Μετά από χρόνια στασιμότητας των ποσοστών εξηλεκτρισμού στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ο διορισμός ενός επιτρόπου Ενέργειας φιλικού προς την ηλεκτρική ενέργεια με εντολή να δημιουργήσει ένα «Σχέδιο Δράσης για την Ηλεκτροδότηση» δίνει νέα ελπίδα στους εμπλεκόμενους φορείς του τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας.
Οι Πόροι για το Μέλλον ορίζουν τον εξηλεκτρισμό ως « τη διαδικασία αντικατάστασης τεχνολογιών που χρησιμοποιούν ορυκτά καύσιμα (άνθρακας, πετρέλαιο και φυσικό αέριο) με τεχνολογίες που χρησιμοποιούν την ηλεκτρική ενέργεια ως πηγή ενέργειας». Σε συνδυασμό με αυτό, η ηλεκτροδότηση είναι μια αυξανόμενη ζήτηση για ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.
Η αλλαγή στις διαδικασίες μεταφοράς, θέρμανσης και βιομηχανικών διεργασιών από ορυκτά καύσιμα σε ηλεκτρική ενέργεια θεωρείται κρίσιμης σημασίας και για τις οικονομίες απαλλαγής από τον άνθρακα και για την αύξηση της απόδοσής τους.
Στην Ευρώπη, οι παραγωγοί ηλεκτρικής ενέργειας, οι μεταφορείς και οι καταναλωτές ελπίζουν ότι ήρθε επιτέλους και η δική τους ώρα.
Μιλώντας στο Euractiv πριν από την ανακοίνωση των νέων ευρωπαίων επιτρόπων, η Walburga Hemetsberger, διευθύνουσα σύμβουλος της SolarPower Europe, είπε ότι «χρειάζεται ένα σχέδιο δράσης για τον εξηλεκτρισμό τις πρώτες 100 ημέρες της νέας Ευρωπαϊκής Επιτροπής».
«Δεν βλέπουμε κανέναν άλλο τρόπο για να στηρίξουμε την ανταγωνιστικότητα της Ευρώπης εκτός από την παροχή φθηνής ενέργειας στα νοικοκυριά και τη βιομηχανία», τόνισε χαρακτηριστικά.
Η Hemetsberger είναι παράλληλα πρόεδρος της Electrification Alliance, μιας ομάδας δέκα βιομηχανικών ενώσεων που περιλαμβάνει ηλεκτρικά οχήματα, αντλίες θερμότητας, ηλεκτρολόγους και τη βιομηχανία χαλκού.
Υπενθυμίζεται ότι η European Association of Electrical Contractors, η Avere, η Eurelectric, η T&E, η International Copper Association (ICA) Europe, η European Heat Pump Association, η smartEn, η SolarPower Europe, η Renewables Grid Initiative, η WindEurope ένωσαν τις δυνάμεις τους για να ξεκινήσουν την Electrification Alliance, ζητώντας η ηλεκτρική ενέργεια να αναγνωριστεί ως ο βασικός ενεργειακός φορέας για ένα αποδοτικό και απελευθερωμένο ευρωπαϊκό μέλλον.
Ελπίδες από τον διορισμό του Dan Jørgensen
Λίγες μέρες αργότερα ο διορισμός του Δανού Dan Jørgensen στη θέση του νέου Επιτρόπου Ενέργειας φαίνεται ότι έχει αρχίσει να αναπτερώνει τις ελπίδες του κλάδου
Στην επιστολή της προς τον Jørgensen, που συνοδεύει την εντολή διορισμού του, η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν του ανέθεσε μεταξύ άλλων να δημιουργήσει «ένα σχέδιο δράσης ηλεκτροδότησης για να διασφαλίσει ότι η βιομηχανική μετάβαση της Ευρώπης προς το καθαρό μηδέν τροφοδοτείται από ένα ενεργειακό σύστημα με εγχώρια, καθαρή ηλεκτρική ενέργεια».
Αντιδρώντας στην είδηση, η Electrification Alliance δήλωσε «ενθουσιασμένη».
Ιστορικά, ο συγκεκριμένος κλάδος δεν είχε πολλές ευκαιρίες για να εκφράσει αισιοδοξία και συχνά διετύπωνε προβληματισμού: το ποσοστό εξηλεκτρισμού της ΕΕ παρέμεινε στάσιμο σε περίπου 20% τις τελευταίες δύο δεκαετίες. Τα τελευταία χρόνια, οι πολιτικοί ηγέτες έδωσαν προτεραιότητα στην καταπολέμηση της ενεργειακής κρίσης, εστιάζοντας λιγότερο στον εξηλεκτρισμό και περισσότερο σε εναλλακτικές οδούς απαλλαγής από τον άνθρακα.
Δεσμεύσεις στα χαρτιά…
«Στα χαρτιά, ο εξηλεκτρισμός ήταν πάντα η προτεραιότητα, αλλά υπήρχε μεγάλη φασαρία γύρω από το υδρογόνο τα τελευταία πέντε χρόνια», εξηγεί η Hemetsberger.
Αντίθετα, ο Jørgensen είναι ένας γνωστός υποστηρικτής της ενεργειακής απόδοσης, η οποία τείνει να συμβαδίζει με τον εξηλεκτρισμό.
Μάλιστα σε ένα άρθρο του στο Euractiv το 2023 , έγραψε για την ανάγκη «εξηλεκτρισμού και ολοκλήρωσης του τομέα για να χρησιμοποιήσουμε την ενέργειά μας πιο έξυπνα, ταιριάζοντας την προσφορά και τη ζήτηση».
