέωση της ισχύος τους (την πράξη της παράτασης της διάρκειας ζωής) και εισέρχονται τώρα στη φάση του παροπλισμού.
Ο παροπλισμός πετρελαίου και φυσικού αερίου επεκτείνεται σε όλη την ηπειρωτική Ευρώπη
Ενώ τα πυρηνικά περιουσιακά στοιχεία κυριαρχούν στον μακροπρόθεσμο σχεδιασμό, ο παροπλισμός πετρελαίου και φυσικού αερίου αναμένεται να οδηγήσει σε αύξηση του βραχυπρόθεσμου φόρτου εργασίας.
Σε ολόκληρη την ηπειρωτική Ευρώπη, οι συνολικές δαπάνες για την αποσυναρμολόγηση υποδομών πετρελαίου και φυσικού αερίου εκτιμώνται σε 16,5 δισεκατομμύρια δολάρια, με συμβάσεις ύψους περίπου 7 δισεκατομμυρίων δολαρίων να έχουν ήδη οριστικοποιηθεί.
Οι εργασίες πλήρωσης και εγκατάλειψης (P&A) – η μόνιμη σφράγιση γεωτρήσεων – αποτελούν περίπου το ήμισυ αυτής της δαπάνης, ακολουθούμενες από την απομάκρυνση του υποθαλάσσιου εξοπλισμού και των επιφανειακών όψεων.
Η εφοδιαστική αλυσίδα
Μόνο στη Βόρεια Θάλασσα του Ηνωμένου Βασιλείου προβλέπεται ότι θα δαπανηθούν περίπου 34 δισεκατομμύρια δολάρια σε δαπάνες παροπλισμού έως το 2032.
Όπως επισημαίνει το innovationnewsnetwork.com. μεγάλο μέρος αυτής της δραστηριότητας συνδέεται στενά με τη διαθεσιμότητα εξειδικευμένων σκαφών και εγκαταστάσεων γεώτρησης, υπογραμμίζοντας τον κρίσιμο ρόλο της εφοδιαστικής αλυσίδας στη διασφάλιση της έγκαιρης εκτέλεσης του έργου.
Και οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας στον κύκλο παροπλισμού
Ο παροπλισμός δεν περιορίζεται πλέον μόνο στα ορυκτά καύσιμα και την πυρηνική ενέργεια. Η αρχική φάση της αποσυναρμολόγησης χερσαίων και υπεράκτιων αιολικών πάρκων βρίσκεται πλέον σε εξέλιξη στη Βόρεια Ευρώπη, ιδίως στη Γερμανία, τη Δανία και το Ηνωμένο Βασίλειο.
Καθώς η πρώτη γενιά αιολικών εγκαταστάσεων φτάνει στο τέλος της λειτουργικής της ζωής, τα λιμάνια, τα βαρέα πλοία και τα εξειδικευμένα πληρώματα αντιμετωπίζουν ανταγωνιστικές απαιτήσεις τόσο από νέα κατασκευαστικά έργα όσο και από έργα απόσυρσης.
Αυτή η αναδυόμενη επικάλυψη καταδεικνύει πώς η ενεργειακή μετάβαση αρχίζει να τέμνεται με την παραδοσιακή απόσυρση περιουσιακών στοιχείων, εγείροντας ανησυχίες για πιθανά σημεία συμφόρησης στον εξοπλισμό, το εργατικό δυναμικό και την ικανότητα διαχείρισης αποβλήτων.
Το κλείσιμο των μονάδων άνθρακα και των διυλιστηρίων
Πέρα από την πυρηνική ενέργεια, το πετρέλαιο και την αιολική ενέργεια, η Ευρώπη βιώνει μια αύξηση στον παροπλισμό μονάδων άνθρακα και διυλιστηρίων.
Το κλείσιμο εργοστασίων σε όλη τη Νότια και Ανατολική Ευρώπη, συμπεριλαμβανομένων της Αυστρίας, της Τσεχικής Δημοκρατίας, της Δανίας και της Πολωνίας, επιταχύνεται, ενώ η αποσυναρμολόγηση διυλιστηρίων στο Ηνωμένο Βασίλειο και τη Δυτική Ευρώπη περιλαμβάνει πολύπλοκη κατεδάφιση διασυνδεδεμένων μονάδων και χειρισμό μολυσμένων υλικών.
Αυτές οι τεχνικά απαιτητικές επιχειρήσεις διαφοροποιούν περαιτέρω το χαρτοφυλάκιο παροπλισμού της ηπείρου.
Ο στρατηγικός σχεδιασμός
Η έκθεση υπογραμμίζει την αυξανόμενη πολυπλοκότητα του συντονισμού του παροπλισμού πυρηνικών εγκαταστάσεων παράλληλα με άλλα έργα στο τέλος του κύκλου ζωής τους σε όλη την Ευρώπη.
Ο χρόνος, η χωρητικότητα της εφοδιαστικής αλυσίδας και η πρόσβαση σε εξειδικευμένο εξοπλισμό και εξειδικευμένο προσωπικό καθίστανται ολοένα και πιο κρίσιμοι παράγοντες στον σχεδιασμό έργων.
Με πολλαπλούς τομείς - πυρηνική ενέργεια, πετρέλαιο και φυσικό αέριο, ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και άνθρακα - να συγκλίνουν σε ταυτόχρονα χρονοδιαγράμματα απόσυρσης, οι φορείς εκμετάλλευσης αντιμετωπίζουν υλικοτεχνικές και τεχνικές προκλήσεις που θα μπορούσαν να επηρεάσουν το κόστος και τα χρονοδιαγράμματα.
Αυτό το κύμα παροπλισμού πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων αντικατοπτρίζει μια ευρύτερη μετατόπιση στο ενεργειακό τοπίο της Ευρώπης, καθώς οι παλαιές υποδομές αποσυναρμολογούνται ενώ παράλληλα αναπτύσσονται νέα περιουσιακά στοιχεία χαμηλών εκπομπών άνθρακα.
Θέμα διαχείρισης
Η προσεκτική διαχείριση του παροπλισμού πυρηνικών εγκαταστάσεων, παράλληλα με άλλες αποσύρσεις, δεν είναι επομένως μόνο θέμα ασφάλειας και συμμόρφωσης, αλλά και βασικό στοιχείο για τη διατήρηση της συνέχειας και της αποτελεσματικότητας σε ολόκληρο το εξελισσόμενο ενεργειακό σύστημα της ηπείρου.
