ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ ΑΣΗΜΑΚΟΠΟΥΛΟΥ - www.energymag.gr
Tη μεγαλύτερη αύξηση τιμών ηλεκτρικής ενέργειας για τους επαγγελματίες στην Ε.Ε. κατέγραψε η Ελλάδα, φτάνοντας +26,9%, όσο το σχέδιο του ΣΕΒ για κρατική στήριξη του ενεργειακού κόστους ακόμη βρίσκεται στο τραπέζι.
Τα φρέσκα στοιχεία της Eurostat για το α’ εξάμηνο του 2025 επιβεβαιώνουν την αγωνία των ελληνικών επιχειρήσεων για το αυξημένο ενεργειακό τους κόστους ενώ μετά την Ελλάδας ακολουθούν η Δανία (+17,2%) και η Πορτογαλία (+15,1%).
Στον αντίποδα, το Λουξεμβούργο σημείωσε μείωση -13,3%, η Σλοβενία -9,9% και η Γαλλία -9%. Συνολικά, αυξήσεις καταγράφηκαν σε 11 χώρες, μειώσεις σε 12 και σταθερότητα σε 4.
Σε επίπεδο τιμών, ο ευρωπαϊκός μέσος όρος για την επαγγελματική κατανάλωση (μη οικιακοί καταναλωτές με ετήσια χρήση 500–2.000 MWh) διαμορφώθηκε στις 0,1902 €/kWh. Στην κορυφή των ακριβών αγορών βρίσκεται η Ιρλανδία (0,2726 €/kWh) και ακολουθεί η Ιταλία (0,2336 €/kWh), ενώ οι χαμηλότερες τιμές εντοπίζονται στη Φινλανδία (0,0804 €/kWh) και στη Σουηδία (0,0964 €/kWh).
Για τις ελληνικές επιχειρήσεις, η εκτίναξη της τιμής συμπίπτει με τη σταδιακή απόσυρση οριζόντιων μέτρων στήριξης και μεταφράζεται άμεσα σε χαμένη ανταγωνιστικότητα, ειδικά για ενεργοβόρους κλάδους που εξάγουν σε αγορές με σαφώς χαμηλότερο ενεργειακό κόστος.
Μεγάλες ανισότητες στο ευρωπαϊκό τοπίο
Στο μέτωπο των νοικοκυριών, η εικόνα στην Ε.Ε. μοιάζει ηπιότερη. Το α’ εξάμηνο του 2025 η μέση τιμή ηλεκτρικής ενέργειας διαμορφώθηκε στα 28,72 €/100 kWh, -0,5% σε σχέση με το β’ εξάμηνο του 2024 (28,87 €/100 kWh). Η Ελλάδα κινήθηκε κοντά στον μέσο όρο, περίπου στα 27,85 €/100 kWh.
Παρά τη μικρή αποκλιμάκωση, οι οικιακοί λογαριασμοί δεν ελαφραίνουν όσο θα περίμενε κανείς. Οι φόροι και τα τέλη αποτελούν την βασική αιτία αυτού, οι οποίοι αυξήθηκαν στο 27,6% από 24,7% μέσα σε έξι μήνες, «τρώγοντας» το όφελος της αποκλιμάκωσης προ φόρων καθώς τα κράτη-μέλη αποσύρουν σταδιακά έκτακτα μέτρα της κρίσης.
Οι αποκλίσεις παραμένουν έντονες: Γερμανία (38,35 €/100 kWh), Βέλγιο (35,71) και Δανία (34,85) παραμένουν στην κορυφή, ενώ Ουγγαρία (10,40), Μάλτα (12,44) και Βουλγαρία (13,00) διατηρούν τις χαμηλότερες χρεώσεις χάρη σε ρυθμιζόμενες τιμές και επιδοτήσεις. Σε ετήσια βάση, «πρωταθλητές» αυξήσεων ήταν το Λουξεμβούργο (+31,3%), η Ιρλανδία (+25,9%) και η Πολωνία (+20,0%), ενώ οι μεγαλύτερες μειώσεις παρατηρήθηκαν σε Σλοβενία (-13,1%), Φινλανδία (-9,8%) και Κύπρο (-9,5%).
Αν μεταφέρουμε την ανάλυση σε όρους αγοραστικής δύναμης (PPS), η εικόνα αλλάζει σημαντικά. Οι πιο «υψηλοί» λογαριασμοί για τα νοικοκυριά αναλογικά με το εισόδημα καταγράφονται σε Τσεχία (39,16 PPS), Πολωνία (34,96) και Ιταλία (34,40), ενώ προς τα κάτω «κινούνται» Μάλτα (13,68), Ουγγαρία (15,01) και Φινλανδία (18,70).
Το στοιχείο αυτό αποκαλύπτει ότι σε χώρες με χαμηλότερα εισοδήματα, το κόστος του λογαριασμού ρεύματος είναι δυσανάλογα μεγαλύτερο για τα νοικοκυριά, ακόμη κι όταν οι ονομαστικές τιμές εμφανίζονται χαμηλές.