«Γνωρίζουμε ότι η υπερβολική θερμότητα – από σούπερ μάρκετ, κέντρα δεδομένων, βιομηχανία, μονάδες επεξεργασίας λυμάτων – στην ΕΕ αντιστοιχεί στη συνολική ενεργειακή ζήτηση για ζεστό νερό σε κτίρια κατοικιών και υπηρεσιών. Ωστόσο, είναι ως επί το πλείστον αχρησιμοποίητη. Σύμφωνα με την πρόσφατη λευκή βίβλο της Danfoss, μόνο στην Ολλανδία υπάρχει μεγαλύτερο πλεονάζον δυναμικό θερμότητας από τη ζήτηση για νερό και θέρμανση χώρου» είχε γράψει χαρακτηριστικά τότε.
Αυξάνεται η ζήτηση
Ενώ οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας αποτελούν πλέον περισσότερο από το 50% του ενεργειακού μείγματος της ΕΕ, η συνολική ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας άργησε να αυξηθεί. Οι πωλήσεις αντλιών θερμότητας και ηλεκτρικών οχημάτων βρίσκονται σε ύφεση και οι βιομηχανίες έντασης ενέργειας επανεξετάζουν το φυσικό αέριο χάρη στις χαμηλότερες τιμές .
Η ζήτηση είναι ένα από τα βασικά ζητήματα για τους ηλεκτροκινητήρες. «Αν δεν έχουμε πρόσθετη ζήτηση από ηλεκτρικά οχήματα, αντλίες θερμότητας, ηλεκτροπαραγωγική βιομηχανία, θα αντιμετωπίσουμε προβλήματα», δήλωσε η Hemetsberger.
Η Electrification Alliance θέλει οι Βρυξέλλες να θέσουν στόχους εξηλεκτρισμού για μεμονωμένες χώρες της ΕΕ και να διευκολύνουν τη χρηματοδότηση υποδομών που απαιτούνται μακροπρόθεσμα, γνωστές ως « προβλεπόμενες επενδύσεις », οι οποίες ενέχουν περισσότερους κινδύνους αλλά βοηθούν στην προετοιμασία για τη μελλοντική ζήτηση.
Οι ηλεκτροπαραγωγοί της Ευρώπης θέλουν επίσης να σταματήσουν τις ταμειακές ροές της ΕΕ προς τους ανταγωνιστές. Σε ένα φυλλάδιο, προτρέπουν την Επιτροπή «να δώσει προτεραιότητα στον άμεσο και έξυπνο εξηλεκτρισμό κατά την κατανομή των υφιστάμενων κεφαλαίων».
Μένει να φανεί πόσες από τις προτάσεις τους μπορεί να λάβει υπόψη ο νέος επίτροπος ενέργειας.
Το μέλλον
Το μέλλον της ΕΕ φαίνεται πιθανό να είναι σε μεγάλο βαθμό ηλεκτρικό. Ωστόσο, εξακολουθούν να υπάρχουν ερωτήματα σχετικά με το πόσες από τις ενεργειακές ανάγκες της Ευρώπης μπορούν να ικανοποιήσουν οι ηλεκτροκινητήρες.
Το μοντέλο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής από τον Φεβρουάριο του 2024 προβλέπει ότι η ηλεκτρική ενέργεια θα είναι 33% του συνολικού ενεργειακού μείγματος της ΕΕ έως το 2030, 51% το 2040 και 61% έως το 2050. Όπως εξήγησε η Hemetsberger, η ηλιακή βιομηχανία εξετάζει μερίδιο 70 έως 80% έως το 2050 .
Σχέδιο δράσης για τον εξηλεκτρισμό
Σήμερα, η ηλεκτρική ενέργεια αποτελεί μόνο το 23% της ενέργειας που καταναλώνεται στην Ευρώπη. Αυτό σημαίνει ότι, ενώ η Ε.Ε. εργάζεται σκληρά για την από-ανθρακοποίηση, η λειτουργία της οικονομίας εξακολουθεί να βασίζεται κυρίως στα ορυκτά καύσιμα. Η επιτάχυνση του εξηλεκτρισμού πρέπει να καταστεί βασικός στόχος για την νέα Επιτροπή ώστε να τερματίσει τον εθισμό στα ορυκτά καύσιμα. Ως εκ τούτου, η βιομηχανία ηλεκτρικής ενέργειας ζητά ένα σχέδιο δράσης για τον εξηλεκτρισμό με μέτρα που απαιτούνται για τη δραστική επιτάχυνσή του.
Ένα τέτοιο μέτρο είναι η αναδιαμόρφωση των υποδομών ηλεκτρικής ενέργειας. Το «σχέδιο δράσης για το δίκτυο της Ε.Ε.» είναι ένα εξαιρετικό πρώτο βήμα, αλλά σίγουρα όχι το τελευταίο. Οι νέοι ιθύνοντες χάραξης πολιτικής θα πρέπει να διασφαλίσουν ότι τα δίκτυα ηλεκτρικής ενέργειας της Ευρώπης θα επεκταθούν και θα ψηφιοποιηθούν για να ανταποκριθούν σε ένα μέλλον με αυξανόμενη ζήτηση ενέργειας και πιο ακραία καιρικά φαινόμενα.
Τέλος, οι καταναλωτές πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να αναλάβουν πιο ενεργό ρόλο στην από-ανθρακοποίηση της Ευρώπης. Η επόμενη Επιτροπή θα πρέπει να προωθήσει τη συμμετοχή των καταναλωτών σε αυτή τη μετάβαση διευκολύνοντας την υιοθέτηση εξυπνότερων και ενεργειακά πιο αποδοτικών ηλεκτρικών τεχνολογιών.