Φυσικό αέριο: Αποκλιμάκωση στις οικιακές τιμές, αλλά με περισσότερους φόρους
Στο αέριο, οι οικιακές τιμές στην Ε.Ε. υποχώρησαν κατά 8,1% στα 11,43 €/100 kWh σε σχέση με το β’ εξάμηνο του 2024 (12,44 €/100 kWh). Η ισορροπία της αγοράς μετά τα σοκ του 2022–2023 (υψηλά αποθέματα, χαμηλότερη ζήτηση, σταθερότερες ροές LNG) εξηγεί μεγάλο μέρος της αποκλιμάκωσης.
Ωστόσο, οι φόροι και τα τέλη αυξήθηκαν στο 31,1% από 30,0%, καθώς αποσύρονται τα έκτακτα μέτρα στήριξης. Οι πιο ακριβές αγορές παραμένουν Σουηδία, Κάτω Χώρες και Δανία, με Ουγγαρία, Κροατία και Ρουμανία στις χαμηλότερες θέσεις χάρη σε ρυθμιστικές παρεμβάσεις.
Γιατί οι λογαριασμοί δεν «πέφτουν» όσο οι χονδρικές
Η Eurostat καταγράφει ότι το καθαρό κόστος ενέργειας (χωρίς φόρους/τέλη) μετά την έκρηξη του 2022 ακολούθησε τροχιά αποκλιμάκωσης έως το α’ εξάμηνο του 2025 (0,2079 €/kWh), αλλά η τελική τιμή με φόρους μειώνεται αργά, ακριβώς γιατί οι κυβερνήσεις επαναφέρουν σταδιακά ΦΠΑ, χρεώσεις και δίκτυα στα «προ κρίσης» επίπεδα.
Ενδεικτικό είναι ότι ο μέσος ευρωπαϊκός φόρος/τέλη στο ρεύμα ανέβηκε στο 27,6%, ενώ ιστορικά έχει κινηθεί από 14,7% (στο απόγειο των μέτρων το 2022) μέχρι και 41% (τέλος 2019).
Τι σημαίνουν όλα αυτά για την Ελλάδα
Για τις επιχειρήσεις, το +26,9% στο πρώτο εξάμηνο του 2025 είναι ένα ακόμα «καμπανάκι» για την ενεργειακή βιομηχανική πολιτική. Με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο στα 0,1902 €/kWh, η Ελλάδα κινείται κόντρα στο ρεύμα χωρών που βλέπουν σταθεροποίηση ή μειώσεις.
Η στοχευμένη στήριξη, όπως αυτή που εξετάζει τώρα ο ΣΕΒ, γίνεται κρίσιμη για να μη χαθεί έδαφος στην ανταγωνιστικότητα.
Για τα νοικοκυριά, παρά τη σχετική σταθερότητα (περί τα 27,85 €/100 kWh), η αύξηση της φορολογικής επιβάρυνσης περιορίζει την πραγματική ανακούφιση. Τα μέτρα στήριξης στη χώρα εφαρμόστηκαν μόνο για το α’ τρίμηνο του 2025 (στοχευμένες επιδοτήσεις σε κυμαινόμενα τιμολόγια άνω των 140 €/MWh), ενώ για επιχειρήσεις δόθηκαν αποζημιώσεις Ιαν.–Φεβρ. που καταβλήθηκαν έως Ιούλιο.
Το ζητούμενο της επόμενης ημέρας
Η Ευρώπη δείχνει να εισέρχεται σε φάση ομαλοποίησης μετά την τριετή κρίση, αλλά η μεγάλη εικόνα παραμένει σύνθετη: γεωπολιτική αβεβαιότητα, υψηλή εξάρτηση από εισαγωγές, ανισομετρία στο ενεργειακό μείγμα, και το «αγκάθι» της φορολογικής επιβάρνυσης που καθορίζει το τελικό τιμολόγιο.
Η διεύρυνση του ενεργειακού μείγματος με ΑΠΕ και εναλλακτικούς προμηθευτές προσφέρει σταθερότητα στις τιμές, αν και η αγορά δεν έχει θωρακιστεί πλήρως απέναντι σε εξωγενείς κινδύνους.
Για την Ελλάδα, η γρήγορη ενεργοποίηση στοχευμένων εργαλείων για τη βιομηχανία και η εξισορρόπηση των φόρων/τελών στα νοικοκυριά θα κρίνουν αν η σταθεροποίηση θα μεταφραστεί τελικά σε πραγματική μείωση του ενεργειακού κόστους.
Με απλά λόγια, οι χονδρικές μπορεί να «πέφτουν», αλλά χωρίς συνεκτική πολιτική στη λιανική, ειδικότερα για την παραγωγή, ο λογαριασμός θα συνεχίσει να είναι υψηλός.
